චිරන්තන සාහිත්‍යයේ වරහන් තුළ නූතන කවිය

771

හත් පෙති මලෙන් අත්හැරුණු මල් පෙත්තක්

චිරන්තන කවි බස නිතර නිතර කියැවීමෙන් වඩවා ගත් බසක් සහ ඒ හා යහමින් මුසු කර, මෘදු කරවා ගත් බසක් සහිත ප‍්‍රගීතිකා ජයසේකරගේ කාව්‍ය සංග‍්‍රහයේ, සොබාදහම මතුවන සැටි මෙතැන් සිට කෙටි විමසුමකට ලක්වේ. පොදුවේ සලකා බැලූ කල ඇය කවියෙන් ගැටුමකට හෝ දොස් කීමකට හෝ විලාප නැගීමකට නොයයි. අත්දැකීම් උපේක්ෂාවෙන් බාරගන්නා සේ ම, නිතර ම අතීතයට යමින් කුඩා දැරිවියක වී ප‍්‍රීති වන මනෝ ලෝකයක වෙසෙයි. සමස්ත කාව්‍ය සංග‍්‍රහයෙන් විවිධ ආකාර වැසි ගැන ලියූ කවි හමුවේ. මහ වැසි, පොකුරු වැසි, අනෝරා වැසි, මද වැසි, මල් වැසි, නොකල් වැසි ආදියයි. මේ අතරින් පැදි කිහිපයක් කෙරේ අවධානය යොමවමු.

‘වස්සාන සංවේදනා’ කාව්‍ය පන්තිය, කුඩා දැරියකගේ සිට මවක වන කාලය දක්වා ජීවිතේ විවිධ වර්ෂා සමයන්හි දී කිවිඳිය මුහුණ දුන් අත්දැකීම් සමඟ කෙරෙන අතීතාවර්ජනයක්ව දිස්වේ. කමලාදාස් ‘වැස්ස’ ගැන කියන කවියේ (සිපුම් සීරුම් කෙනිත්තුම්, පරි, ලක්ෂාන්ත අතුකෝරල) අලූත් නිවසේ සිටියදීත් පරණ නිවස පෙෙඟමින් පෙනෙන ලෙසින්, දැන් වැහි දිය ගලායන ජනේලයක් ඇති රථයේ සිටින කිවිඳියට අතීතයේ වැසි සිහිවේ. මහ වැස්සේ මව සමඟ කුඩය යට සිටින දැරියට ඇය අඬනවා පෙනෙයි. ‘නෑ, ඒ කඳුළු නෙමේ වැස්සයි’ මව කියයි. වැසි කුඩය ඇතුළෙන් වැටෙන්න කුඩයේ සිදුරක් ඇද්දැයි දැරිය සොයයි. කඳුළු සමඟ වැස්ස සම්බන්ධ කරන මෙවැනි අවස්ථා සම්භාව්‍ය සිංහල සාහිත්‍යයේ ද එයි. සද්ධර්මරත්නාවලියේ පටාචාරා වහන්දෑගේ වස්තුවේ සිටු දුවණිය දෙමව්පියන් බැලීමට යන අතරතුරදී අකල් වැස්සක් වැටෙයි. එක් කැලෑ හස්සකට වැදෙන ඇයට ප‍්‍රසූත වේදනාව දැනෙන්නට ගනී. වැසි වැටෙන්නා සේ ඇය හඬන්නට වෙයි. ප‍්‍රසූත වේදනාව විදුලිය ගසන්නා සේ දරුණු වෙයි. අහස ගුගුරන්නාක් මෙන් ඇගේ විලාපය බලවත් වෙයි. මෙලෙසින් වැස්ස සමඟ ප‍්‍රසූත වේදනාව මිශ‍්‍ර කරන්නේ ධර්මසේන හිමියෝයි. අප පෙර කිවූ සුළු කළිඟුදාවතෙහි කළිඟු කුමාරයාගේ හැඬුමත් වනයට වසින වැස්සට සමකරන තැනක් වෙයි. ඒ මෙසේය.

