ඩෙල්ටා පරද්දන්න එන්නතකට පුළුවන්ද?

263

ලෝ පුරා එන්නත් ලබා නොගත් සැලකිය යුතු පිරිසක් මරණයට

තෙවන මාත‍්‍රාව ප‍්‍රමාද වුණොත් ලබන වසරේ යළිත් වෛරස ප‍්‍රහාරයකට ලක් වෙයිද

චීන සයිනොෆාම් ගැන ඇති සැක සංකා සාධාරණද?

නිවැසියන් නිවෙස් වලට ගාල් කරන ලොක්ඩවුන් වෙනුවට විද්‍යාත්මක ලොක්ඩවුන් එකක් අවශ්‍ය ඇයි?

2019 වර්ෂයේ දෙසැම්බර් මාසයදී ලොව පුරා මහත් ආන්දෝලනයට ලක්වූ තවමත් පාලනය කර ගැනීමට හෝ මර්දනය කර ගැනීමට නොහැකි වූ භයානකම සතුරා බවට දැන් පත්ව ඇත්තේ නව කොරෝනා වෛරසයයි. වසරකට ආසන්න කාලයක් ගත වීමට ඉතා කෙටි දින ගණනක් තිබිය දී ද අපගේ ඇසට පෙනෙන මෙම වෛරස රෝග කාරකය මේ වන විට ලෝක ජනගහනයෙන් ලක්ෂ දහයකට ආසන්න ප‍්‍රමාණයක් මරා දැමීමටත් තවත් ලක්ෂ තුන්සියයකට අධික ප‍්‍රමාණයකට රෝගී ආසාදනයට පත් කිරීමටත් හේතුවක් වී ඇත. සියවසකට ආසන්න කාල සීමාවකට පසුව ලොව වඩාත්ම තැති ගැන්මකට ලක් කළ රෝගී තත්ත්වය ලෙසද නව කොරෝනා වෛරස රෝගී තත්ත්වය මේ වන නව ප‍්‍රභේද දක්වා ව්‍යාප්තව ඇත. මෙහි මාරාන්තික ආකාරය ඩෙල්ටා ය.

ඩෙල්ටා ප‍්‍රභේදය ලොව පුරා දහස් ගණනක් සංසරණය වෙමින් පවතී. ඩෙල්ටා හෝ බී.1617.2 ලෙස හැඳින්වෙන ඒවායින් එකක් එක්සත් රාජධානිය ඇතුළු බොහෝ රටවල වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වන බව පෙනේ. එහිදී එය ප‍්‍රමුඛ ප‍්‍රභේදය බවට පත්ව ඇත. එක්සත් රාජධානිය ඩෙල්ටා පන්තිය ‘‘සැලකිලිමත් වීමේ ප‍්‍රභේදයක්” ලෙස සලකයි – මේවා සෞඛ්‍ය නිලධාරීන් විසින් වඩාත් සමීපව නිරීක්ෂණය කෙරේ. සැලකිලිමත් විය යුතු අනෙකුත් වර්තමාන ප‍්‍රභේද වලට ඇතුළත් වන්නේ:

ඇල්ෆා (බී .1.1.7) එක්සත් රාජධානියේ ප‍්‍රථමයෙන් හඳුනා ගත් නමුත් එය රටවල් 50 කට වැඩි ගණනකට ව්‍යාප්ත විය.

බීටා (බී.1.351) මුලින්ම හඳුනාගනු ලැබුවේ දකුණු අප‍්‍රිකාවෙන්. නමුත් එක්සත් රාජධානිය ඇතුළු අවම වශයෙන් වෙනත් රටවල් 20 කදී එය සොයාගෙන ඇත.

ගැමා (පී.1) මුලින්ම බ‍්‍රසීලයෙන් හඳුනා ගත් නමුත් එය එක්සත් රාජධානිය ඇතුළු තවත් රටවල් 10 කට වැඩි ගණනකට ව්‍යාප්ත වී ඇත.

