විදුලිබල මණ්ඩලයට බිලියන 80ක් දීලා.
බලයට පත්වූ රජයන් ජනප්‍රිය ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා රාජ්‍ය ව්‍යවසායයන් අවභාවිත කරලා.
විදුලිබල මණ්ඩලය පාඩු ලබමින් තිබියදී රුපියල් බිලියන 2.7ක ප්‍රසාද දීමනා අරන්.
තෙල් සංස්ථාවේ පාඩුව බිලියන 6.2කි.
රාජ්‍ය සංස්ථා, දෙපාර්තමේන්තු, මණ්ඩල, සමාගම් වැනි රාජ්‍ය ව්‍යවසායන් විශාල සංඛ්‍යාවක් රජයේ මූල්‍ය අනුග්‍රහය නොමැතිව පවත්වාගෙන යෑමට නොහැකි තත්ත්වයක් උදාවී ඇත. කොටින්ම කිවහොත් මෙකී ආයතන වලින් අති විශාල සංඛ්‍යාවක් පාඩු ලබන ආයතන බවට පත්ව ඇත. එවා නඩත්තු කිරීමට ද වී ඇත්තේ මෙරට බදුගෙවන ජනතාවටය. විදුලිය, ඛනිජතෙල්, ජලය, බැංකු ප්‍රවාහන, හා ගුවන් සේවා වැනි උපායමාර්ගික වශයෙන් වැදගත් රජය සතු ව්‍යවසායයන්, ප්‍රධාන භූමිකාවක් ඉටුකරනු ලබයි. එහෙත් මෙකී ආයතනවලින් සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් මෙහෙයුම් අකාර්යක්ෂමතා, දුර්වල පරිපාලනය, අයථා කළමණාකරණය, වගවීම හා විනිවිදභාවය නොමැතිකම වැනි හේතු නිසා ගැටලු රාශියකට ලක්ව ඇත. ඒ විතරක් නොව වෙළෙඳපොළට ගැළපෙන ලෙස හැඩගැසීම දුර්වල වීම, දේශපාලන මැදිහත්වීම හරහා ඉහළ මට්ටමේ පත්වීම් සිදුකිරීම දිගින් දිගටම සිදුවීම, වැනි කරුණු කාරණා නිසා මෙකී ආයතන පාඩු ලබන ආයතන බවට පත්ව ඇත.
මෙකී ආයතන දිගින් දිගටම පාඩු ලැබීම නිසා රාජ්‍ය බැංකුවලට හා ඇතැම් පුද්ගලික බැංකුවලට ද ඇතිකරන බලපෑම ද සුළුපටු නොවේ. ඒ විතරක් නොව මෙකී ආයතන රජයට විශාල බරක් වී ඇති අතර රජයට සිදුවන මූල්‍ය හානි, රජයේ අවිනිශ්චිත වගකීම් වැඩිවී ඇත. ඒ විතරක් නොව මෙකී ආයතනවලින් මහජනතාවට සපයනු ලබන සේවාවන්වල, ගුණාත්මකභාවය, පිළිබඳවද සතුටුවිය නොහැක. ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව සඳහන් කරන ආකාරයට 2022 වසර අවසානයේ දී බැංකු අංශයෙන් රාජ්‍ය සංස්ථා වෙත ලබාදී ඇති ණය ප්‍රමාණය රුපියල් ට්‍රිලියන 1.7කි. ඒ විතරක් නොව 2022 වර්ෂය තුළදී විදුලිබල මණ්ඩලයේ මූල්‍ය ගැටලු ලිහිල් කිරීම සඳහා රජය විසින් රුපියල් බිලියන 80ක පමණ මුදලක් ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයට ලබාදී ඇත.
එමෙන්ම ස්වකීය වියදම් පියවාගත නොහැකිවීම මත රාජ්‍ය සංස්ථා මණ්ඩල හා දෙපාර්තමේන්තු නඩත්තු කොට පවත්වාගෙන යෑම සඳහා 2023 වසරේ ජනවාරි වනවිට මහ බැංකුව විසින් රාජ්‍ය සංස්ථා වෙත ලබා දී තිබෙන සමස්ත ණය ප්‍රමාණය රුපියල් බිලියන 1700ක් (රුපියල් කෝටි එක්ලක්ෂ හැත්තෑ දහසක්) බව පසුගියදා නිකුත් වූ නවතම මහ බැංකු වාර්තාව පෙන්වා දි තිබුණි. මෙහිදී අදාළ රාජ්‍ය සංස්ථා ගැන විශේෂ සඳහනක් කරන මහ බැංකු වාර්තාව, එම රාජ්‍ය ආයතනවල වංචා දූෂණ, අයථා කළමනාකරණය හා නොසැලකිලිමත්කම හේතුවෙන් මෙම තත්ත්වය උද්ගත වී ඇති බවද එහි සඳහන් කර තිබේ. ආණ්ඩුවල ජනප්‍රිය ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කරන්නට රාජ්‍ය ව්‍යවසායන් දැඩි ලෙස අවභාවිත කර ඇති බැවින් මෙම ආර්ථික අර්බුදය හටගත් බව මහ බැංකු වාර්තාව දැඩි ලෙස අවධාරණය කර තිබේ.
මහබැංකුව සඳහන් කරන ආකාරයට රාජ්‍ය ව්‍යවසායයන් සාමාන්‍යයෙන් ස්ථාපිත කරනු ලබන්නේ පාර්ලිමේන්තු පනතක් මගිනි. එහෙත් රාජ්‍ය ව්‍යවසායයන් සමාගම් පනත යටතේ ස්ථාපිත කොට ඇත. මේ නිසා පාර්ලිමේන්තු අධීක්ෂණය මහහැරීමට ඉන් යම් ඉඩකඩක් ඇතිවිය හැකි බව මහ බැංකු වාර්තාවේ සඳහන් වේ. ඒ විතරක් නොව රාජ්‍ය ව්‍යවසායයන් බහුතරයක මූල්‍ය ගිණුම් නියමිත වෙලාවට සකස් නොකිරීම, නිසා එවායේ විනිවිදභාවයට හා මහජන නිරීක්ෂණයට බාධා ඇතිවී තිබුණි. ඒ විතරක් නොව ඇතැම් රාජ්‍ය ව්‍යවසායයන්වල වංචා, දූෂණ, අයථා කළමනාකරණය සහ නොසැලකිලිමත්කම හඳුනාගෙන තිබියදීත් එකී ආයතනවල අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය හෝ පාර්ලිමේන්තු කාරකසභා මට්ටමේ දී එවැනි ගැටලු සඳහා කඩිනම් විසඳුම් ලැබී නොමැති බව මහ බැංකුව සඳහන් කරන්නේය. බලයට පත්වූ රජයන් විසින් දිගින් දිගටම ජනප්‍රිය ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා රාජ්‍ය ව්‍යවසායයන් අවභාවිතාකොට ඇත. උදාහරණයක් වශයෙන් ගතහොත් දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ බලශක්තිය, ඛනිජතෙල්, ජලය ප්‍රවාහනය, ඇතුළු උපයෝගිත හා රාජ්‍ය අංශයේ සේවා පිරිවැය ප්‍රතිසාධන මට්ටමට වඩා අඩු මිලකට පාරිභෝගිකයින්ට ලබාදී ඇත. මෙම තත්ත්වය නිසා මෙකී ආයතන විශාල වශයෙන් පාඩු ලැබීමට හේතුවී තිබුණි. ඒ විතරක් නොව මෙකී ආයතනවල සිදුවන වංචා හා දූෂණද ඉහවහාගොස් ඇත. මීට දශක දෙකකට පමණ පෙර ශ්‍රී ලංකාව විසින් රාජ්‍ය මූල්‍ය නීති බලාත්මක කොට තිබුණි. එහෙත් බලයට පත්වූ රජයන් එම නීතිවලට අනුගත නොවී විචක්ෂණශිලී නොවන අයුරින් කටයුතු කර ඇති බවද මහබැංකු වාර්තාවේ සඳහන් වේ.
ඉකුත් වර්ෂයේ (2022) දූෂණ සංජානන දර්ශකයේ රටවල් 180 අතුරින් ශ්‍රී ලංකාව 101 වැනි ස්ථානයට පත්ව ඇත. මේ තුළින් පැහැදිලි වන්නේ රට තුළ දූෂණය ඉහවහාගොස් ඇති බවය. පාඩු ලබන රාජ්‍ය ව්‍යසායයන් අතුරින් විදුලිබලමණ්ඩලය 2022 වර්ෂයේ දී රුපියල් බිලියන 272.9ක පාඩුවක් ලබා ඇත. නොරෝච්චෝල ගල් අඟුරු බලාගාරයට අදාළව පියවා නොමැති විදේශ ණය තොගයෙහි අලාභ වලින් කොටසක් එනම් රුපියල් බිලියන 94.7ක් මෙම අලාභයට ඇතුළත්කර ඇත. විදුලි ගාස්තු සංශෝධනයත් සමග විදුලිබල මණ්ඩලයේ පාඩුව 2022 වර්ෂයේ අගෝස්තු මාසයේ සිට තරමක් පහළගොස් ඇති බවද මහබැංකු වාර්තාවේ සඳහන් වේ.
එමෙන්ම ලංකා විදුලිබලමණ්ඩලය විසින් පුනර්ජනනිය බලශක්ති මිලදී ගැනීම සඳහා වූ රුපියල් බිලියන 37.3ක මුදලක් 2021 වසරේ අගභාගයේ සිට අදාළ නිෂ්පාදකයන් වෙත පියවා නොතිබුණි. මේ නිසා බලශක්ති උත්පාදනය සඳහා වූ පුනර්ජනනීය අංශයේ දායකත්වය පුළුල් කිරීමට බාධාවක්ව පැවති බවද මහබැංකු වාර්තාවේ සඳහන් කොට ඇත. එමෙන්ම ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය විසින් බැංකු අංශයෙන් ලබාගත් කෙටිකාලීන ණය හා ලංකා ඛනිජතෙල් නිතිගත සංස්ථාව හා ස්වාධින බලශක්ති නිෂ්පාදකයන් වෙත ගෙවිය යුතු ණය මුදල 2022 වර්ෂය අවසානය වනවිට රුපියල් බිලියන 361.9 ක් දක්වා ඉහළගොස් ඇති බවද මහබැංකුව පෙන්වා දෙයි.
එමෙන්ම විදුලිබල මණ්ඩලය අඛණ්ඩව පාඩු ලබමින් තිබියදී නීත්‍යනුකූල ලියවිල්ලක් බවට පත්නොවූ කෙටුම්පත් සාමුහික ගිවිසුම මත පදනම්ව (2021) වර්ෂයේ දි රුපියල් බිලියන 2.7ක ප්‍රසාද දීමනා මණ්ඩලයේ සේවකයන්ට ගෙවා ඇති බව ජාතික විගණන කාර්යලය මගින් නිකුත්කොට ඇති වාර්තාවක සඳහන් වේ. එමෙන්ම කෙටුම්පත් සාමුහික ගිවිසුම මත 2021 වර්ෂයේදී මණ්ඩලය විසින් සේවක වැටුප් සියයට 25කින් වැඩිකරගෙන තිබූ බව ජාතික විගණන කාර්යාලය පෙන්වා දෙයි.
ඒ අනුව එකී බලය නොලත් ගෙවීම හේතුවෙන් විදුලිබල මණ්ඩලයට සිදුවූ අහිතකර බලපෑම දළ වශයෙන් රුපියල් බිලියන 9.6ක් බවද විගණනය මගින් අනාවරණය කොට ඇත. එමෙන්ම 2007 නොවැම්බර් මස 14 දින අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් ගනු ලැබූ තීරණයට සහ අංක ඊඵ/2021/22/01 දරන අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩල තීරණයට පටහැනිව සේවකයන් 323 දෙනකුට දීමනා ගෙවීම ඔවුන්ගේ වැටුපෙන් සියයට 65 ඉක්මවා තිබූ බවද විගණන වාර්තාවේ සඳහන් වේ. කෙසේවුවද කෙටුම්පත් සාමුහික ගිවිසුම සේවා යෝජකයන් හා සේවක සංගම් විසින් අත්සන්කර නොතිබූ බවද විගණන වාර්තාවේ සඳහන් වේ.
තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුව ඉකුත් (2022) වර්ෂයේ දී රුපියල් බිලියන 7.0ක පාඩුවක් ලබා තිබුණි. තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුවේ ආදායම රුපියල් බිලියන 9.3ක් දක්වා සියයට 29.6කින් ඉහළ ගියද මෙහෙයුම් වියදම ද සියයට 15.3කින් ඉහළයාමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මෙකී පාඩුව ලබා ඇති බවද මහබැංකු වාර්තාවේ සඳහන් වේ. තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුව 2021 වර්ෂයේ දි රුපියල් බිලියන 7.2ක පාඩුවක් වාර්තාකොට තිබුණි. කෙසේවුවද 2021 වර්ෂයට සාපේක්ෂව 2022 වර්ෂයේදී තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුවේ පාඩුව සුළු වශයෙන් අඩුවී තිබුණි.
විදුලි සංදේශ ගාස්තු, දේශීය තැපැල් ගාස්තු, විදේශීය තැපැල් ගාස්තු, ඇතුළු අනිකුත් තැපැල් සේවා සඳහා අදාළ බොහෝ ගාස්තු ඉකුත් වසර තුළ වැඩි කළද තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුවේ මූල්‍ය තත්ත්වය දුර්වල මට්ටම පැවති බව මහ බැංකුව මගින් නිකුත්කොට ඇති වාර්තාවේ සඳහන් වේ. තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුවේ මූල්‍ය තත්ත්වය ඉහළ නැංවීම සඳහා විධිමත් පරිදි තැපැල් ගාස්තු සංශෝධනය කිරීම, තැපැල්සේවා ස්වයංක්‍රියකරණය කිරීම, සේවා විවිධාංගිකරණය, නවීන තාක්ෂණික ක්‍රම ඇතුළත් පුළුල් ක්‍රමවේදයක් තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුව සඳහා අවශ්‍ය බැව් මහ බැංකු වාර්තාවේ වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ.
ලංකා ඛනිජතෙල් නීතිගත සංස්ථාවේ පාඩුව ඉකුත් වර්ෂය තුළ දී (2022) රුපියල් බිලියන 6.2 කි. කෙසේවුවද ලංකා ඛනිජතෙල් නීතිගත සංස්ථාව 2021 වර්ෂයේදී රුපියල් බිලියන 41.3ක පාඩුවක් වාර්තා කොට තිබුණි. ගෝලීය බොරතෙල් මිල ගණන්වල ඉහළයාම මැද දේශීයව ඛනිජතෙල් මිල ඉහළ නැංවීම නිසා මෙකී පාඩුව අවම කරගැනීමට හැකිවී ඇත. එමෙන්ම පිරිවැය පිළිබිඹු කරන මිල සංශෝධනය හා විනිමය අනුපාතික වෙනස්වීම් ක්‍රමානුකූලව ස්ථාවර විමත් සමග ඛනිජතෙල් නීතිගත සංස්ථාව 2022 වර්ෂයේ ජුලි මාසයේ සිට මාසික පදනම මත ලාභයක් වාර්තා කරමින් ඇති බවද මහ බැංකු වාර්තාවේ සඳහන් වේ.
ශ්‍රීලංකන් ගුවන් සේවයෙහි පාඩුව 2022 වර්ෂයේ දෙසැම්බර් මාසයෙන් අවසන් වන මාස නවය තුළදී රුපියල් බිලියන 4.4කි. 2021 වර්ෂයේ මෙම කාලසීමාව තුළදී ශ්‍රීලංකන් ගුවන් සේවය රුපියල් බිලියන 15.6ක පාඩුවක් වාර්තාකොට තිබුණි. එහෙත් 2022 වර්ෂයේ අවසන් මාස නමය තුළදී එම පාඩුව රුපියල් බිලියන 4.4 කට සිමා වී ඇති බැව් මහබැංකු වාර්තාවේ සඳහන් වේ. මෙම කාලසීමාව තුළදි ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවයෙහි ආදායම සියයට 222.9ක කැපීපෙනෙන වර්ධනයක් වාර්තා කොට තිබුණි. මෙහෙයුම් වියදම සියයට 176.0කින් ඉහළ ගියේය.
ගුවන්යානා ඉන්ධන හිඟය උග්‍රවීම, ගුවන්යානා සඳහා නැවත ඉන්ධන පිරවීමට ඉන්ධන නොමැතිවීම, ගුවන් සමාගම් විසින් නැවත ඉන්ධන පිරවීම වෙනත් නැවතුම් හරහා සිදුකිරීම හේතුවෙන් මෙහෙයුම් වියදම අධික ලෙස ඉහළගොස් තිබුණි. කෙසේවුව ද ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවය ප්‍රතිව්‍යුගත කිරීමට අදාළ නිර්දේශ ඉදිරිපත් කිරීම සඳහා මුදල් ආර්ථික ස්ථායිකරණ හා ජාතික ප්‍රතිපත්ති අමාත්‍යාංශයේ ස්ථාපිත රජය සතු ව්‍යවසායන් ප්‍රතිව්‍යුගත කිරීමේ ඒකකය වෙත පවරා ඇති බවද මහබැංකු වාර්තාවේ වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ.
ඒ කොයිහැටිවුවද ශ්‍රීලන්කන් ගුවන් සමාගම විසින් රාජ්‍ය බැංකු දෙකක් සඳහා රුපියල් මිලියන 71,621 ණය මුදලක් ගෙවීමට ඇති බැව් ජාතික විගණන කාර්යාලය මගින් නිකුත්කොට ඇති වාර්තාවක සඳහන් වන්නේය. කෙටිකාලීන මුදල් අවශ්‍යතා සඳහා මෙකී රාජ්‍ය බැංකු දෙකින් මෙම ණය මුදල ලබාගෙන ඇති බවද විගණනය මගින් අනාවරණය කොට ඇත. ගුවන් සමාගම විසින් 2016/2017 යන වර්ෂය තුළ මහා භාණ්ඩාගාරයේ ඇප මත ඩොලර් මිලියන 200ක් (ආසන්න වශයෙන් රුපියල් මිලියන 31,115) සහ 2017/2018 වර්ෂයන් තුළදී රුපියල් මිලියන 29.439ක මුදලක් මෙකී රාජ්‍ය බැංකු දෙක මගින් ලබාගෙන තිබුණි.
2020/2021 යන යන වර්ෂයන් තුළදී මෙම රාජ්‍ය බැංකු දෙක මගින් ඩොලර් මිලියන 75ක ණය මුදලක් ලබාගෙන තිබුණි. ජාතික විගණන කාර්යාලය මගින් 2021 වර්ෂයට අදාළව නිකුත්කොට ඇති වාර්ෂික විගණන වාර්තාවේ මෙම තොරතුරු සඳහන් ව තිබුණි.
ශ්‍රී ලංකා දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව 2022 වර්ෂයේදී රුපියල් බිලියන 12.4ක පාඩුවක් ලබා තිබූ අතර 2021 වර්ෂයේදී දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව රුපියල් බිලියන 10.3ක අලාභයක් වාර්තාකොට තිබුණි. 2021 වර්ෂය හා සැසඳීමේදී 2022 වර්ෂයේදී දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව ලබා ඇති පාඩුව රුපියල් බිලියන 2.1කින් වැඩිවී ඇති බවද මහබැංකුව විසින් නිකුත්කොට ඇති වාර්ෂික වාර්තාවේ සඳහන් වේ. ඉන්ධන මිල ගණන් ඉහළයෑම හා පුනරාවර්තන වියදම් සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළයෑම හේතුවෙන් ඉකුත් වර්ෂයේදී ශ්‍රී ලංකා දුම්රිය සේවයේ සමස්ත වියදම රුපියල් බිලියන 42.5 දක්වා රුපියල් බිලියන 2.1කින් ඉහළගොස් ඇති බව ශ්‍රී ලංකා මහබැංකු වාර්තාවේ සඳහන් වේ. එමෙන්ම වසර තුළ පුනරාවර්තන වියදම රුපියල් බිලියන 23.5 දක්වා සියයට 81.2කින් ඉහළගොස් තිබුණි. ප්‍රාග්ධන වියදම රුපියල් බිලියන 19.0 දක්වා සියයට 30.7කින් පහළගොස් ඇති බවද මහ බැංකු වාර්තාවේ සඳහන් වේ.
කෙසේවුවද ඉකුත් වර්ෂයේදී (2022) දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවේ සමස්ත ආදායම පෙර වසරට සාපේක්ෂව රුපියල් බිලියන 11.1 දක්වා රුපියල් බිලියන 8.4කින් ඉහළගොස් ඇත. මේ සඳහා 2022 වර්ෂයේ ජුලි මාසයේ සිට ක්‍රියාත්මක වන පරිදි දුම්රිය ගාස්තු ඉහළ නැංවීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මගී ප්‍රවාහන කටයුතු වලින් උපයාගත් ආදායම වර්ධනය වීම මේ සඳහා හේතුවිය.
ඒ විතරක් නොව ඉකුත් වර්ෂයේ දි (2022) ශ්‍රී ලංගමය ලබා ඇති පාඩුව රුපියල් බිලියන 0.3කි. 2021 වර්ෂයේදී ශ්‍රී ලංගමය රුපියල් බිලියන 3.1ක පාඩුවක් ලබා තිබුණි. එමෙන්ම ශ්‍රී ලංගමයේ සමස්ත ආදායම 2022 වර්ෂයේ දි රුපියල් බිලියන 69.3 දක්වා සියයට 147.කින් ඉහළ ගොස් තිබුණි. සමස්ත වියදමද රුපියල් බිලියන 69.5 දක්වා සියයට 123.7කින් ඉහළ ගොස් ඇති බව මහ බැංකු වාර්තාවේ සඳහන් වේ. ජාතික ජලසම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලයේ 2022 වර්ෂයේ අලාභය රුපියල් බිලියන 1.2කි. වී අලෙවි මණ්ඩලයද පාඩු ලබන ආයතනයකි. වී අලෙවි මණ්ඩල විසින් (2019/2020) මහ කන්නයේදී වි මිලදී ගැනීම සඳහා මණ්ඩලය විසින් ලබා ගත් ණය මුදලින් රුපියල් හැත්තෑපන්කෝටි අනුලක්ෂ අසූහතරදහස් හාරසිය පනස්පහක (759,084,455) මුදලක් රාජ්‍ය බැංකු දෙකට සහ ප්‍රාදේශීය සංවර්ධන බැංකුවකට ගෙවීමට ඇති බව ජාතික විගණන කාර්යාලය මගින් නිකුත්කොට ඇති වාර්තාවක සඳහන් වේ.
2022 වර්ෂයේ සැප්තැම්බර් මස 10 දින වනවිට මෙකී මුදල අදාළ බැංකු වෙත ගෙවීමට තිබූ බවද විගණනය මගින් අනාවරණය කොට ඇත. ණය මුදල සඳහා ගෙවිය යුතු පොලිය රුපියල් තුන්කෝටි එකොළොස් ලක්ෂ දොළොස් දහස් හැට හතරකි (31,112,064)කි. පොලී ගෙවීම ප්‍රමාදවීම නිසා 2022 වර්ෂයේ සැප්තැම්බර් මස 14 දිනට බැංකුව සඳහා ගෙවීමට ඇති දඩ මුදල රුපියල් 923,076ක් බවද විගණන වාර්තාවේ සඳහන් වේ.
වි අලෙවි මණ්ඩලය විසින් වී මිලදී ගැනීමේ වැඩසටහන යටතේ රුපියල් මිලියන 4780ක මුදලක් රාජ්‍ය බැංකු දෙකකින් සහ ප්‍රාදේශීය සංවර්ධන බැංකුවකින් ලබාගෙන තිබුණි.
ලලිත් චාමින්ද
]]>ප්‍රතිව්‍යුහගතකරණයට දේශීය සමාගමක්
වසර විස්සක් වැරදි පෙන්වා දුන්නත් හැදෙන්නැති රාජ්‍ය ආයතන
අපේ පැරණි ජනවහරේ එන කියමනක් තිබේ. ඒ ළිඳේ වැටුණු එකා ළිං කටෙන්ම ගොඩ ආ යුතු බවයි. අප රට දැන් වැටී ඇත්තේ ළිඳකට නොව මහා පාතාලයකටය. වැටී ඇත්තේ කිව්වාට වැටී ඇත නොව පාලකයන් බලෙන්ම අපව වැට්ටුවාය කිව්වොත් වඩාත් නිවැරදිය. ආණ්ඩුව මේ පාතාලයට අපව වැට්ටුවේ කිසිදු ඉවක් බවක් නැතිව ලෝකයේ හතරදිග් බාගයෙන්ම ණය ගත් නිසාය. රාජ්‍ය ආයතනවලට පොකුරු පිටින් සේවකයන් පිරවීම හා කෝටි ගණන් කොමිස් ගැසූ නිසාය. දැන් සූදානම් වන්නේත් තව තවත් ණය ගෙන තව තව පතුලටම වැට්ටවීමටය. කෙසේ හෝ මේ ළිං කටෙන් ගොඩ ඒමට ආණ්ඩුව උත්සාහ කරන්නේ රජය සතුව මේ වනවිට ඉතිරිව තිබෙන රාජ්‍ය ආයතන ටික විකිණීමෙනි. එය කොතරම් දුරට සාර්ථක වේදැයි කියා ජනතාවට දැකබලාගත හැකිවනු ඇත.
ඒ කෙසේ වෙතත් ආණ්ඩුව විසින් විකිණීමට සූදානම් වන රාජ්‍ය ආයතන අතර පාඩු ලබන රාජ්‍ය ආයතන මෙන්ම ලාභ ලබන රාජ්‍ය ආයතනද වේ. ආණ්ඩුවේ තර්කය වන්නේ රජය ව්‍යාපාර කටයුතු නොකළ යුතු බවයි. නමුත් විදුලිය, ඉන්ධන වැනි බලශක්ති ප්‍රභවයන්හි බලය පෞද්ගලික අංශයට හෝ විදෙස් රටවලට නතුවීමේ අනතුර මේ වනවිට නොතිබුණත් පෙර මෙන් රට යුදමය අවස්ථාවකට මුහුණ දීමට සිදුවන අවස්ථාවක් වුවහොත් එම පාර්ශ්වයන්ගේ අනුමැතිය, ගැනීමට සිදුවුවහොත් තත්ත්වය බරපතළ විය හැක.
එල්ටීටීඊ යුද්ධයේ අවසාන කාලයේදී විදෙස් රටවලින් මෙරටට මොනතරම් බලපෑමක් එල්ල වූවාද. ඒ වනවිට මෙරට බලශක්ති ප්‍රභවයන්, සන්නිවේදනය හා ආර්ථික මර්මස්ථානයන්හි හිමිකාරීත්වය ඉන්දියාව හෝ ඇමරිකාව වැනි රටක් සතු වූයේ නම් අපට කිසිදා මෙවන් යුද්ධයක් ජයගත නොහැකි වනු ඇත.
මේ කිසිදු රාජ්‍ය ආයතනයක් අපේ වරදින් පාඩු සිදු වූ ඒවා නොවන බව පාලකයන් තදින්ම දැනගත යුතුය. කිසිදු සාමාන්‍ය පුරවැසියකු ණයට තෙල් ගහන්නේ නැත. නොමිලේ විදුලිය භාවිත කරන්නේ නැත. නොමිලේ ජලය භාවිත කරන්නේ නැත. රටේ සාමාන්‍ය ජනතාව පාලකයන් මෙන් බදු මුදල්වලින් සුර සැප විඳින්නේ නැත.
මේ පාඩු ලබන හැම ආයතනයක්ම නූගත්, කපටි, අවස්ථාවාදී දේශපාලකයන්ගේ වරදින් පාඩු ලබන ආයතනය. ඡන්දයට උදව් කිරීමට හිලව් ලෙස හෝ ලිංගික අල්ලස් වශයෙන් මෙවන් බොහෝ රාජ්‍ය ආයතනවලට පත්කර තිබේ. (රාජ්‍ය ආයතනවල රාජකාරි කරන හැම කෙනෙක්ම එසේ නොවේ.) සීයක් සිටිය යුතු තැනට එක්දහස් පන්සීයක් පත්කර ඇත. මේ තත්ත්වයට වැඩිපුරම ලක්වන්නේ දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව, ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය, ටෙලිකොම්, ලංගම, වරාය වැනි ආයතනය.
නමුත් දේශපාලකයන්ගේ මේ හැම නොමනා ක්‍රියාවකම අවසාන ප්‍රතිඵලය වන්නේ රාජ්‍ය ආයතන පාඩු ලැබීමයි. මේ ආයතනවල පාඩුව විඳීමට කිසිදු ආණ්ඩුවක් සූදානම් නැත. මේ හැම දේකම පාඩුව අවසාන වශයෙන් විඳීමට සිදුව ඇත්තේ සාමාන්‍ය ජනතාවටය.
මේ විකිණීමට සූදානම් වන සමහර ආයතන කෝටි ගණනින් පොලු තැබූ ආයතනය. දැන් දේශපාලනඥයන් සූදානම් වන්නේ එම පාඩුව නැවත වටයකින් සාමාන්‍ය ජනතාව පිට පැටවීමට ය. ඒ විකිණීමට සූදානම් වන රාජ්‍ය ආයතනවල පවතින කෝටි ප්‍රකෝටි ගණනක් වන ණය බර ආණ්ඩුව විසින් දරා ගැනීමට සූදානම් වීම ය. ආණ්ඩුව විසින් දරා ගන්නවා යනු සාමාන්‍ය ජනතාව පිට පැටවීමයි. පසුගිය සතියේ මාධ්‍ය මඟින් අනාවරණය කර තිබුණේ විකිණීමට සූදානම් වන රාජ්‍ය ආයතන හතරක ගෙවීමට ඇති රුපියල් කෝටි එක්ලක්ෂ හයදහස් අසූ එකක (රු.1,060,810,000,000) ක මුදලක් ජනතාවගේ පිට පැටවීමට සූදානම් වන බව ය.
ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ පොරොන්දු ඉටු කරමින් රාජ්‍ය ආයතන ඈවර කිරීමේ පියවරේ මුල් අදියර ලෙස රාජ්‍ය ආයතන කීපයක්ම ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ලේබලය අලවා පෞද්ගලික අංශයේ තම හිතවතුන්ට හෝ විදෙස් රටවලට විකුණා දැමීම අරඹා තිබේ. මේ රාජ්‍යායතන විකුණා දැමීමේ දී ආණ්ඩුව ක්‍රියාත්මක කරන්නේ හරි අපූරු උපක්‍රමයකි. දෑවැද්දට ළමයින් හතර පස් දෙනකු සමග ගැහැනියක ගැනීමට කිසිවකු සූදානම් නැත. කලින් කසාඳ බැඳ තිබුණත් හොඳ හැඩට වැඩට ඇති කාන්තාවකට කවුරුත් කැමති සේ ආණ්ඩුව ද මේ සූදානම් වන්නේ ණය බර නමැති දරුවන් ඉවත් කර බ්‍රෑන්ඩ් නිව් ආකාරයෙන් සළුපිළි අන්දවා මෙම ආයතන වැඩි මිලට විකිණීමට ය.
දේශපාලන වේදිකාවල මේ දිනවල නිතර කියැවෙන මාතෘකාවක් වන්නේ ආණ්ඩුව මේ තරම් උනන්දුවෙන් මෙම රාජ්‍ය ආයතන විකුණා දැමීමට සූදානම් වන්නේ ඒ හරහා කෝටි ගණනක කොමිස් මුදලක් ලැබෙන නිසා බවය. එම කතා කෙසේ වෙතත් කෙනෙකු මීයක් කඩන්නේ අත ලෙව කෑමට නොවන බව නම් සැබෑය. තමන්ට වාසියක් නොවන කිසිදු ක්‍රියාවකට මේ තරම් උනන්දුවෙන් දේශපාලනඥයන් කටයුතු කරන්නේ නැත.
● මොනවද මේ පොලු තැබූ රාජ්‍ය ආයතන
පසුගිය සතියේදී මාධ්‍ය මගින් අනාවරණය කර තිබුණේ මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය, ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගම, ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාව හා විදුලිබල මණ්ඩලය සතු ණය මේ ආකාරයෙන් ආණ්ඩුව සාමාන්‍ය ජනතාවගේ පිට පැටවීමට සූදානම් වන බවයි. මේ අතරින් මාර්ග සංවර්ධන අධිකාරිය රුපියල් කෝටි තිස් හතර දහස් නවසිය අනූ නවයක් ණය වී තිබේ.
රටක දියුණුවට විධිමත් මාර්ග පද්ධතියක් අත්‍යවශ්‍යය. නමුත් පසුගිය කාලයේ නොයෙකුත් නම් යොදා විටින් විට එකම මාර්ගය දෙතුන් වතාව සංවර්ධන කළ අවස්ථා ද වාර්තා විය. එක් අවස්ථාවක කොන්ක්‍රීට් කොට ඇති මාර්ගය තවත් සංවර්ධන ව්‍යාපෘතියක නාමයෙන් මාස හය හතකට පසු කාපට් අතුරා සංවර්ධනය කළ පුවත් ඕනතරම් වාර්තා විය. තවමත් ගමට යෑමට පාරක් නැතිව ලක්ෂ ගණනක් ජනතාව දුක් විඳින රටට එක් කිලෝමීටරයක් කාපට් අතුරා නොව රනින් නිම කළ හැකි ආකාරයේ වියදම් දැරූ අවස්ථාද වාර්තා නොවුණාම නොවේ. බොහෝ අවස්ථාවල ලක්ෂ දහයක් වෙන්කරන මාර්ගයක ජනතාවට සැබෑ ලෙසම ප්‍රතිලාභ ලැබෙන්නේ ලක්ෂ දෙක තුනක පමණකි.
මීළඟට පොලු තැබූ රාජ්‍ය ආයතනය වන්නේ ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගමයි. එහි පවතින ණය බර රුපියල් කෝටි හයදාස් තිස් හතරකි. පසුගියදා කෝප් කමිටුවේදී හෙළි වූයේ මෙරට සෑම පුරවැසියෙකුම ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගම වෙනුවෙන් රුපියල් 32000ක ණයකරුවන් වී සිටින බවයි. මෙවන් පාඩුවලට ප්‍රධාන වශයෙන්ම බලපා ඇත්තේ දේශපාලන තීන්දු තීරණය. මෙම ආයතනයට දේශපාලනඥයන්ගේ හිතවතුන් ඥාතීන් පත් කරමින් සිදුකළ වංචා දූෂණ ගැන පසුගිය කාලයේ වාර්තා නොවුණු සතියක් නැති තරම්ය.
මෙම ලැයිස්තුවේ මීළඟට සිටින්නේ ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාවයි. එහි ණය රුපියල් කෝටි පනස් හය දහස් එකසිය විසි හතරකි. තෙල් සංස්ථාව යනු දේශපාලනඥයන්ගේ රැකියා වෙළෙඳ පොළකි. සේවකයන් එකට තුන්හතර ගුණයකින් පුරවා ඇති මේ ආයතනයේ පාඩුවට දේශපාලනඥයන්, නිලධාරීන්, සුළු සේවකයන් මෙන්ම වෘත්තීය සමිති ද එකසේ වගකිව යුතුය.
වාර්තා වූ අනෙක් ණය කන්දක් ඇති ආයතනය වන්නේ විදුලිබල මණ්ඩලයයි. එහි ණය රුපියල් කෝටි අට දහස් නවසිය තිහකි. විදුලිබල අමාත්‍යංශය පාඩු ලබන ආයතනයක් බවට පත් කිරීමට ඉංජිනේරු මාෆියව මෙන්ම නිසි කලට ජනන සැලසුම් ඉටු නොකිරීම, පුනර්ජනනීය බලශක්තිය වෙත යොමු නොවීම මෙන්ම තමන්ට කළ හැකි දේවල් පවා අනුන් ලවා කර ගැනීමට ක්‍රියා කිරීම ප්‍රධාන වශයෙන්ම බලපා ඇත. දැන් සිදුවිය යුතු සියල්ල සිදුවී හමාරය.
● ආයතන හතක් කඩිනමින් පෞද්ගලික අංශයට
මේ වන විට ආණ්ඩුව විසින් කඩිනමින් රාජ්‍ය ආයතන සතු කොටස් පෞද්ගලික අංශයට පැවරීමට තීරණය කර තිබේ. ඒ ආයතන වන්නේ ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම්, ශ්‍රී ලංකා රක්ෂණ සංස්ථාව, කැන්විල් හෝල්ඩින්ස් පුද්ගලික සමාගම (කොළඹ ග්‍රෑන්ඩ් හයට් හෝටලය) හොටෙල් සංවර්ධන ලංකා සමාගම (හිල්ටන් හෝටලය) ලිට්රෝ ගෑස් පර්යන්තය ඇතුළු ලිට්රෝ ගෑස් සමාගම සීමාසහිත ලංකා හොස්පිටල්ස් ආයතනය.
එම ආයතන 07 ට අමතරව ශ්‍රී ලංකා සංචාරක සංවර්ධන ආයතනය, ජාතික සත්වෝද්‍යාන දෙපාර්තමේන්තුව, ශ්‍රී ලංකා දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව, ශ්‍රී ලංකා මධ්‍යම ගමනාගමන මණ්ඩලය, සිවිල් ගුවන් සේවා අධිකාරිය, කම්කරු දෙපාර්තමේන්තුව, මෝටර් රථ ප්‍රවාහන දෙපාර්තමේන්තුව, සීමාසහිත ගුවන් තොටුපළ හා ගුවන් සේවා, විදේශ රාජ්‍ය දූත මණ්ඩලය, සේවක අර්ථසාධක අරමුදල, මාර්ග නඩත්තු භාර අරමුදල, ජාතික ජලසම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය, ජාතික සුරක්ෂිතතා සහ සෞඛ්‍ය ආයතනය, ශ්‍රී ලංකා ප්‍රමිති ආයතනය, රාජ්‍ය ඖෂධ නීතිගත සංස්ථාව, දුම්කොළ හා මද්‍යසාර පිළිබඳ ජාතික අධිකාරිය, රාජ්‍ය මුදල් දෙපාර්තමේන්තුව, රාජ්‍ය මූල්‍ය ප්‍රතිපත්ති දෙපාර්තමේන්තුව, ශ්‍රී ලංකා රේගුව, සුරාබදු දෙපාර්තමේන්තුව, වාණිජ දෙපාර්තමේන්තුව,
පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරිය, ලංකා ධීවර සංස්ථාව, ශ්‍රී ලංකා තේ මණ්ඩලය, ලංකා සතොස, ලංකා සිමෙන්ති සමාගම, පොල් වගා කිරීමේ මණ්ඩලය, වී අලෙවි මණ්ඩලය, විදුලිබල මණ්ඩලය, සියලුම රාජ්‍ය බැංකු හා එහි පාලිත සමාගම්, විශ්‍රාම වැටුප් දෙපාර්තමේන්තුව, රාජ්‍ය සේවා විශ්‍රාමිකයන්ගේ භාර අරමුදල, ශ්‍රී ලංකා වරාය අධිකාරිය, තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුව, ශ්‍රී ලංකා ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාව ප්‍රතිව්‍යුහගතකරණය කිරීමට නියමිතය.
තවදුරටත් පාඩු ලබන ආයතන නඩත්තු නොකළ යුතු යැයි ආණ්ඩුව ප්‍රකාශ කරයි. එහි වරදක් නැත. නමුත් මේ වැරදි මේ පාඩුව අද ඊයෙක ඇති වූ වැරදීමක් පාඩුවක් පත් නොවේ. මේවා අවුරුදු 30 40 කට අධික කාලයක සිට පවතින වැරදිය පාඩුය. කෙතෙක් ඒ පිළිබඳ කතා කළත් විසඳුම් ඉදිරිපත් කළත් හැම කෙනාම කර ඇත්තේ තිත්ත බෙහෙත් නොබී හිමින්සැරේ බෙහෙත් අහුර ඇඳ යටට විසිකර ජනතාවට පේන්නට පැණි රස බෙහෙත් බීම පමණි.
නමුත් දැන් රෝගය උත්සන්න වී තිබේ. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල විසින් තවදුරටත් සහන ලබාදීමට නම් පාඩු ලබන රාජ්‍ය ආයතන කෙරේ කොන්දේසි මාලාවක් ඉදිරිපත් කර තිබේ. ඒ එහි මූල්‍ය අවදානම අවම කරගැනීම සඳහාය. එහි ප්‍රමුඛ කොන්දේසියක් වන්නේ පාඩු ලබන රාජ්‍ය ආයතන ප්‍රතිව්‍යුහගතකරණය කළ යුතු බවයි. දැන් ඉතින් තිත්ත බෙහෙත බොන්නම සිදුවේ නැතිනම් දැඩි සත්කාර ඒකකයෙන් අපව රෝහලේ කොරිඩෝවට ගෙනත් දමනු ඇත. රාජ්‍ය ආදායමෙන් හරි අඩකට වඩා වැය වී ඇත්තේ පාඩු ලබන ආයතන නඩත්තු කිරීම සඳහාය.
පසුගිය වසරේ එම වාර්තාවට හිමිකම් කියන්නේ ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාවය. ඊට අමතරව පසුගිය වසරේ මුල් කාර්තුව තුළ ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවය, ගුවන් තොටුපල හා ගුවන් සේවා සමාගම, ගමනාගමන මණ්ඩලය, ජාතික ජලසම්පාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය, රාජ්‍ය ඉංජිනේරු සංස්ථාව, මිල්කෝ පෞද්ගලික සමාගම, ශ්‍රී ලංකා රූපවාහිනි සංස්ථාව, ස්වාධීන රූපවාහිනී ආයතනය පාඩු පිට පාඩු ලබා ඇත.
● මුල සිටම කෝප් කමිටුවේ අවධානය
කෝප් කමිටුව ආරම්භක අවස්ථාවේ සිට ම රාජ්‍ය ව්‍යාපාර වල සිදුවන වංචා දූෂණ මූල්‍ය අක්‍රමිකතා පිළිබඳ කතා කරන්නට පටන්ගෙන ඇත. මේ වන විට එම කමිටුවට අවුරුදු විස්සකට ආසන්න ඉතිහාසයක් ඇත. එම කමිටුව විසින් රාජ්‍ය ආයතනවල සිදුවන පාඩු පිළිබඳ පෙන්වා දෙමින් ඒවා මගහරවා ගන්නා ආකාරය පිළිබඳ කොතෙක් උපදෙස් දුන්න ද අද වන තුරු ම එම වැරදි නිවැරදි කරගෙන නැත.
හිටපු කෝප් කමිටු සභාපති වරයෙකු වන චරිත හේරත් මහතා වරක් පවසා තිබුණේ රාජ්‍ය ආයතන වල සිදුවන වංචා දූෂණ සඳහා දේශපාලඥයන් මෙන්ම රාජ්‍ය නිලධාරීන් ද වගකිව යුතු බවයි. දේශපාලනඥයා වසර පහකින් මාරු වන බවත් රාජ්‍ය නිලධාරීන් දිගටම එම තනතුරු දරන බවත් වංචා දූෂණ අවම කිරීමට නම් ජනාධිපතිවරයා, රාජ්‍ය නිලධාරීන්, ඇමැතිවරු, ලේකම්වරු ආදී සියලු දෙනා කැපවිය යුතු බවයි.
