“නිම් හිම් සෙව්වා” කියුබාවෙන්ද සමුගෙන ගියේය – පැබ්ලෝ මිලේන්ස් කියවමු

736

“නිම් හිම් සෙව්වා මා සසරේ” ගීතයට මුල් වූ When did I meet you my love ගීතය සහ තනුව නිමල් මෙන්ඩිස් රචනා කරන්නේ පැබ්ලෝගේ “යෝලන්දා” ගීතය පැමිණ වසර කීපයකට පසුය. “යෝලන්දා” ඒ වන විට ලොව පුරා හිණි පෙත්තටම නැග තිබිණි. එම අදීන නිර්මාණයට නිමල් මෙන්දිසයන්ට යෝලන්දා ආභාෂය ලැබීමට බොහෝ ඉඩ තිබේ.

ඒ ගැන ඇසීමට ඔහුත්, ඔගස්ටස් විනයාගරත්නම් හා අමරදේවයන්ද දැන් අප අතර නැත.

ලතින් සංගීත ක්ෂේත්‍රයට දුෂ්කර දිනයක් උදාවිය. නොබෙල් ත්‍යාගලාභී ගායක, සංගීතඥ, ගීත රචක බොබ් ඩිලෝන් හා විචාරකයන් සමකෙරෙන ලෝක පූජිත කියුබානු සංගීතඥ පැබ්ලෝ මිලෙන්ස් 79 වන වියේදී පසුගිය නොවැම්බර් 22 ද ස්පාඤ්ඤයෙදී මියගිය බව නිවේදනය වීමත් සමග ලතින් සංගීත ලෝකයේම හදගැස්ම මොහොතකට නතර වී තිබේ. Newyork times සේම සංගීත ලෝකයේ ප්‍රමුඛ සඟරාව වන Rollingstong ඔහු වෙනුවෙන් පිටු ගණන් වෙන්කරමින් ඔහුට ගෞරව පුදකර සිටියහ. ස්පාඤ්ඤයේ සංස්කෘතික අමාත්‍ය ඇතුළු රාජ්‍ය නියෝජිතයන්ද, සියලුම ප්‍රමුඛ පෙළේ කාකරුවන්ද මිලාන්ගේ අවමංගල්‍යට මැඩ්රිඩ් අගනුවර Casa de América දේවස්ථානයට රැස්ව සිටි අතර සංකේතාත්මකව තැබූ යෝධ ගිටාරයක් වටා දස දහස් ගණන් වලින් තබා තිබුණු මල් වලින් පිරී ගොස් තිබිණි. චිලී රාජ්‍යයේ ස්පාඤ්ඤය දක්වා මුළු ලතින් ලෝකයේම මාධ්‍ය දින ගණනාවක්ම ඔහු පිළිබඳව කතා කළ අතර සෑම තැනකම ඔහුගේ රුව සමග කියුබානු ධජය ඔසවා තබන ලදී. මරණයෙන් පළමු සතියේ තවමත් ලොව සියලුම මාධ්‍ය ඔහු ගැන කතා කරමින් සිටී.

ස්පාඤ්ඤ බසින් ගැයෙන 1970 දී ලිය ගයන ලද “යෝලන්දා” ගීතයේ යූ ටියුබ් නැරඹුම් වාර මිලියන 2 කින් ඉහළ ගිය අතර ප්‍රසංගයකදී ගායකයා සමග කාන්තාවන් ඇතුළු ප්‍රේක්ෂකයන් අතිශය සුන්දර ලෙස ගයන යෝලන්දා ගීතය ඔහුගේ දෙවන බිරිඳ යෝලන්දා බෙටේ වෙනුවෙන් ලියන ලද්දකි. ගීතය ලියන විට ඔහුට දාව යෝලන්දාට ලැබුණු දරුවන් තිදෙනාගෙන් වැඩිමහල් දියණිය උපත ලබා දී තිබිණි. කාන්තාවන් වැඩිපුරම ගායකයෙකු සමග ගැයූ ලතින් ගීතයක් වූයේ යෝලන්දාය. “මාස්ත්‍රෝ පැබ්ලෝ” අති සුන්දර සහ දක්ෂ ලෙස ඔහුගේ ගීතවල කොටස් ප්‍රේක්ෂකයන් ලවා ගයවන අයුරුත් ඒ සෑම විටම කුල්මත් වන ඔවුන් අත්පොලසන් දෙමින් නැගී සිට ඔහුට ගරු කරන අයුරුත් දැකීම ලතින් සංගීත ලෝකයේ චමත්කාරම දර්ශනයකි.