වෛරස් නිතරම විකෘති වන අතර බොහෝ වෙනස්කම් ප‍්‍රමාණවත් නොවේ. සමහර ඒවා වෛරසයට පවා හානි කරයි. නමුත් අනෙක් අයට රෝගය බෝවන හෝ තර්ජනාත්මක විය හැකිය. මෙම විකෘති ආධිපත්‍යය දරයි. ඩෙල්ටාව හෝ වෙනත් ප‍්‍රභේදයන්ගෙන් බහුතරයක් මිනිසුන්ට වඩාත් බරපතළ රෝගාබාධ ඇති කරන බවට සාක්ෂි නොමැත. අවදානම වැඩි වන්නේ වයස්ගත වූ හෝ සැලකිය යුතු සෞඛ්‍ය තත්ත්වයක් ඇති පුද්ගලයින් සඳහා ය. නමුත් එසේ වුවද, ප‍්‍රභේදයක් වඩාත් ආසාදිත නම් එන්නත් නොකළ ජනගහනයක එය වැඩි මරණ සංඛ්‍යාවකට හේතු වේ. නව ප‍්‍රභේදයන් නිසා ඇති වන ආසාදන ඇතුළුව, කොවිඞ් -19 සමඟ ඇති දරුණු රෝග වලින් එන්නත මඟින් ඉහළ ආරක්ෂාවක් ලැබේ. ඒවා පරිපූර්ණ නොවන අතර සියලූ අවදානම් සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් නොකරයි.

ආසාදනය වීම වැළැක්වීමේ උපදෙස් සියලූම ප‍්‍රභේද සඳහා සමාන වේ. ඔබේ අත් සෝදන්න, දුරස්ව සිටින්න, මුහුණු ආවරණයක් පැළඳගෙන ප‍්‍රවේශම් වන්න. නව ප‍්‍රභේදයන් සියල්ලම ඒවායේ ස්පයික් ප්‍රෝටීන්වල වෙනස්කම් වලට භාජනය වී ඇත. (මිනිස් ෙසෙල වලට සම්බන්ධ වන වෛරසයේ කොටස) ඩෙල්ටාවේ සමහර විට වැදගත් විය හැකි ඒවා (එල් 452 ආර් වැනි) ඇති අතර එමඟින් එය වඩාත් පහසුවෙන් ව්‍යාප්ත විය. එක්සත් රාජධානියේ බලධාරීන් පවසන්නේ එය වඩාත් දරුණු රෝග ඇති කරන බවට හෝ දැනට පවතින එන්නත් වල ඵලදායීතාවය අඩු කරන බවට සාධක නොමැති බවයි. ඇල්ෆා, ගැමා සහ බීටා විසින් බෙදාගත් එන්.එන්.එන්.එන්.වයි. නම් වූ එක් විකෘතියක් ෙසෙල වලට ආසාදනය වීමට හා පැතිරීමට වෛරසය යහපත් කරන බව පෙනේ. බීටා සහ ගැමා සතුව ඊ 484 කේ නම් ප‍්‍රධාන විකෘතියක් ඇති අතර එමඟින් ශරීරයේ ප‍්‍රතිශක්තිකරණ ආරක්ෂාව සමහරක් වෛරස් මඟ හරවා ගත හැකිය.

වර්තමාන එන්නත් සැලසුම් කර ඇත්තේ කොරෝනා වෛරසයේ පූර්ව සංස්කරණයන් සඳහා වන අතර එයින් අදහස් කරන්නේ ඒවා නව ප‍්‍රභේද සඳහා කදිම ගැලපීමක් නොවිය හැකි බැවින් හොඳින් ක‍්‍රියා නොකරනු ඇති බවයි.නමුත් ප‍්‍රවීණයන් පවසන්නේ දැඩි අසනීප වීමේ අවදානම අවම කිරීමෙන් ජීවිත ආරක්ෂා කිරීමේදී ඒවා තවමත් ඉතා කාර්යක්‍ෂම බවයි. එංගලන්තය විසින් කරන ලද විශ්ලේෂණයක දී ඩෙල්ටා නිසා ඇති වූ කොවිඞ් -19 සඳහා රෝහල් ගතවීම් වලට එරෙහිව ෆයිසර් හෝ ඇස්ට‍්‍රාසෙනෙකා එන්නත මාත‍්‍රාවන් 90% කටත් වඩා සාර්ථක බව සොයා ගන්නා ලදී. කෙසේ වෙතත්, ඇල්ෆාට එරෙහිව කෙතරම් හොඳින් ක‍්‍රියා කළාද යන්නට සාපේක්ෂව, එක් මාත‍්‍රාවක් ඩෙල්ටාවේ රෝග වැළැක්වීමේදී අඩු ඵලදායී විය.