චිරන්තන සාහිත්‍යයේ වරහන් තුළ නූතන කවිය

‘වැසිදහරා හා සමඟ කඳුළු දහරා වැහිණි’

අර කී දැරිය යොවුන් වියට එත් ම, අම්මාගේ කුඩය ඇය අතට ලැබේ. දැන් වසින්නේ මල් වැසිය. සොඳුරු වැසිය. මේ වැසිවලට මවට මෙන් ඇයට අඬන්නට වන්නේ නැත. ඉන් ඉක්බිති, ඇය පේ‍්‍රමය සොයා යන වැස්සකට හසුවේ. ආදර වැස්සට තෙමෙනු වස් ඇය කුඩය ඉවතලයි. එතැන් පටන් ජීවිතය ගංගාවක් වෙයි. මෙය කදිම රූපකමය නිරූපණයකි.

‘ආදරේ වැසි ඉසව්
මග හැර සිටිය යුගයක
පොද වැසි සැඳෑවක
බිමට බර වූ නෙතින් ඔබ
බස් නැවතුමේ කෙළවර
සෙනෙහෙ වරුසාවට
ඉවත ලූයෙමි කුඩය
එයින් මතු
ගඟක් විය ජීවිතය’ (35 පිටුව)

රත්න ශ‍්‍රී විජේසිංහ ලියූ ‘වස්සානය’ කවිපෙළ වඩාලා ම 90 දශකයේ බොහෝ සහෘදයන්ව රෝමාන්තික පසුතලයක තබා උද්දීපන විභාවෙන් හනා වනා ඔපමට්ටම් කළ, එක ම තේමාගීතයක් තරම් ජීවිතයට ප‍්‍රතිබද්ධ විය. ඇය තෙමෙන්නේ එම වස්සානයටය.

‘සිහින බිඳින අරුණෝදය’ කව් පෙළෙහි ඇත්තේ, පැන් ඉසින අහසකි. උදෑසන අසිරිය බලමින් ඉන්නට අවස්ථාවක් නොලැබෙන, රාජකාරි කටයුතුවලට යාමට සිදුවන මවකට ජනෙල් පියන් හැරියාම එන වැසි ජලය, පැන් ඉසින්නාක් මෙන් දැනෙන්නට වෙයි. මද වෙලාවකින් ‘සිරිමිරි වැහි පබළු කැට’ වැටෙන්නට ගනී. මේ වැහි ගැන කියන බස අපට සිහිකරන්නේ, ගුණදාස අමරසේකරගේ ‘චිචිරි චිරි චිචිරි චිරි උදේ සිට ඇදහැලෙන’ යනුවෙන් ආරම්භ වන නගරයට වැසි වැටුණු සැටි කියන කාව්‍ය පන්තියත්, ‘පොළොව ලොවිනවා වැහිපොද දිව දික්කරලා හනිකට’ යනුවෙන් කියැවෙන ගමට වැහි වැටෙනසැටි කියන ‘වක්කඩ බඳිමු’ කව්පෙළත්ය. තරංග ලක්නාත් ලියූ වැසි කවියක බස, ප‍්‍රගීතිකාගේ සිරිමිරි වැසි පබළු සමඟ සමපාත වන ලකුණු පෙනේ. මේ එම කවියයි.