චමත්කාරජනක පෙම් ගී සමග විප්ලවීය ගීතයන්ද සමග තැටි 60 කට ආසන්නව ඔහුගේ නමින් නිකුත් වී තිබිණි. එලෙසම ලතින් ග්‍රැමී සම්මානයෙන් දෙවතාවක්ම ඔහු බුහුමානයට පත්විය. එහෙත් ඔහුට ඇමෙරිකාව කොපමණ බියක් තිබුනේ ද යත් එක් කලෙක ලතින් වැසියන් බහුලව සිටින අමෙරිකාවේ ෆ්ලොරීඩාවේ ඔහුගේ තැටි සොයාගැනීමටත් අපහසු වන ලෙස තොග පිටින් මිලදී ගෙන විනාශ කර තිබිණි. එලෙසම ඔහුගේ ගීත විකාශනය කරන ආයතනවලට තර්ජනය කෙරිණි. ඔහුගේ සංගීතයේ සාර්ථකත්වය කියුබානු විප්ලවයේ සාර්ථකත්වය බව කියුබානු නායක පිදෙල් කස්ත්‍රෝ ප්‍රකාශ කරන ලදී.

ඇමෙරිකාවේ කීප වරක් ප්‍රසංග පවත්වා ඇති ඔහුගේ එක ප්‍රසංගයකදී ගීතයක් මැද වේදිකාව මතට පැමිණි ඇමෙරිකානු ප්‍රේක්ෂකයන් දෙපා මුල රතු මල් තබා ගෞරව කරන ලදී. විප්ලවයට සහය දැක්වූ ඔහු ආරම්භයේදී ශ්‍රම කඳවුරක දහස් ගණන් කලාකරුවන්, උගතුන් සමග සිරකරුවකු විය. එයින් පැන ආ ඔහු විප්ලවයට සහාය දැක්වීම සේම සංගීත අධ්‍යාපනයද අත්හැරියේ නැත. කියුබානු සෙබළුන් ඇන්ගෝලාවේ, ඇල්ජීරියාවේ ඇතුළු ජාත්‍යන්තරයේ සිදුකළ සියලු සටන් වෙනුවෙන් ඔහු ගී ගයන ලදී. ජාත්‍යන්තර සංගීතඥයන් සමග කියුබාවේ පැවැත්වූ සියලු කලා උළෙලවල් ඔහු අධීක්ෂණය කරන ලදී. විප්ලවයට සහාය දීම මෙන්ම නව අදහස්වලට ඉඩදීම වෙනුවෙන් නිදහසද ඉල්ලා ඔහු හඬ නැගීය. 1990 දශකය මුල ඔහු නව අදහස්, ප්‍රකාශන සමග ආරම්භ කළ පැබ්ලෝ මිලේන් පදනම කියුබානු රජය අහෝසි කරන ලදී. ඔහු සමග නව සංගීත සම්ප්‍රදාය ගොඩ නැගූ සිල්වියෝ රොඩ්රිගෝස් මේ දක්වා රජයට සහාය දැක්වුවද පැබ්ලෝ වෙනසක් සඳහා රජයට බලකිරීම වෙනුවෙන් අවසානය දක්වා විප්ලවය සමගම පෙනී සිටියේය. ඔහු තමන්ගේ කාර්ය ඉටුකරන සංගීතමය කම්කරුවෙක් ලෙස තමන්ව හඳුන්වා දුන්නේය.