පවතින සහ නැගී එන ප‍්‍රභේද වලින් උපරිම ආරක්ෂාව ලබාගැනීම සඳහා මිනිසුන්ට මාත‍්‍රාවන් දෙකම ලබා ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය බව වෛද්‍යවරු පවසති. මතුවන විකෘතිතා වලට වඩා හොඳින් මුහුණ දීම සඳහා දැනට පවතින එන්නත් ප‍්‍රතිනිර්මාණය කළ හැකි යැයි විශේෂඥයින් විශ්වාස කරති. අනාගත ප‍්‍රභේදයන්ට එරෙහිව එන්නත් නිපදවීම සඳහා එක්සත් රාජධානියේ රජය ජෛව ඖෂධ නිෂ්පාදන සමාගමක් වන කුරේවාක් සමඟ ගනුදෙනුවක් ඇති අතර මාත‍්‍රාවන් මිලියන 50 ක් කලින් ඇණවුම් කර ඇත. ප‍්‍රභේද අඛණ්ඩව වර්ධනය වන ආකාරය මත පදනම්ව, වසර අවසානයේදී වැඩිහිටි හෝ සායනික වශයෙන් අවදානමට ලක්විය හැකි පුද්ගලයින් සඳහා බූස්ටර එන්නතක් ලබා දීම සඳහා මේවා භාවිතා කළ හැකිය.

COVID-19 එන්නත මඟින් COVID-19 අවදානම සහ එහි ඇති විය හැකි බරපතළ සංකූලතා අඩු කරයි. දැනට එක්සත් ජනපදයේ භාවිතා කිරීමට අවසර දී ඇති සියලූම COVID-19 එන්නත් සායනික අත්හදා බැලීම් වලදී දැඩි අසනීප ඇතුළුව COVID-19 වලින් මිනිසුන් ආරක්ෂා කිරීමට උපකාරී විය. මේ දක්වා කොවිඞ් – 19 එන්නත් සැබෑ ලෝක තත්ත්වයන් තුළ ක‍්‍රියාත්මක වන්නේ කෙසේ දැයි සොයා බැලූ අධ්‍යයනයන් මඟින් (එන්නත් සඵලතා අධ්‍යයනයන්) මෙම එන්නත් හොඳින් ක‍්‍රියාත්මක වන බව පෙන්වා දී ඇත.

දැනට ලබා ගත හැකි එන්නත් වල සාර්ථකතා දත්ත බොහෝමයක් MRNA එන්නත් හා සම්බන්ධ වේ (ෆයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් සහ මොඩර්නා) මෙම එන්නත් වැඩි කාලයක් ලබා ගත හැකි බැවිනි. සීඞීසී සහ අනෙකුත් ප‍්‍රවීණයන් එම්ආර්එන්ඒ එන්නත් සහ ජොන්සන් ඇන්ඞ් ජොන්සන්ගේ ජැන්සන් (ජේ සහ ජේ/ජැන්සන්) කොවිඞ් -19 එන්නත් වල සාර්ථක තත්ත්වයේ දී අධ්‍යයනය කරති. සැබෑ ලෝක තත්ත්වයන් තුළ එම්ආර්එන්ඒ කොවිඞ් -19 එන්නත වල සඵලදායීතාවය පිළිබඳ පර්යේෂණ මේ වන විටත් සහතිකදායකයි. එන්නත් වල සාර්ථකතා අධ්‍යයනයන් මඟින් එම්ආර්එන්ඒ කොවිඞ් -19 එන්නත් සායනික අත්හදා බැලීම් වලදී මෙන්ම සැබෑ රෝග තත්ත්වයන් තුළදීත් සමාන ආරක්ෂාවක් ලබාදෙන බවට වර්ධනය වන සාක්ෂි සපයන අතර, දැඩි ලෙස රෝගාතුර වීම ඇතුළු කොවිඞ් – 19 අවදානම අඩු කරයි. සියයට 90 ක් හෝ ඊට වැඩි දැනට තිබෙන බොහෝ එන්නත් වල සඵලතා දත්ත එම්ආර්එන්ඒ එන්නත් හා සම්බන්ධයි. ජේ සහ ජේ/ජැන්සන් එන්නතට අදාළ දත්ත ලබා ගත හැකි විට බෙදා ගනු ඇත.