‘චිරිචිරි වැස්සක්
ඇඟිලි රුදාවක්
මහගෙයි පිළිකන්නේ
දිය බරි දිය බරි
වැහි බට්ටිච්චෙක්
මුරිච්චියක් වාගේ
සිරි බිරි ගාගෙන
ජබ ජබ ගාගෙන
හොරෙන්ම ගෙට එන්නේ’

ඇඟිලි කරු අතරින් මඩ තෙරපෙමින් ඉලිප්පෙන, තෙතබර හැඟීමක් වඩවන අතර ම දඟකාර හුරුබුහුටි බවක් ද පෙන්වන මේ වැස්ස, අව්‍යාජ සිතිවිල්ලක් කවියක් බවට පත්කිරීමකි. හෙන්රි වර්ඩ්ස්වර්ත්ගේ වැස්ස ගැන කියැවෙන කවිය (ලක්ෂාන්ත අතුකෝරල පරිවර්තනය කළ) ‘දවස සීතලෙන් ගහනයි මලානිකයි අඳුරුයි – වැස්ස වැටෙයි සුළඟට කිසි මහන්සියක් නොදැනෙයිත’ කම්මැලිසහගත හැඟීමකින් සයනයේ සිටිමින් එළිය බලන තැනැත්තෙකුගේ ලකුණු අපට පෙන්වයි. බරීස් පස්තර්නාක් ලියූ රුසියානු කවියක් වන,

‘හිම වසී හිම වසී
හිම රොදේ තුහින තරු ඇස ගැසීත’
‘කුඬේ මෙන් විහිදුවා තිත් ගවුම
පොළොවටම බහිනවා වැනි අහස’
(ගිම්හානේ යන්න ගිහින් – පරි, සුනිල් විජේසිරිවර්ධන)

ජීව ගුණයෙන් පොහොසත් හිම වැස්සක් මවාලයි. ප‍්‍රගීතිකා ගේ කව් බස ද ජීව ගුණය රඳාපවතින දිය සීරාවක් වැන්න. ‘පහන් ලෙන’ මැයැති කවිය, ගස්වැල් හා මිනිස් චරිත බද්ධ කරන කවක් ලෙස අපට හැෙඟයි.

‘නහර පෑදුණු අත්වල
මතකයක් පාරා
ඉස්සි ඉස්සී අත්වනත්
නෙරළු තුරු උස ම උස’ (52 පිටුව)

කිවිඳිය ගමේ මහගෙදර ගොස් යළි නගරයට එන්නට රථයට නගී. පිටුපස සිට මවත් පියාත් දෑත් වනමින් ඇයට සමුදෙති. මව්පියන්ව සමකරන්නේ කුමකටද? නහර පෑදුණු දෑත්වලින්, ඉස්සි ඉස්සී අතවනන නෙරළු තුරුවලටය. චිත්ත රූප මවයි. මව්පියන ගේ උස් බවත් පසුගමන් යෑමේ ගුණයත් දයාර්ද බවත් සියල්ල මෙහි වෙයි. මෙහි ම තව තැනක් මේඝදූතය සිහිකරවයි. ඒ, මෙසේය.

‘සුවඳක් ඇඹුල් තියලක
මුසුවෙයි වලාකුළකට’

ඇය රසවිඳි ඇඹුල් තියලේ සුවඳ යළි නගරයට අරන් යා යුතු මතකයකි. ඇය ඒ සුවඳ ගමේ වලාකුළකට පවරයි. වලාකුළ ඇය සමඟ නගරයට එනතාක් කලක් ඒ සුවඳ රඳවාගනිමින් පැමිණේ. පරිකල්පනය රසවති! ‘අපරිමිත නැවතුම’ කව් පන්තියේ තුරු සමුදාය ද පණ ඇති දෑ බවට පෙරළෙයි. ජීවිතයේ මංගල අවස්ථාවක් වෙත

පියනගන මාර්ගය දෙපස ඇති ගන සා මඬුලූ තම ශාඛාවල ඇති පැරණි කොළ ඉවතලන්නට හොඳින් අතු ගසා දමා නව දලූවලින් පුරවාගනී. එපමණක් නොව, අතු ලෙළවමින් ගී ගයයි. මෙය කල්පනා ඇම්බ්‍රෝස් කිවිඳියගේ ‘ඔබ නම් වන සරත් සෘතුව හෙවත් පුදුමය’ කවියේ එන උරහිස් ගස්සා පත්හෙළන සරත් සෘතුවට නතු වූ ගස් සිහිකරවයි.

