ඉන්දියාවේ ස්වර මාධුර්යයේ රැජින, සහශ‍්‍රයේ හඬ, ඉන්දියාවේ නයිටිංගේල් යන අන්වර්ථ නාමවලින් හැඳින්වූ ලොව ශ්‍රේෂ්ඨතම බලවත්ම කාන්තාවක් වූ ගායන ශිල්පිනී ලතා මංගේෂ්කාර් 2022 පෙබරවාරි මස 6 වැනි දින, ඉන්දියාවේ මෙන් ම මුළු ලෝකයේ ම රසික රසිකාවියන් හඬවා මොලොව හැර ගියා ය. ලතා ජීවත්වන අවධියේත් ඇය මියගිය පසුත් ලොව පුරා සිටින කාටුන් ශිල්පීන් ඇය ගැන විවිධාකාර කාටුන් චිත‍්‍ර නිර්මාණය කර තිබුණි. ඉන් කිහිපයක් ඇයට උපහාර පිණිස පළ කරන්නෙමු.
- රොහාන් විද්‍යාදර් ඩික්සිත් (Rohan Vidyadhar Dixit) ලතා මංගේෂ්කාර්ව කාටුනයෙන් දුටු ආකාරය.
- ස්වනන්ද් ගංගාල් (Swanand Gangal) ලතා මියගිය පසු නිර්මාණය කරන ලද කාටුනයකි මෙය. කාටුන් ශිල්පියා විසින් ලතාව වීණාවකට සමාන කර ඇත. එය ලතාගේ රුව ගනී. වීණාවේ තත් කැඞී ඇත. එවිට වීනාව වාදනය කිරීමට නොහැක. දැන් වෙලා තියෙන්නෙත් එය යි. ලතාගේ ජීවමාන කට හඬ දැන් නොමැත.
- රාජ් තැකරේ (Raj Thackeray) නම් කාටුන් ශිල්පියා ලතා දුටු ආකාරය.
- රන්ජන් ඒකනායක (Ranjan Ekanayake) විසින් නිර්මාණය කරන ලද මේ කාටුනයේ දැක්වෙන්නේ ලතා මියගිය පසු දෙව්ලොව ඉපදී ඇති බව ය. එහි දී ලතා ගීතයක් ගයයි. දෙව්ලොව දේවතාවරු ඒ ගීතය අසමින් සිටී. කාටුනයේ ‘ස්වර්ගයේ හඬ දැන් තිබේ’ (Heaven Has Its Vioce Now) යනුවෙන් වැකියක් ලියා ඇත. ඇත්තට ම ඇගේ හඬ ස්වර්ගයට ම උචිත හඬක් ය.
- කාටුන් ශිල්පීන් සැමවිට ම ලොවට වැඩක් කර ඇති මෙන්ම ලොවේ ජනයා ආදරය කරන කෙනෙක් මියගිය පසු දෙව්ලොව ඉපදෙන බවට තම කාටුන් මගින් පෙන්වාදීම සිරිතකි. අක්ෂේ චන්දර් (Akshay Chander) විසින් නිර්මාණය කරන ලද කාටුනයේත් දක්වා ඇත්තේ ලතා මියගිය පසු දෙව්ලොවට සැපත්වූ වගය. මෙහි දී කාටුන් ශිල්පියා විසින් ලතා වයස අවුරුදු 92ක් වී මියගියත් ඇගේ මුහුණ ට තරුණ පෙනුමක් ලබා දී ඇත. ඒ ලතා වයසට ගියත් ඇගේ ලයාන්විත කට හඬ තවමත් තරුණ නිසා ය. ඇය වයසට නො ගිය ගායිකාවකි. කාටුනයේ දැක්වෙන පරිදි ලතා
මංගේෂ්කාර් දෙව් ලොවට ගොස් එහි දී ස්රස්වතී දේවිය හමු වී ඇත. ලතා මිය යෑම නිසා සරස්වතිය කඳුළු සලයි. සරස්වති දේවිය ලතාගේ අතින් අල්ලාගෙන සිටී. ලතා සරස්වතියව සනසවති. ලතා කියනවා ‘මා (= අම්මා-ලතා සරස්වතිය අම්මා යනුවෙන් හඳුන්වයි. සංගීතයේ දීලතාගේ මව ඇය යි.) මම සදහට ම මෙලඩිවලින් ගෝලය පිරෙව්වා’ (Maa I Filled The Globe With Melody For
Ever) එසේ කියා ලතා ලෝක බෝලය සරස්වතියට පෙන්වයි. ලෝක බෝලයට ලතා හෙඩ් ෆෝනයක් ද පළඳවා ඇත. බොහෝවිට හෙඩ් ෆෝනය පැළඳ ගන්නේ සංගීතය රසවිඳීමට ය. සදාකාලයක් ලතා ලෝකයට මෙලඩි (Melody = ස්වර රචනය/ස්වර මාධූර්යය) ලබා දී ඇත. එය ඇය ට සරස්වතී මවගෙන් ආ වරප‍්‍රසාදයකි. ඒ ගැන ඇය සරස්වතී මවට පවසයි. කාටුනයේ Shradhanjali-Om Shanti Queen of Melodies Lata
Mangeshkar යනුවෙන් ද සටහන් කර ඇත. එහි හින්දි භාෂාවෙන් අර්ථය වනුයේ ලතාගේ ආත්මය මෝක්ෂයේ ශාන්තිය ළඟා කරගෙන ඇති බව ය. ඇය ගැන බොහෝ අයගේ පැතුම ද එය යි.