COVID-19 වලින් ආරක්ෂාව සැපයීමට අමතරව, COVID-19 එන්නත් මඟින් රෝග ලක්ෂණ නොමැතිව (රෝග ලක්ෂණ නොවන ආසාදන) COVID-19 ආසාදන වලින් ආරක්ෂාව ලබාදෙන බවට සාක්ෂි වැඩි වෙමින් පවතී. COVID-19 එන්නත මඟින් සමස්තයක් වශයෙන් රෝගය පැතිරීම අඩු කළ හැකි අතර, ඔබ අවට සිටින පුද්ගලයින් ආරක්ෂා කිරීමට උපකාරී වේ.

එම්ආර්එන්ඒ කොවිඞ් -19 එන්නත් සඳහා මාත‍්‍රා දෙකක් වඩා හොඳ යැයි පර්යේෂණ යෝජනා කරයි. එන්නත් වල සාර්ථකතා අධ්‍යයනයන්ගෙන් සැබෑ ලෝකයේ දත්ත වලින් හෙළි වී ඇත්තේ මෙම එම්ආර්එන්ඒ කොවිඞ් -19 එන්නත් වලින් එක් මාත‍්‍රාවක් පමණක් ලැබීමෙන් අවම වශයෙන් කෙටිකාලීනව හෝ කොවිඞ් -19 ට එරෙහිව යම් ආරක්ෂාවක් ලබා දෙන බවයි. මෙම අධ්‍යයනවලින් හෙළි වී ඇත්තේ එම්ආර්එන්ඒ එන්නත් සඳහා එක් මාත‍්‍රාවකට වඩා මාත‍්‍රා දෙකක් හොඳ ආරක්ෂාවක් ලබා දෙන බවයි. එන්නත මඟින් වැඩි ප‍්‍රතිලාභයක් ලබා ගැනීම සඳහා මිනිසුන් නිර්දේශිත එන්නත් මාත‍්‍රාවන් ගණන ලබා ගත යුතුය.

COVID-19 එන්නත් මඟින් හදිසි රෝග වලින් ආරක්ෂා වීමට COVID-19 එන්නත් උපකාරී වේ. COVID-19 එන්නත් හොඳින් ක‍්‍රියාත්මක වන අතරම, COVID-19 ට එරෙහිව සම්පූර්ණයෙන් එන්නත් කර ඇති සමහර පුද්ගලයින් තවමත් අසනීප වනු ඇත. මන්ද කිසිදු එන්නතක් 100% ක් සාර්ථක නොවන බැවිනි. මේවා එන්නත් කඩිනම් අවස්ථා ලෙස හැඳින්වේ. කෙසේ වෙතත්, දත්ත වලට අනුව එන්නත් ලබා දී ඇති නමුත් තවමත් COVID-19 ලබා ගන්නා පුද්ගලයින් තුළ එන්නත් කිරීම රෝග ලක්ෂණ අඩු කළ හැකි බව දත්ත පෙන්වා දෙයි. එම්ආර්එන්ඒ කොවිඞ් -19 එන්නත ලබා ගැනීමට සුදුසුකම් ඇති සෑම වයස් කාණ්ඩයකම පුද්ගලයින් තුළ දැඩි රෝගාබාධ හා රෝහල් ගතවීම් වලින් ආරක්ෂාව සපයන බව පෙන්වා දී ඇත. COVID-19 හේතුවෙන් දරුණු ප‍්‍රතිවිපාක ඇතිවීමේ වැඩි අවදානමක් ඇති වයස අවුරුදු 65 සහ ඊට වැඩි පුද්ගලයින් මෙයට ඇතුළත් ය.

