ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය රාමුව තුළ ශ්‍රී ලංකාව වැනි කුඩා දූපත් රටක් ආර්ථීක හෝ දේශපාලන අර්බුදයකට මුහුණ දෙන විට, මෙම තත්ත්වය ජය ගැනීමට ගැළපෙන ක්‍රමෝපායක් සහ ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කිරීමට සිදුවනු ඇත. මේ අවස්ථාවේදී ශ්‍රී ලංකාව ආර්ථික අර්බුදයකට මුහුණදී සිටී. දත්තවලට අනුව, ශ්‍රී ලංකාවේ රාජ්‍ය ණය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 122% ක් විය. ලෝක බැංකු දත්තවලට අනුව ලංකාවේ ආර්ථිකය මේ වසරේ දී 4.2% කින් සංකෝචනය විය හැක. මෙවැනි අවස්ථාවක ශ්‍රී ලංකාවේ මූල්‍ය තත්ත්වය ස්ථාවර කිරීම සඳහා ණය අවදානම සැලකිය යුතු ලෙස අඩු කළ යුතුය. ශක්තිමත් සහ ඔරොත්තු දෙන ආර්ථිකයක් ගොඩනැගීමට දේශීය හා බාහිර ආර්ථික අසමතුලිතතා විසඳීමට මූල්‍ය විනය සහ ණය තිරසාර බව සහතික කිරීම ශ්‍රී ලංකාව උත්සාහ කළ යුතුය. මේ තත්ත්වය තුළ ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ක්‍රියාවලියේදී දුෂ්කරතා සමනය කිරීම සඳහා සමාජ ප්‍රතිපත්ති සහ සුබසාධන වැඩසටහන්වල අවශ්‍යතාවය අවධාරණය කළ යුතුය. එසේම ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය පද්ධතියේ ස්ථාවරත්වය සහ ඒකාග්‍රතාව ආරක්ෂා කිරීමට ශ්‍රී ලංකාව කටයුතු කළ යුතුය. ආර්ථික පසුබෑමකදී ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය වැදගත් අංගයක් වී ඇත. තවද ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලෙ සහාය ඉතා වැදගත් වනු ඇත.
IMF සමග ජාත්‍යන්තර සහයෝගය
මෙම ආර්ථික තත්ත්වයෙන් ගොඩ ඒමට යම් දුරක් ගමන් කිරීමට සිදුවනු ඇත. එයට ජාත්‍යන්තර සහයෝගය අත්‍යවශ්‍යයි. මීට අමතරව ශ්‍රී ලංකාව වාරික කිහිපයකින් වසර හතරක් පුරා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල (IMF) වෙතින් ඩොලර් බිලියන 2.9 ක ණයක් ලබා ගැනීමට අපේක්ෂා කරයි. කෙසේ වෙතත් ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල (IMF)
ශ්‍රී ලංකාවට මෙම ණය ලබා දීම සඳහා ඉන්දියාව විසින් ලබා දුන් සහතිකයක් පිළිගෙන ඇති අතර, අනෙකුත් ණය හිමියන් වන පැරිස් ක්ලබ් ණය දෙන රටවල් ශ්‍රී ලංකාවට සහය දැක්වීමට සූදානමින් සිටී. පැරිස් ක්ලබ් ණය දුන් රටවල් අතර ජපානයට ශ්‍රී ලංකාව ද්විපාර්ශ්වික ණයවලින් 19.5% ප්‍රමාණයක ණය කොටසක් ඇත. තවද ශ්‍රී ලංකාව චීනයට ඩොලර් බිලියන 7.8කට ආසන්න මුදලක්, ද්විපාර්ශ්වික සහ වාණිජ යන දෙකම ඇතුළත් ණය ගෙවීමට සිදුවනු ඇත. ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, චීනය වසර දෙකක, ණය සහන කාල සීමාව දක්වා සහය දීමට අපේක්ෂා කරයි. සමහර වාර්තාවලට අනුව, චීනයේ ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ සහය පිළිබඳ සහතිකයක් නොමැති වුවද, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල (IMF) ශ්‍රී ලංකාවට, එවැනි ණයක් අනුමත කිරීම සමහර විට සිදු විය හැක. අනිත් අතට ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකය නවතම සහනය වූයේ ලෝක බැංකුවේ ආයෝජන අංශය වන ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය සංස්ථාව (IFC) අත්‍යවශ්‍ය ආනයන සඳහා ඩොලර් මිලියන 400 ක පහසුකමක් ශ්‍රී ලංකාවට ලබා දෙන බවයි. මෙම පහසුකම තුළ පුද්ගලික බැංකු තුනකට ආනයනවලින් 30% ක් පමණ අරමුදල් සැපයීමේ පහසුකම ලැබේ. බාහිර අසමතුලිතතාවයන් ආමන්ත්‍රණය කිරීම සහ ශ්‍රී ලංකාවේ තරගකාරිත්වය වැඩිදියුණු කිරීම, දිගු කාලීනව සියලුම ආර්ථික අංශ හරහා ණය පියවීමේ සහ ණය කළමනාකරණය පහසුකම් සපයනු ඇත.