6 – ලතා මංගේෂ්කාර් ට භාරත රත්න සම්මානය ලැබීමෙන් පසු ඉන්දියාවේ පුවත්පතක පළ වී තිබූ කාටුනයක්
7 – ශේකර් (Shekhar Gurera) විසින් නිර්මාණය කරන ලද ලතා ගේ කාටුන් චිත‍්‍ර ය.
8 – Photoshop මගින් නිර්මාණය කරන ලද ලතා ගේ මේ කාටුනය ශ්වේතා කුමාරිගේ (Shweta Kumari) ඉදිරිපත් කිරීමකි.
09 – ඉර්ෆාන් (Irrfan) නම් කාටුන් ශිල්පියා දුටු ලතා
10 – මන්ජුල් (Manjul) විසින් නිර්මාණය කරන ලද මෙම කාටුනයේ ඉන්දියාවේ සිතියම මත තැබූ ගීත තැටියක් පෙන්වා දී ඇත. එම තැටියේ මැද ලතා මංගේෂ්කාර්ගේ රූපය සඳහන් වේ. මන්ජුල් මේ කාටුනයෙන් පෙන්වා දෙන්නේ ඇගේ හඬ මුළු භාරතය පුරා ම ගමන් කළ බව යි.
11 – නිතුපර්ණ රාජ්බොන්ෂි (Nituparna Rajbonshi) විසින් නිර්මාණය කරන ලද මේ කාටුනයේ ලතා මංගේෂ්කාර් ගීතයක් ගයයි. ඇය විශාල ශරීරයක් ඇත්තියක් ලෙස නිර්මාණය කර ඇති අතර ඇය ළඟට පැමිණි ලෝකය කුඩා දරුවකු ලෙසත් දක්වා ඇත. ලතා ලෝක දරුවාගේ දෑත තම දෑතින් අල්ලාගෙන ඇත. ලෝකය ඇය ට ආදරය කරයි. ඇගේ ගීතවලට ආදර කරයි. ඇය හින්දි භාෂාවෙන් මුමුණන මේ ගීත ඛණ්ඩයේ
අදහස වනුයේ
‘‘විශ්වාසය නමැති මේ මල් උයනේ…
මම මල් කැකුළක් වී…. සදහට ම සිටිමි…
මම සුළඟක් වී… එම මල් සුවඳ සදහට ම සුවඳවත් කරමි.’’
ඇත්තට ම ඇය ලෝකය නමැති මල් උයනේ පිපුණු සුවඳවත් ම මලකි. ඇගේ ඒ ගීතවත් සුළඟ සදහට ම මුළු ලොව ම සනසනු ඇත.
12 – ප‍්‍රවීන් භාටියා ගේ (Praveen Bhatia) කාටුනයේ කලාවට, සංගීතයට අධිපති සරස්වතී දේවිය හා ලතා මංගේෂ්කාර්ව පෙන්වා දී ඇත. කාටුනයේ උඩින් ලතා මංගේෂ්කාර් 1929 – 2022 යනුවෙන් සඳහන් කර ඇත. දැන් ලතා මියගොස් ය. කාටුන් ශිල්පියා පෙන්වා දෙන්නේ ලතා මියගිය නිසා සරස්වතී දේවිය වැළපෙන ආකාරය යි. සරස්වතිය ගේ දෑස කඳුළින් තෙත් වී ඇත. සරස්වතිය ගේ පමණක් නොව, ලතා ගේ අභාවය ඇසූ ලෝ වැසි බොහෝ දෙනා කම්පාවට පත්විය. ඒ ඒ තරමට ම ලතාගේ මියුරු කටහඬ ලොව විවිධ ජාතික වැසියන්ගේ සිත් දිනාගෙන තිබූ බැවිනි.
රුවන් තරස්වින්
[email protected]