ඩෙල්ටා පරද්දන්න එන්නතකට පුළුවන්ද?

එන්නත ලබා දීමෙන් පසු ශරීරයට ආරක්ෂාව ගොඩනැගීමට සාමාන්‍යයෙන් සති 2 ක් පමණ ගත වේ. ඔබේ දෙවන ෆයිසර් – බයෝඑන්ටෙක් හෝ මෝඩර්නා එන්නත ලබා ගැනීමෙන් සති දෙකකට පසුවත්, ජොන්සන් සහ ජොන්සන්ගේ ජේ ඇන්ඞ් ජේ/ජැන්සන් එන්නත ඔබේ තනි මාත‍්‍රාවෙන් සති දෙකකට පසුවත් ඔබට පූර්ණ එන්නත ලබාදෙනු ඇත. ඔබේ ශරීරයට ආරක්ෂාව ගොඩනැගීමට ප‍්‍රමාණවත් කාලයක් නොතිබූ බැවින් එන්නත ලබා දීමෙන් පසුත් ඔබට කොවිඞ් -19 ලබා ගත හැකිය. ඔබ සම්පූර්ණයෙන්ම එන්නත ලබා ගන්නා තුරු පූර්වාරක්ෂාවන් තබා ගන්න.

යම් රෝගී තත්ත්වයක් ඇති හෝ ප‍්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය දුර්වල කරන ඖෂධ ලබා ගන්නා පුද්ගලයින්ට සම්පූර්ණයෙන්ම එන්නත ලබා දී ඇතත් සම්පූර්ණයෙන්ම ආරක්ෂා කළ නොහැක. එන්නත ලබා නොගත් පුද්ගලයින් සඳහා ඔවුන්ගේ සෞඛ්‍ය සේවා සපයන්නා විසින් වෙනත් ආකාරයකින් උපදෙස් දෙනතුරු හොඳින් සවි කර ඇති වෙස් මුහුණක් පැළඳීම ඇතුළුව සෑම පියවරක්ම ගත යුතුයි.

මේ අතර චීනය විසින් නිපදවන ලද අක‍්‍රිය කොවිඞ් -19 එන්නත්- sinopharm මඟින් මැයි මාසයේදී දකුණු චීනයේ ගුවාංෂෝ නගරයේ ඩෙල්ටා ප‍්‍රභේදය ව්‍යාප්ත වීම මැඩපැවැත්වූ බව අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී තිබේ. ප‍්‍රකට චීන වසංගත රෝග විද්‍යාඥයෙකු වන ෂොං නන්ෂාන්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් ගුවාන්ෂෝ රෝග පාලන හා වැළැක්වීමේ මධ්‍යස්ථානයේ පර්යේෂකයන් සොයාගෙන ඇත්තේ ඩෙල්ටා ප‍්‍රභේදය හේතුවෙන් ඇති වූ COVID-19 ට එරෙහිව එන්නත් දෙකක් මඟින් සියයට 59 ක සාර්ථකතාවක් ලබා දුන් බවත්, රෝගයේ මධ්‍යස්ථ ස්වරූපයට එරෙහිව සියයට 70.2 ක්, සහ දරුණු නඩු වලට එරෙහිව සියයට 100 ක්.