‘උඳුපියලිය මලක් ගෙන එන්න’ කව්පෙළෙහි දී, ප‍්‍රගීතිකා සිය සිතැඟි නොහංගා හෙළි කරයි. ඇයට රතු රෝස මල් ගෙනෙන පෙම්වතාට ඇය කියන්නේ, උඳුපියලිය මලක් ගෙනෙන ලෙසය. ඒ ඇයි? රෝස මල් දුටුවාම ඇයට ලේ සිහිවන බැවිනි. කිවිඳිය සිටින්නේ, දශක ගණනක් ලේ වැකුණු තවමත් අවසනක් නැති භූමියක ය. ඇයට එසේ සිතීම පුදුමයක් නොවෙයි. එබැවින්, ගුණදාස අමරසේකර කී ලෙස, ‘ඔබේ රතු මල් එක්ක දිග ගවුම හැඳ එන්න’ යි කීමටවත් පෙම්වතාට කට දිව නොනැමේ. ප‍්‍රකට දෙමළ කිවිවර ජෙයපාලන් ලියූ ‘ගමක කතාවක්’හි ගමේ පොකුණුවල සිහිල විඳින්නට ගිය සිය මාමාව කුල ගැටලූවලින් මරා දැමූ තතු කියැවෙන කවිය සමඟ තත් භූමියේ ම සිටිමින් ප‍්‍රගීතිකාගේ කවිය අත්වැල් බැඳගනු පෙනේ.

‘මතක කාටු’, ‘මතක චෂකය,’ ‘මතක අලි ඇත්තු’ මේ කවි සරණියේ තැන තැන හමුවේ. සිරි ගුනසිංහ ගේ ‘සැමරුම් වග වලසුන් රෑන’ සිහිවෙයි. ස්මරණ වෙත පියමනින ‘මගේ සුරංගනා කතාව’ නම් නිර්මාණයේ ඇට්ටෝනියා ගස යට සිටි දොඩමලූ කුඩා දැරිය අරුන්දතී රෝයිගේ ‘Ministry of utmost happiness’ නවකතාවේ සොහොනේ විශාල ගසක් යට සිටින දැරියව සිහිකරවයි.

මේ සියල්ල අතර නූතන වැස්ස කෙබඳුද? තක්ශිලා ස්වර්ණමාලි, ‘ගැලූ ලේ ලූ විලවුන් බහාලූම’ නම් සංයුක්ත කවි සරණියෙහි දක්වයි. එහි වැස්සක වහින පොද ලෙසින්, වචන වැටෙන රූප දිස්වේ. මෙදා වැස්සට වැටෙන්නේ, පක්ෂ, බිල්, ටික්ටොක්, ඩිප්ලෝමා, යූටියුබ්, රස්සා වැනි වැහි පොදය.

‘හත්පෙති මලෙන් අත් හැරුණු පෙත්තක්’ කවි සරණියේ ඇතැම් කවි කිහිපයක දී භාෂා හරඹයට මුල් තැන දුන් බැවින්, කවියේ අදහස නොහැෙඟන තැන් ද හමුවේ. අදහස් මාලාවක් නිරූපණය කරන සෙයක් ද දිස්වන කවි ඇත. එය කිවිඳියට අනන්‍ය කව් මගය. නමුත්, සූක්ෂමව බසෙහි හැරවුම් දන්නා, ඉවසිලිවන්තව කවි ගොතන කිවිඳියක බොහෝ කවිවලින් දැකගත හැකිවේ. සමස්තයක් ලෙස බැලූවිට සොබාදහම සහ වස්සානය ප‍්‍රගීතිකා ජයසේකරගේ කාව්‍ය සංග‍්‍රහයෙන් යළි පණ ලබන බව කිව යුතුය.

ඩිල්ශානි චතුරිකා දාබරේ

advertistmentadvertistment
advertistmentadvertistment