දුෂ්කර ආර්ථිකමය තත්ත්වයක
ශ්‍රී ලංකාවේ බදු සහ විදුලි මිල වැඩි කිරීම සිදු වූයේ දැඩි දුෂ්කර ආර්ථික තත්ත්වයන් පවතින අවස්ථාවකය. උද්ධමන අනුපාතය ජනවාරි මාසයේදී 54.2% ක් විය. මීට අමතරව, ජනප්‍රිය නොවන නව කප්පාදු පියවර මගින් ජනගහනයෙන් විශාල කොටසක් දැඩි දුෂ්කරතාවයකට පත් වී ඇත. උද්ධමනය ඉහළ මට්ටමක පවතින විට භාණ්ඩ හා සේවා මිල වැඩි වේ. නවතම වාර්තා අනුව 2022 දී අවම වශයෙන් මිලියන භාගයකට රැකියා අහිමි විය. ආර්ථික අර්බුදය හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාව ආහාර අනාරක්ෂිත භාවයට පත්ව ඇත. මීට අමතරව 2022 ශ්‍රී ලංකාවේ දරිද්‍රතාවය 25% දක්වා ඉහළ ගියේය. දරිද්‍රතාවය සහ ආදායම් විෂමතා අවම කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ සමාජ ආරක්ෂණ පද්ධතියට සංශෝධන අවශ්‍ය වේ. ග්‍රාමීය සහ නාගරික ප්‍රදේශවල අඩු සහ ස්ථාවර උද්ධමනය සහ තිරසාර ආර්ථික වර්ධනය සඳහා න්‍යාය පත්‍රයක් තිබීම මූල්‍ය ස්ථාවරත්වය සඳහා බොහෝ දුරට හිතකර වේ. සෞඛ්‍ය හා අධ්‍යාපනයේ වැදගත්කම සහ සමස්ත ආර්ථික වර්ධනයට දායක වන ජීවන තත්ත්වය කෙරෙහි ඍජු බලපෑම සැලකිල්ලට ගෙන, මෙම ක්ෂේත්‍රවල පවතින අඩුපාඩු සපුරාලීම සඳහා ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක වීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. තවද, මානව හැකියාවන් ඉහළ නැංවීම සඳහා කටයුතු කළ යුතුය.
සංවාදයක අවශ්‍යතාව
සාර්ව ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියේ පුළුල් ඉලක්කය වන්නේ සාධාරණ හා තිරසාර ලෙස ආර්ථික හා සමාජීය යහපැවැත්ම සඳහා දායක වීමයි. සංවාද හේතුවෙන්, දරිද්‍රතාවය අඩු කිරීම, අසමානතාවය අඩු කිරීම සහ ආර්ථික වර්ධනය යන කාර්යක්ෂම මිශ්‍රණයන් සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා ප්‍රතිපත්ති හඳුනා ගන්නා ජාතික සැලසුම් ශ්‍රී ලංකාවට සක්‍රීය කළ හැකිය.
ආචාර්ය ශ්‍රීමාල් ප්‍රනාන්දු