මේ අතර සියයට 13.8 ක කාර්යක්ෂමතාවයකින් යුත් තනි මාත‍්‍රා එන්නත ප‍්‍රමාණවත් ආරක්ෂාවක් ලබා දුන්නේ නැත. වසංගතය ඵලදායීව පාලනය කිරීම හේතුවෙන් චීන ගොඩබිම තුළ එන්නත් වල සාර්ථකතාව පරීක්ෂා කිරීම අභියෝගාත්මක විය. අධ්‍යයනයේ සැබෑ තත්ත්වයේ පසුබිමක් මඟින් දැනට ක‍්‍රියාත්මකව පවතින අක‍්‍රීය කර ඇති එන්නත් දෙකක ඩෙල්ටා ප‍්‍රභේදයට එරෙහිව ඇති සාර්ථකභාවය තීරණය කිරීමට අවස්ථාවක් ලැබී ඇතැයි පර්යේෂකයෝ පැවසූහ. මෙම අධ්‍යයනයෙන් ඩෙල්ටා ප‍්‍රභේද නිසා තහවුරු වූ COVID-19 රෝගීන් 153 ක් සහ තහවුරු වූ සිද්ධීන්ගේ සමීප සම්බන්ධතා 475 ක් ඇතුළුව සහභාගී වූ 628 දෙනෙකුගෙන් දත්ත රැස් කරන ලදී.

තහවුරු වූ රෝගීන් 153 ක් මැයි 18 සිට ජුනි 20 දක්වා හඳුනාගෙන ඇත. ඒ අතර හය දෙනෙකුට උග‍්‍ර කොවිඞ් -19 ආසාදිත වූ අතර දස දෙනෙකුට බරපතළ කොවිඞ් -19 ආසාදිතයන් වූහ. අධ්‍යයන කාලය තුළ කිසිදු මරණයක් සිදු නොවීය. එන්නත් කළ අවස්ථා අතර, බීජිං හි පිහිටි සිනෝවාක් ලයිෆ් සයන්සස් සමාගම විසින් සකස් කරන ලද කොරෝනා වැක් එන්නත ලබා ගත් අවස්ථා සියයට 61.3 ක් පිළිගෙන ඇති අතර සියයට 27.5 ක් සිනොෆාර්ම් එන්නත ලබා ගත් සියයට 2 ක් පිළිගෙන ඇත. තවත් සියයට 10.4 කට සමාගම් දෙකෙන්ම එන්නත් මිශ‍්‍රණයක් ලැබුණු අතර සියයට 0.8 කට එන්නත් කිරීමේ වර්ගය පිළිබඳ තොරතුරු නැති වී තිබුණි.

පර්යේෂණ පත‍්‍රිකාවට අනුව, වයස අවුරුදු 40 ත් 59 ත් අතර වයස් කාණ්ඩයේ අධ්‍යයනයට සහභාගී වූවන් අතර ඩෙල්ටා වික‍්‍රියා වලට එරෙහිව මාත‍්‍රා දෙකක එන්නත ලබා දීමේ ආරක්ෂිත බලපෑම සියයට 72.5 ක් විය. කාන්තාවන්ගේ එන්නත වල සාර්ථකතාව ද ඉහළ ය. එන්නත ලබා ගත් අධ්‍යයන සහභාගීවන්නන් අතර දැඩි හා විවේචනාත්මක අවස්ථා හෝ මරණ නොමැත. දරුණු හෝ බරපතළ අවස්ථා 16 න් එකක්වත් එන්නත් කර නොමැත. පත‍්‍රය අනුමාන කළේ අක‍්‍රිය කරන ලද එන්නත් මඟින් දරුණු COVID-19 වැළැක්විය හැකි බවයි. නැගී එන ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් සහ ආසාදන සඟරාවේ ප‍්‍රකාශයට පත් කර ඇති එම පර්යේෂකයන් පැවසුවේ ”ඩෙල්ටා වික‍්‍රියාවට එරෙහිව විශාල එන්නතක් අඛණ්ඩව ක‍්‍රියාත්මක කිරීමේ අවශ්‍යතාවය අපගේ සොයා ගැනීම් සාධාරණීකරණය කර ඇති” බවයි. ගෝලීය වශයෙන් හදිසි භාවිතය සඳහා චීනයේ කොරොනා වැක් එන්නත සහ සිනොෆාම් එන්නත ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය විසින් තහවුරු කර ඇත.

වෛද්‍ය ජී. ජී. චමල් සංජීව

advertistmentadvertistment
advertistmentadvertistment