ඔහුහේ පියා අශ්වරෝහකයන්ට සැදාල නිර්මාණය කරන්නෙකු වූ අතර මව මැවුම් ගෙතුම් කරන්නියකි. මව ඔහුට ගිටාරයේ කවරය මසා දුන් අතර හවානාවේ පදිංචියට ආ පසු වීථිවල සංගීතඥයන් සමග ගී ගැයීමට ප්‍රියකරන 12 හැවිරිදි පුතුට සංගීතය වෙනුවෙන් අධ්‍යාපනය කැප කිරීමට අවසර ලබා දුන්නාය. සංගීත අධ්‍යාපන ආයතනයකට බැඳීමටද ඔහුට සහාය ලබා දුන්නාය. බිරින්දන් පස් දෙනකුගේම සැමියකු වූ ඔහුගෙන් වරක් නිව්යෝක් ටයිම්ස් සඟරාව අසා සිටියේ යෝලන්දා ගීතයෙන් ඔබ කාන්තාවන් කීයක් පිස්සු වැට්ටුවාද යන්නය. පිළිතුර වූයේ “කිසිවෙක් නැත”. “එහෙත් බොහෝ දෙනෙක් තමන්ට ලැබුණු දරුවන් යෝලන්දා නිසා ලැබුණු බව කිව්වා” යන්නය.

ඔහුගේ තනු නිර්මාණ සහ පද රචනයන් දේශපාලන ලෝකයේ සැමටම මහත් ආභාෂයක් ගෙන දුන්නේය. චිලියේ පිනොචේගේ සිරමැදිරියේ සිටි විප්ලවවාදීන් ඇසුවේ ඔහුගේ ගීතයන්ය. සිර මැදිරියේ වධ බන්ධනයන්ට ලක්ව පසුව චිලියේ ජනාධිපති වූ මිචෙල් බැලට් මැතිනිය ඇගේ දේශපාලනික ප්‍රතිසංස්කරණ ගැන පැබ්ලෝගේ ගීතයක පාඨයකින් පිළිතුරු දුන්නාය. “එය ඉස්තරම් නැත. එහෙත් මා දුටු සිහිනය එහි තිබේ” ලෙසිනි.

නූතන සංගීතය සහ අප්‍රිකානු-ලතින් ජන සංගීතය මිශ්‍රව ඔහුගේ සමකාලීනයන් වූ සිල්වියෝ රොඩ්රිගොස් සහ නොයෙල් නිකොලා සමග ගොඩනැඟූ Nueva Trova – නව ලතින් ආර ” සම්ප්‍රදායට අනුග්‍රහය දැක්වූයේ මොන්කාඩා ප්‍රහාරයට සහභාගි වූ වීරවරිය සේම විපල්වයේ නිර්මාතෘ සීලියා සන්චෙස් මියගොස් මාස කීපයකින් සියදිවි නසාගත් කියුබානු අධ්‍යාපනයේ නියමු අමොන්දෝ හාට් – Almondo hart ගේ බිරිඳ වූ හයිඩි සන්තමරියාය. (Haydee Santhamria). එය අපට ආසන්න වනුයේ සුනිල් ශාන්ත, මර්වින් පෙරේරා, වික්ටර් රත්නායක, ක්ලැරන්ස් විජේවර්ධන, නෙවිල් ප්‍රනාන්දු සහ නිමල් මෙන්ඩිස් ගොඩනැගූ සම්ප්‍රදායික නොවන එහෙත් මූලයන් සහිත සංගීතයකට යැයි මගේ නිගමනය වේ. මුළු ලතින් සමාජයම එය වටා බැඳ තබා ගැනීමට පැබ්ලෝ ඇතුළු පිරිස සමත්විය.

“නිම් හිම් සෙව්වා මා සසරේ” ගීතයට මුල් වූ When did I meet you my love ගීතය සහ තනුව නිමල් මෙන්ඩිස් රචනා කරන්නේ පැබ්ලෝගේ “යෝලන්දා” ගීතය පැමිණ වසර කීපයකට පසුය. “යෝලන්දා” ඒ වන විට ලොව පුරා හිණි පෙත්තටම නැග තිබිණි. එම අදීන නිර්මාණයට නිමල් මෙන්දිසයන්ට යෝලන්දා ආභාෂය ලැබීමට බොහෝ ඉඩ තිබේ. ඒ ගැන ඇසීමට ඔහුත්, ඔගස්ටස් විනයාගරත්නම් හා අමරදේවයන්ද දැන් අප අතර නැත.

● අරුණ කාන්ත බණ්ඩාර

advertistmentadvertistment
advertistmentadvertistment