කෝප් කමිටු ආරම්භයේ සිටම කතා කළ ආයතන වන්නේ ශ්‍රී ලංකන් එයාර් ලයින්, විදුලි බල මණ්ඩලය, ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාව, ලංකා සතොස, ධීවර සංස්ථාව, ලංකා ගමනාගමන මණ්ඩලය ආදියයි. නමුත් මේ ආයතනය අදටත් පාඩුය. හෙටටත් පාඩුය. තව වසර දහයකින් ගෙන බැලුවත් පාඩුය. එම පාඩුවට හේතුව පෙන්වා දෙන වැරදි අඩුපාඩු නිවැරදි කර නොගැනීමයි.
● දරාගත නොහැකි රාජ්‍ය සේවයක්
කෝප් කමිටු සභාපති චරිත හේරත් මහතා පවසා තිබුණේ අද වන විට රාජ්‍ය සේවය ඉතාමත් පුළුල් වී ඇති බවයි. විශ්‍රාමිකයන් ද විශාල පිරිසක් රජයට නඩත්තු කිරීමට සිදුව ඇත. සමහර රාජ්‍ය ආයතන පවත්වාගෙන යන්නේ ඇයි ද යන්න පවා ගැටලු සහගත බව ඔහු පවසා තිබේ.
කෝප් කමිටුවෙන් මෙන්ම වාර්ෂිකව විගණකාධිපතිවරයාද දිගින්
දිගටම රාජ්‍ය ආයතනවල සිදුවන ක්‍රියාදාමය පිළිබඳ වාර්තා සපයයි. නමුත් මේ කිසිදු අවස්ථාවක ක්‍රියාත්මක වී නැත්තේ ඒ පිළිබඳ තීන්දු තීරණ ගත යුතු දේශපාලනඥයාය. දැන් මේ අවසාන අවස්ථාවේ මෙහි සියලු වැය බර බර ජනතාව පිට පටවා අත පිහදා ගැනීමට සදාචාරාත්මක අයිතියක් නැත.
පසුගියදා පාර්ලිමේන්තුවේදී මහින්දානන්ද අලුත්ගමගේ මන්ත්‍රීවරයා පැවසුවේ රාජ්‍ය ආයතන 400 ක් පමණ පාඩු ලබන බවයි. ඒවා නඩත්තු කිරීමට වසරකට රුපියල් බිලියන 480ක් වැයවන බවත් ඔහු පවසා ඇත. මේ ආයතන ලාභ ලැබීමට නම් ප්‍රතිව්‍යුහගතකරණය කළ යුතු බවත් පවසා ඇත. පසුගිය වසර 10 – 15 ක කාලය ගතහොත් එම කාලයෙන් හතරෙන් තුනකට තුනකට අධික කාලයක් මහින්දානන්ද අලුත්ගමගේ මහතා ඇමැතිධුර දරා ඇත. තම අමාත්‍යාංශයවත් පාඩු නොලබන තත්ත්වයට පත් කිරීමට ඔහු ඔහු සමත් වී ඇත්ද. රටේ සියලුම ඇමැතිවරුන්ගේ තත්ත්වය ඔය ආකාරය. කටින් බතල සිටුවීමට නම් රුසියෝය.
● ප්‍රතිව්‍යුහගතකරණයට දේශීය සමාගමක්
ප්‍රතිව්‍යුහගතකරණ කටයුතු සිදුකිරීමට දේශපාලනයෙන් තොර දේශීය සමාගමක් පත් කර තිබේ. Public Enterprise holding company Ltd නමිනි. මෙම සමාගම මැලේසියානු හා සිංගප්පූරු සමාගම් වල මොඩලයට සමාන බවත් රංජිත් සියඹලාපිටිය ඇමැතිවරයා පවසයි. මෙහිදී ප්‍රතිව්‍යුහගතකරණය නියාමනය සඳහා එක් එක් අංශයට අදාළව වෙන වෙනම නියාමන ආයතන පිහිටුවනු ලැබේ.
මුදල් රාජ්‍ය අමාත්‍ය රංජිත් සියඹලාපිටිය මහතා පසුගිය වසර 10ක කාලය තුළ රාජ්‍ය ව්‍යාපාර 450ක් ලබා ඇති සමස්ත පාඩුව පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තුවට වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කළේය. 2012 දී බිලියන 183ක් 2013 දී බිලියන බිලියන 186ක් 2014දී බිලියන 186 ක් 2015 දී බිලියන 271ක් 2016 දී බිලියන 180ක් 2017 දී බිලියන 260 ක් 2018 දී බිලියන 265 ක් 2019 බිලියන 268ක් 2020 දී බිලියන 436ක් 2021 දී බිලියන 337ක් හා 2022 දී බිලියන 322ක් පාඩු ලබා ඇත.
පසුගියදා යළිත් වරක් මාධ්‍ය හමුවකදී රංජිත් සියඹලාපිටිය මහතා ප්‍රකාශ කළේ 2022 වසරේදී පාඩු ලැබූ රාජ්‍ය ආයතනවල මුළු එකතුව රුපියල් කෝටි එක්ලක්ෂ දෙදහස් නවසීයක් (බිලියන 1029) ක් බවයි. රාජ්‍ය ආයතන මේවනවිට මොනතරම් සුදු අලියෙක් වී ඇත්දැයි දිනෙන් දින අසන්නට ලැබෙන පුවත්වලින් අනාවරණය වේ. වසරකට මෙතරම් මුදල් කන්දරාවක් නිකරුනේ ගිලදමන මෙවන් ආයතන ඇති රටකට කිසිදා ඉදිරි දියුණුවක් නැත.
සමීර කන්නන්ගර
]]>ආයතන සංග්‍රහයේ ප්‍රතිපාදන උපයෝගි කර ගනිමින් රාජ්‍ය සේවකයාගේ සමාජ මාධ්‍ය සබඳතාවන්ට සීමා පනවා තිබේ. 2022 අග භාගයේ නිකුත් කරනු ලැබූ රාජ්‍ය පරිපාලන චක්‍රලේඛ මගින් රාජ්‍ය සේවකයාට ඇති භාෂණයේ හා අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ සීමාවන් දක්වා තිබිණි. අදාළ චක්‍රලේඛ නිකුත් කරනු ලැබූ ආසන්න කාලයේදී මේ පිළිබඳ සමාජ කථිකාවතක් සමාජගත වුවත් ඒ පිළිබඳ සමාජ උනන්දුව ද ක්‍රමයෙන් හීන වී ඇත.
කෙසේ වුවද සමාජ මාධ්‍ය සීමා කිරීමේ අදහස ඉදිරියට පැමිණෙන්නේ දේශපාලනය ද සමගිනි. රජයේ කටයුතු පිළිබඳ අදහස් දැක්වීම් විවෘතවීම තුළ එය දේශපාලනයට සබඳතාවක් පැවතීම පිළිබඳ පාලක පක්ෂය සංවේදී වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ සංවර්ධන ක්‍රියාවන් මෙන්ම බොහෝ රජයේ ප්‍රතිපත්ති තීරණ ගැනීම්වල පවතින අසමතුලිතතාවයන් හෝ දූෂිත ගති ලක්ෂණ පිළිබඳ දීර්ඝකාලීන දේශපාලන හා සමාජ කථිකාවන් පවතී. මේ සඳහා රාජ්‍ය සේවකයාගේ මැදිහත්වීම ද විවිධ ආකාරයෙන් සිදු වේ. රජයේ සේවය විධානය ලෙස බොහෝ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා සම්බන්ධිත අතර රාජ්‍ය සේවය ද මහජන මුදලින් නඩත්තු වන නිසා එය තුළින් බොහෝ විවෘත හැසිරීම් මහජනතාව අපේක්ෂා කරයි. දීර්ඝ කාලීනව ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලනයේ මෙන්ම රාජ්‍ය සේවයද සමග පවතින මහජනතා බන්ධනයන් බොහෝදුරට සුභවාදී නොවේ. මේ අනූව රටේ සමස්ත සමාජ ආර්ථික හා සදාචාරය බිඳවැටීම තුළ බලවත් සමාජ විවේචනයක් රජයට, දේශපාලනයට හා රජයේ සේවය වෙත එල්ල වී ඇත. සෑම අතින්ම විද්‍යාමාන පසුගාමීත්වය ඉතා පුළුල් ගැඹුරක් වෙත තල්ලු වී ඇති අතර ඒ සඳහා වූ ප්‍රතිවිරෝධයන් ද බලවත්සේ උග්‍ර වී ඇත.
අර්බුදයන්ට හේතු වූ කරුණු විසඳනවා වෙනුවට ඒවා යටපත් කරමින් තවදුරටත් පැරණි රාජ්‍ය සම්ප්‍රදායන් හා භාවිතාව තුළම බලය රඳවා ගැනීමේ ව්‍යාපෘති තුළ ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන සන්දර්භය රැඳී පවතී. පැරණි හා යල්පැන ගිය මෙන්ම දූෂණයට හා නාස්තියට බර ප්‍රතිපත්ති හා ක්‍රමෝපායන් දේශපාලන වශයෙන් ද ආර්ථික හා සමාජයීය වශයෙන් ද සමාජයේ එක්තරා කොටසකට දීර්ඝ කාලීන වාසි ගෙනදී ඇත. පැරණි ක්‍රම තුළ හා සම්ප්‍රදායික භාවිතාවන් නූතන ජාත්‍යන්තර සමාජය තුළ එකී ජන සමාජවලට තුලනාත්මකව වාසි නොවේ. තුලනාත්මක වැඩි වාසියක් ලබාගැනීමට නම් පවතින යල්පැන ගිය දේශපාලන, සමාජ, ආර්ථික සම්ප්‍රදායන් පැහැදිලි වෙනසකට භාජනය වීම අවශ්‍ය වේ. “සිස්ටම් චේන්ජ්” ක්‍රම වෙනසක් සමාජය ඉල්ලන්නේ මෙම ගතානුගතික සම්ප්‍රදායන් වලින් දරුණු ලෙස බැට කන තවත් කොටස් හරහාය. තරුණ ප්‍රජාව, අඩු වරප්‍රසාද හා හැකියාවන් සහිත සමාජ කොටස් මේ අතර ප්‍රධාන වේ. රාජ්‍ය සේවය මෙම ගතානුගතික වැටකොටු මත හිරවී ඇති මහජන මුදලින් නඩත්තු වන සමාජ සංස්ථාවකි. බලය සඳහා සම්ප්‍රදායික හා යල්පැන ගිය භාවිතාවන් තම වාසියට යොදාගන්නා පාලන පන්තියක ගොදුරක් වී ඇති රාජ්‍ය සේවය එම ග්‍රහණයන්ගෙන් මුදවාගැනීම ද එතරම්ම වූ අභියෝගයකි. කෙසේ වුවද පුද්ගලයාගේ හා සමාජයේ බොහෝ දේ සඳහා සීමා වැටකඩොලු බැඳිය හැක්කේ එක්තරා දුරකට පමණි. රාජ්‍ය සේවකයා ද පවතින දුර්වල හා දූෂිත ක්‍රමයේ ආරක්ෂකයෙක් මෙන්ම ප්‍රබල ගොදුරකි. රාජ්‍ය සේවකයාද ටයිපටි පැළඳ ගත් සාමාන්‍ය පුරවැසියෙකි. සීමිත ආදායම් හා වරප්‍රසාද තුළ ජීවත් වන බහුතර රාජ්‍ය සේවකයාගේ තේරුම් ගැනීම් ද ඒ අනුව පීඩාවට හසු වූ ජන කොටස්වලට අත්වූ ඉරණමට සමාන්තර වේ. සමාජයේ සිදුවන හොඳ නරක ඒ සඳහා වන හේතුඵල වාදය පිළිබඳවත් රාජ්‍ය සේවකයා වෙනත් සමාජ කොටස්වලට වඩාඅවදියෙන් සිටින කෙනෙකි. ඒ ඔහු ඒ සඳහා සෘජුවම සම්බන්ධතාවක් දක්වන බැවිනි. දේශපාලකයාගේ මෙන්ම ඔවුන් සමග කිට්ටුවෙන් ගනුදෙනු කරන පහළ රාජ්‍ය නිලධාරියාගේ කාමර ඇතුළේ සිදුවන බොහෝ දේ යතුරු සිදුරෙන් නිරීක්ෂණය කරන කෙනෙකි. ඒ අනුව ඔවුන්ගේ ප්‍රතිචාර විධිමත්ව හේ අවධිමත්ව සමාජගත වේ.
● ආයතන සංග්‍රහය මුදල් රෙගුලාසි
ආයතන සංග්‍රහය හා මුදල් රෙගුලාසි රාජ්‍ය සේවය නියාමනය කිරීම සඳහා වූ ප්‍රධානතම මුලාශ්‍ර දෙක වේ. විශේෂයෙන්ම ආයතන සංග්‍රහය විසින් පරිපාලනමය මඟ පෙන්වීම් සිදු කරන අතර මුදල් රෙගුලාසි රාජ්‍ය සේවයේ මූල්‍ය විනය පිළිබඳ මඟ පෙන්වීම සිදු කරයි. මෙම මඟ පෙන්වීම්වල අනුසාරයෙන් රාජ්‍ය සේවයේ කටයුතු නියාමනය සඳහා සිය දහස් ගණන් චක්‍රලේඛ ද නිකුත් කර ඇත. බොහෝ දුරට ආයතන සංග්‍රහයට අදාළව චක්‍රලේඛ උපදෙස් රාජ්‍ය පරිපාලන විෂය යටතේත්, මුදල් රෙගුලාසි පිළිබඳ චක්‍රලේඛ මුදල් විෂය යටතේත් භාණ්ඩාගාරය යටතේත් නිකුත් කෙරේ. මෙම ලේඛන මගින් පරිපාලන හා මූල්‍ය විනය, කාර්යක්ෂමතාවය, ආයතනික පරිපාලන හා මූල්‍යමය පරිපාලනයන් පිළිබඳව උපදෙස් හා නියාමනයන් ලබාදී ඇත.
සාමාන්‍යයෙන් එදිනෙදා බොහෝ කටයුතු මෙම ආයතන හා මුදල් රෙගුලාසි යටතේ සිදුවන බවට රාජ්‍ය සේවකයන් වගබලා ගැනීම ද කළ යුතු වන්නේය. එලෙස වනු ඇතැයි බොහෝදෙනාගේ බලාපොරොත්තුවයි.
කෙසේ වුවද පුළුල්ව පවතින ජන හා සමාජ මතය වන්නේ රාජ්‍ය සේවය දේශපාලනීකරණය වී ඇති අකාර්යක්ෂම දූෂිත මහජන මුදල් කාබාසිනියා කරන චෝදනා සහිත ආයතන ලෙසයි. අකාර්යක්ෂමතාවය මත බොහෝ රාජ්‍ය ආයතන මහජන මුදල් කා දමන ආයතන ලෙස සමාජ විශ්වාසය ඉතා ඉහළය. එමෙන්ම රාජ්‍ය ආයතන ප්‍රමාණය හා ගුණය පිළිබඳ පවතින්නේ දැඩි විවේචනයන්ය. දීර්ඝ කාලයක් ක්‍රියාත්මක ආයතන හා මූල්‍ය රෙගුලාසි නිසි පරිදි පිළිපදිනු ලැබුවේ නම් රාජ්‍ය සේවය මීට වඩා කාර්යක්ෂම වූද, මහජන හිතකාමී වූද, රටේ සමාජ ආර්ථික සංවර්ධනය සඳහා සුවිශාල දායකත්වයක් ලබාදෙනු ලැබුවා වූ ද ආයතන ව්‍යුහයක්වීමට ඉඩ තිබිණි. එහෙත් ප්‍රතිඵලය වී ඇත්තේ වෙනස් දෙයකි. ආයතන සංග්‍රහයට හා මුදල් රෙගුලාසිවලට එහාගිය ඉන් පරිබාහිර වූ භාවිතාවන්ය. ආයතන සංග්‍රහ උපදෙස් හා මූල්‍ය රෙගුලාසි මඟ පෙන්වීම් සිදුරුවලින් රිංගා ඉන් බාහිරව කෙරෙන පරිපාලනයන් හා මුදල් ගනුදෙනු ජයටම සිදු වේ. ආයතන සංග්‍රහයේ උපදෙස් මත බඳවාගත යුතු රාජ්‍ය සේවයේ බඳවා ගැනීම් ව්‍යාජව සිදුවේ. බොරු ඉල්ලුම්පත් සකස්කොට දේශපාලකයාට හිතවත් අය බඳවාගැනීම සාමාන්‍ය දෙයක් වී ඇත. ආයතන සංග්‍රහයට අනුව බඳවාගැනීම් ලිපි ගොනුව නිවැරදි වුවත් භාවිතයේදී ආයතන සංග්‍රහ උපදෙස් කෙලසා ඇත. මුදල් රෙගුලාසි අනුව විවෘත මිල ගණන් කැඳවා රජයේ මිලදී ගැනීම් සිදුකළ යුතු වුවත් බොහෝ මිලදී ගැනීම් කොමිස් හා සංතෝෂම් මත සිදුවන බව රහසක් නොවේ. බොහෝදුරට එකම සැපයුම්කරු සියලු මිල ගණන් ලබාදී මුදල් රෙගුලාසි උපදෙස්වලට සමාන්තරව ලිපිගොනු සකස්වීම සිදු වේ. මෙපරිදි ආයතන සංග්‍රහයට හා මුදල් රෙගුලාසිවල කුඩා සිදුරු මෙන්ම ලොකු සිදුරු ද තුළින් රිංගා සිදුවන රාජ්‍ය සේවා භාවිතාවන් අනුව ආයතන සංග්‍රහ හා මුදල් රෙගුලාසි උපදෙස් බොහෝදුරට සරදම් නිලවාදයට අයත් වේ. නොදියුණු දේශපාලකයත්, නොදියුණු සමාජයත් හා ආර්ථිකයත් මෙන්ම ගතානුගතික රාජ්‍ය සේවය වෙනස් කිරීමට මෙම ලේඛනවලට නොහැකියාව පැවතුණු බව වර්තමාන සමාජ ආර්ථික දර්ශකයන් මනාව සාක්ෂි දරයි.
● සමාජ මාධ්‍ය හා රාජ්‍ය සේවය
ආයතන සංග්‍රහයේ හෝ මුදල් රෙගුලාසිවලට අදාළ චක්‍රලේඛ වලට පටහැනිව බොහෝ දේ සිදුවන බව සමාජය දනී. මෑත යුගයේදී ඒවා සුලබව වැඩි වේගයෙන් සමාජගත කිරීමට සමාජ මාධ්‍ය සන්නිවේදනය ඉදිරි කාර්්‍යය භාරයක් ඉටු කරයි. චක්‍රලේඛන උපදෙස් පිළිපදිමින් ක්‍රියාත්මක කරන බව හා ක්‍රියාත්මක වෙන බව පෙන්වමින් බොහෝ දේ ඉන් පිට සිදු වේ. ඒවා සමාජගත වීම බොහෝදුරට සිදුවන්නේ සමාජ මාධ්‍ය ජාලා මගිනි. ඒ සඳහා බොහෝදුරට මූලිකත්වය කෙළින්ම හෝ වක්‍රව රාජ්‍ය නිලධාරීන්ගෙන් ලැබේ. ඒවා බොහෝදුරට නම් ගම් සහිතව ද නොවේ. අනෙක් අතට සමාජ මාධ්‍ය ජාලා හරහා රාජ්‍ය සේවයේ බොහෝ අකටයුතුකම්, දේශපාලනමය මැදිහත්වීම්, දූෂිත ක්‍රියාකාරකම් ආදිය සමාජගතවීම බොහෝ වේගවත්ව සිදුවේ. පාලකයන් බොහෝදුරට මෙම ප්‍රචාරයන්ට වැට බැඳීමේ අසාර්ථක උත්සාහයක යෙදෙන්නේ අසාර්ථක ආයතන සංග්‍රහ හෝ මුදල් රෙගුලාසි වල වගන්ති ද යොදාගනිමිනි. සමාජය හා ආර්ථිකය ශෝචනීය තත්ත්වයට පත් වී ඇත්තේ ආයතන සංග්‍රහයන් අජීවී කඩදාසි බවට පත් කර ඇති යුගයක් තුළයි.
ලෝකය, විද්‍යාව, තාක්ෂණය, විද්්‍යුත් සන්නිවේදනය ආදිය දියුණු වී ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාවේ ආයතන සංග්‍රහ හෝ මුදල් රෙගුලාසිවලට නොදැනෙන පරිදිය. විශේෂයෙන්ම සමාජ මාධ්‍ය සන්නිවේදනය රාජ්‍ය සේවය ද ඇතුළු සමස්ත ප්‍රජාවම සිය ජීවිතවල හා සමාජ ආර්ථික ජීවිතයේ ප්‍රධාන සහකරු බවට පත් වී හමාරය. ඒ අනුව ආයතන සංග්‍රහ පරණ පිටු අතරින් ඒ සඳහා කරනු ලබන බලපෑම චක්‍රලේඛනවලින් නතර කිරීම සරදමකි. රාජ්‍ය සේවයේ කේලම් කියන හා ඕපාදූප කියන පුරුද්දට අත්තටු සපයා ඇත්තේ සමාජ මාධ්‍ය තුළිනි.
● සමාජ මාධ්‍යයට ඉඩදීම
රාජ්‍ය සේවයේ අදහස් හුවමාරුව හා යහපත් සන්නිවේදනය සඳහා විශාල ඉඩකඩක් පවතී. ශ්‍රී ලංකාවේ සමාජය හා ආර්ථිකය වලපල්ලට වැටී ඇත්තේ යහපාලන මූලධර්ම සමාජයෙන් ඈත් කිරීමට දේශපාලන අධිකාරිය ප්‍රමුඛව ක්‍රියා කිරීමත්, රාජ්‍ය සේවය ඒ සඳහා අත්වැල් ඇල්ලීමත් නිසාය. දේශපාලකයන් හා පාලකයන් මෙන්ම රාජ්‍ය සේවකයා ද යහපාලන මූලධර්ම ඔස්සේ ක්‍රියාකරන්නේ නම් කේලාම් හෝ ඕපාදූප සමාජගතවීම පවා සුබවාදීව සැලකිල්ලට භාජනය කළ හැක. ඒ මගින් සමාජ මාධ්‍යය, රාජ්‍ය සේවය හා රාජ්‍ය සේවයේ මුර බල්ලකු සේ ක්‍රියාකිරීම අගය කළ යුත්තකි. ඒ අනුව සමාජ මාධ්‍ය සන්නිවේදනය සඳහ අවකාශ සැලසීම යහපාලකයන්ගේ වගවීමක් වීම සිදුවිය යුතුය. කෙසේ වුවද ශ්‍රී ලංකාවේ පාලකයන් බොහෝ දුරට දීර්ඝ කාලීනව හෘද සාක්ෂියට එරෙහිව ක්‍රියාකිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සමාජ මාධ්‍ය තහනම වැනි සරදම් නිලවාදී චක්‍රලේඛ සමාජගත වේ. ඒවා දේශපාලන වුවමනාවන් මත නිකුත් වුවත් එය සරදමක් වන්නේ එය දැලකින් හුලං වැදීමකට සමාන වන බැවිනි. මේ හරහා තේරුම් යන්නේ සමාජ මාධය තහනම ඉදිරිපත් වන්නේ අයුතු හා දූෂණ ක්‍රියාවන් කඩිනමින් සමාජගතවීම වැළැක්වීමේ යටි අරමුණු සමගිනි. එසේ නොවන්නේ නම් විශේෂිත චක්‍රලේඛ මේ සඳහා නිකුත් කිරීම අවශ්‍ය නොවන ව්‍යායාමයකි.
දැනටමත් සමාජ මාධ්‍ය රාජ්‍ය සේවාවන් බොහෝදුරට පහසුකර ඇත. අන්තර්ජාලය හරහා මෙන්ම සමාජ මාධ්‍ය පහසුකම් බොහෝදුරට රාජ්‍ය සේවාවන් සැපයීමේ මාධ්‍ය ලෙස ඉතා ශක්තිමත්ව දියුණු සමාජයක් තුළ ක්‍රියාත්මක වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ ද බොහෝදුරට අවධිමත් භාවයෙන් මහජන සේවා සන්නිවේදනය සඳහා සමාජ මාධ්‍යය යොදා ගනී. බොහෝදුරට එය සිදුවන්නේ රාජ්‍ය සේවකයාගේ පෞද්ගලික දුරකතන බිලට අතිරේක මුදලක් ද එකතු වීමෙනි.
● සමාජ මාධ්‍යය රාජ්‍ය සේවය විධිමත් කිරීමට මෙවලමක් ලෙසට
සමාජ මාධ්‍යවලට වැට බැඳීමට වඩා රාජ්‍ය සේවා වැට කඩොලු මායිම් ඉවත් කර යහපාලන මූලධර්ම හා භාවිතාවන් සමාජගත කිරීම සඳහා සමාජ මාධ්‍යය නීත්‍යානුකූලවම යොදාගැනීම බොහෝදුරට රාජ්‍ය පරිපාලනය පහසු කරනු ඇත.
විශේෂයෙන්ම සමාජ මාධ්‍ය භාවිතය මගින් ඉතා දියුණු ලෙස මහජන සබඳතාවය හා සන්නිවේදනය දියුණු කළ හැක. මහජන සේවාවන් සැපයීමේදී සමාජ මාධ්‍ය සන්නිවේදනය භාවිතා කිරීම සේවාවන් වේගවත් කිරීමට හා ජනතා අවශ්‍යතාවන් වේගයෙන් සන්නිවේදනය කිරීමට උපකාර වනු ඇත. දැනටමත් රාජ්‍ය සේවාවන් තුළ එබදු වුනන්දු කාරක නිලධාරීන්ගේ මැදිහත්වීම හා නායකත්වය මත එබදු දේ සිදුවූවත් ලෝකයේ එබදු භාවිතාවන් පිළිබඳ සලකා බැලීමේදී ප්‍රමාණවත් නොවේ.
රාජ්‍ය සේවයේ ප්‍රතිපත්ති සමාලