අප කුඩා කාලයේ ඇසූ බොහෝ කතාන්දරවල සතුන් කතාබස් කරන අන්දම විස්තර විය. ඒ අතර සතුන් සහ මිනිසුන් අතර සිදුවන කතාබස් පිළිබඳ කතා පුවත් ද අපි කොතෙකුත් අසා ඇත්තෙමු. ඒ අතුරින් දයානන්ද ගුණවර්ධනසූරීන් විසින් 1960 වසරේ නිපදවනු ලදුව තවමත් ජනප්‍රියත්වයේ ඉහළම මට්ටමක පවතින “නරි බෑණා” නාට්‍යයට පදනම් වූ “නරියා සහ ගම දුව” සහ ‘කළ උපකාරය පස්සෙන් එළවීම’ වැනි ජනකතා මිනිස් සත්ව කතාබහ පිළිබඳව විස්තර කෙරෙන අතිශය ජනප්‍රිය ජනකතා බව නිසැක ය. නමුත් වයසින් මුහුකුරා යත්ම ඒවා හුදෙක් මිනිසුන් විසින් ප්‍රබන්ධය කරන ලද ඒවා බවක් අපට වටහා ගත හැකි විය. ඒ අනුව අප සිතා සිටියේ අප කුඩා කල ඇසූ සතුන්ගේ කතා බස් කිරීම් පිළිබඳ පුවත් අතීතයේ විවිධ පුද්ගලයන් විසින් අපට විවිධ ගුරුහරුකම් හා ආදර්ශ ලබාදීමට කෘත්‍රිම ලෙස ප්‍රබන්ධය කළ ඒවා බව ය.
එහෙත්, මිනිසාගේ බුද්ධි පරිනාමයත් සමඟ අප දැරූ ඒ මතය යළි වෙනස් කර ගැනීමේ යුගය එළඹෙමින් තිබේ. ඒ මිනිසුන්ට මෙන් සතුන්ට ද කතා කළ හැකි මේ වන විට විද්‍යාත්මකව අනාවරණය වෙමින් තිබීම නිසා ය.
අපට වගේම ඔවුන්ටත් කතා කරන්න පුළුවන්
“අපට වගේම ඔවුන්ටත් කතා කරන්න පුළුවන්. ඒ කියන්නේ තමන්ගේ හැඟීම් ආවේග සියල්ල එළිදක්වන්න පුළුවන්. නමුත් ප්‍රශ්නය තිබෙන්නේ මිනිස් බුද්ධියට මේ දක්වා ඒ සත්ව කතා බහ තේරුම් ගැනීමට නොහැකි වීමයි”. ඒ සම්බන්ධයෙන් විවිධාකාර පර්යේෂණ සිදු කළ විද්‍යාඥයන්ගේ පොදු මතය වනුයේ එයයි. නමුත් මෙහිදී මිනිස් අපට සතුන්ගේ එම කතා බහ වටහා ගැනීමට නොහැකි ප්‍රධානතම හේතුවක් ද මේ වන විට අනාවරණය වෙමින් පවතී. එනම් සතුන්ගේ කතා මාධ්‍යය මිනිසුන්ගේ මෙන් භාෂාත්මකව සිදුවන්නක් නොවීම ය. සතුන් විසින් ඒ සඳහා ශබ්ද සේම ශරීරාංග චලනයන් මත පදනම්ව දේහ භාෂාව (Body language ) ඉතා සාර්ථක ලෙස භාවිතා කරන බව විද්‍යාඥයන්ගේ මතය වී තිබේ. කීර්තිමත් ඇමරිකානු ජාතික මානව විද්‍යාඥ චාල්ස් හොකට් (Charles Hockett 1916-2000) ඇතුළු විද්වතුන් පෙන්වා දී ඇති පරිදි මිනිස් සන්නිවේදනය සහ සත්ව සන්නිවේදනය එකිනෙකට වෙනස් මාධ්‍ය දෙකක් මත පැවැතීම නිසා මිනිසා තුළ මේ අනවබෝධය ඇතිව තිබේ. ඒ අතර හංගේරියානු- ඇමරිකානු වාග් විද්‍යාඥ තෝමස් ඒ සෙබෙක් (Thomas Sebeok 1920-2001) පෙන්වා දී ඇත්තේ අප විසින් සන්නිවේදන කටයුතු සඳහා යොදා ගන්නා භාෂා මාධ්‍යය යොදා නොගැනීම මත සතුන්ට කතා කිරීමට නොහැකිය යන මතය ගෙන හැර දැක්වීම බරපතළ අනුවණ කමක් බව ය.
මෙහිදී සත්ව ලෝකයේ බොහෝ සත්ව විශේෂ තම වර්ගයා සඳහා අනතුරු සංඥා නිකුත් කිරීම පිණිස ඊට ආවේණික ධ්වනියකින් යුතු ශබ්ද භාවිතා කරන බවත් විවිධ කරුණු මත තම වර්ගයා කැඳවා ගැනීම පිණිස හා ලිංගික සන්නිවේදන සඳහා ඊට ඉඳුරාම වෙනස් ධ්වනියකින් යුතු ශබ්ද භාවිතා කරන බවත් අනාවරණය වී තිබේ. එමෙන්ම ක්ෂිරපායි, පක්ෂි, උරග ආදී වන එක් එක් සත්ව වර්ගයාට පොදු සේම ඔවුන්ගේ විවිධ ප්‍රභේද අනුව වෙන් වූ දියුණු සන්නිවේදන රටා පවතින බව මේ වන විට අනාවරණය වී ඇති අතර ඒ සම්බන්ධ තොරතුරු හා දත්ත එක්රැස් කිරීම් ද මේ වන විට ලොව පුරා ශීඝ්‍රයෙන් සිදු වේ. ඒ අතුරින් ස්කොට්ලන්තයේ ශාන්ත ඇන්ඩෲස් විශ්වවිද්‍යාලයේ චර්යාත්මක පරිසර විද්‍යාඥ ක්‍රිස්ටින් රූට්ස් ( Christian Rutz)ගේ පර්යේෂණ විශිෂ්ට මට්ටමක පවතී.
සුනඛාදී සතුන්ට තම හාම්පුතුන් පියවර හඬින් පවා හඳුනා ගත හැක
එමෙන්ම මෑතක දී මිනිස් සමාජයට හිමි වූ විශිෂ්ටතම මානව සම්පතක් වන කෘත්‍රිම බුද්ධිය ( A.I-Artificial intelligence ) මගින් ද මෙම සත්ව සන්නිවේදනය සම්බන්ධයෙන් සාමාන්‍ය මිනිස් බුද්ධියට ග්‍රහණය කර ගත නොහැකි බොහෝ තොරතුරු උකහා ගැනීමට හැකිවීම සත්ව ලෝලීන්, සත්වවේදීන්, සත්ව විද්‍යාඥයන්, වාග් විද්‍යාඥයන් ආදීන් අත්පත් කරගත් සුවිසල් ජයග්‍රහණයක් බව නොකියාම බැරි ය.
ඇමරිකාවේ මිචිගන් විශ්වවිද්‍යාලයීය පර්යේෂක කණ්ඩායමක් විසින් හඳුන්වා දුන් සත්වාරක්ෂක සහ භාවිත වැඩ සටහන (Animal care and use program) ලොව නවීන සමාජය සත්ව හිමිකම් පිළිබඳව පළ කරන උනන්දුව හුවා දක්වන කැඩපතක් මෙනි. එහි පරීක්ෂණ, නිරීක්ෂණ සහ අධ්‍යයන කටයුතුවලදී සත්ව හිමිකම් සහ සුබ සාධන කටයුතු සම්බන්ධ ඉහළම අගැයුමක් ලබාදෙමින් විශිෂ්ටත්වය හා දයානුකම්පාව මත පදනම්ව කටයුතු කළ යුතුය යන සම්මුතියේ පිහිටා කටයුතු කිරීම විශේෂත්වයකි.
එහි දී කෘත්‍රිම බුද්ධිමය මෘදුකාංග මගින් මෙතෙක් මිනිසා හමුවේ අනාවරණය නොවූ සත්ව ලෝකයේ රහස් අතිවිශාල සංඛ්‍යාවක් අනාවරණය කර ගැනීමේ හැකියාව හිමිව තිබේ. එම මෘදුකාංගය මගින් ක්ෂිරපායී, උරග, පක්ෂි යන සත්ව කොට්ඨාසවල සේම උරග හා මත්ස්‍ය යන සත්ව කොට්ඨාසවල චර්යාත්මක සහ සන්නිවේදන හැකියාවන් සම්බන්ධයෙන් බොහෝ කරුණු අනාවරණය කර ගත හැකිවීම විශේෂත්වයකි. එහි දී ඔවුන් ඇතැම් අංශ වලින් මිනිසුන්ට සිතා ගැනීමටවත් නොහැකි බුද්ධිමය පරාසයකට හිමිකම් කියන බව අනාවරණය වී තිබේ. ඒ අතර පාරිසරික සංවේදීතාව ප්‍රධානය. නිදසුනක් ලෙස සුනඛාදී සතුන්ට තම හාම්පුතුන් පියවර හඬින් පවා හඳුනා ගත හැකි බව මේ වන විටත් ප්‍රසිද්ධ රහසකි. ඒ සම්බන්ධයෙන් විද්‍යාඥයන් පවසනුයේ මිනිසාට සුනඛයන් හඳුනා ගැනීමට ඇති හැකියාවට වඩා සුනඛයන්ට මිනිසුන් හඳුනා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් ඇති බව ය. එමෙන්ම මිනිසුන් මිනිසුන් හඳුනා ගැනීමට යොදන සමාජයීය සාධක වැනි බාහිර කරුණු වලින් තොරව මිනිසුන් හඳුනා ගැනීම සම්බන්ධ වඩාත් නිවැරදි කුසලතාවයන් සමූහයක් සුනඛයන් තුළ පවතින බව ද මේ වන විට අනාවරණය වී තිබේ. එහි දී වඩාත් හොඳින් තහවුරු වූ අන්දමට කළගුණ සැලකීම අතින් ද සුනඛයා මිනිසා අභිබවන බවකි. මේ ඇතැම් බුද්ධිමය කටයුතුවල දී සුනඛයා මිනිසා ඉක්මවා යෑමකි.
අද වන විට මෙම විද්‍යා තාක්ෂණික දියුණුව අප සමාජය වෙත යොමුව නැතත් අපට ඉතා ආසන්න ඉන්දියාවේ පවා සත්ව චර්යාව (Ethology) සහ සුනඛ වේදය (Cynology) යන විෂයන් එහි අධ්‍යාපන ධාරාවන්ට පවා එක්ව ඇත. එමෙන්ම නූතන තරුණ පෙළ එම විෂයයන් සම්බන්ධ සුවිසල් උනන්දුවක් පළ කරන අතර සත්ව චර්යාවේදීන් වශයෙන් කටයුතු කිරීම ඉහළ ආදායමක් ලබාදෙන වෘත්තියක් ද වී තිබේ. විශේෂයෙන් සුනඛයන් සහ බළලුන් ඇති කරන්නවුන් මුහුණ දෙන එම සතුන්ට වැළඳෙන පශු වෛද්‍යමය නොවන කායික මානසික අර්බුද හමුවේ මෙම සත්ව චර්යාවේදීන්ගේ සහාය ලබාගැනීමේ දී එම සතුන්ගේ ප්‍රශ්න ගැටලු අර්බුද ඔවුන් හා “කතා කොට” සාර්ථකව විසඳුම් දිය හැකි තරුණ වෘත්තික පරපුරක් මේ වන විටත් ලොව බොහෝ රටවල දක්නට ලැබෙන එක්තරා අතකින් අපට ද යම් සැනසුම්දායක පුවතකි. ඒ අනුව ජාත්‍යන්තර වශයෙන් පිළිගැනීමට ලක්ව ඇති එම ආයතන වලින් වෘත්තීය සුදුසුකම් ලබන්නවුන්ට සත්ව චර්යාවේදීන් වශයෙන් හොඳ ආදායම් ලද හැකි වෘත්තීනට පිවිසීමේ කදිම අවකාශයක් තිබේ. නමුත් අප දන්නා තරමින් අප රටේ එවන් එකම වෘත්තිකයකු වත් නැත.
මේ අතර සතුන් තුළ පවත්නා මේ සුවිශේෂ ගුණාංග අනාවරණය වන අතරේ ඇමරිකානු පශු වෛද්‍ය සංගමය (American veterinary medical association) සතුන් සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමේදී පිළිපැදිය යුතු කරුණු අටක් දක්වා තිබේ. සතුන් තුළ පවත්නා කායික මානසික අවශ්‍යතා නිසි ලෙස සංතෘප්ත කිරීම සතුන්ගේ බිය, දුක, වේදනාව ආදිය සම්බන්ධයෙන් නිරතුරු විමසිලිමත් ව ඒවා පහ කිරීමට කටයුතු යෙදීම මානව භාවිතයන් සඳහා සතුන් භාවිතා කිරීමේ දී ඒකපාර්ශවීය ලෙස කටයුතු නොකොට ඔවුන්ගේ සුබ සාධනය හා යහපැපැවැත්ම පිළිබඳව විචාර පූර්වක වීම එම කරුණු අටට අයත් ය. ලොව දියුණු රටවල එවන් තත්ත්වයක් තිබිය දී සත්ව නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය පදනම්ව දිගු කලක් තිස්සේ අප රටේ ලබාදෙන යල් පැනගිය පශු වෛද්‍ය විද්‍යා උපාධි පාඨමාලා ද මේ කාලීන අවශ්‍යතා මත පදනම්ව යාවත්කාලීන නොවී දැන් වසර ගණනාවක් ඉක්ම ගොසිනි. එය අප සමාජයේ මානව සංවර්ධය හමුවේ ඇති ලොකුම බාධාවක් බව ද නොකියාම බැරි ය. මෙවන් තත්ත්වයක් යටතේ සත්ව චර්යාවේදය අප රට තුළ වෘත්තීය මට්ටමක් තෙක් ඉහළ නැංවීමේ සමාජමය අවශ්‍යතාව සපුරාලීම සඳහා ඒ සම්බන්ධ ඩිප්ලෝමා සහ මූලික උපාධි පාඨමාලා ඇරඹීම කෙරෙහි පෞද්ගලික අංශය හෝ යුහුසුළු විය යුතු ය.
තිලක් සේනාසිංහ
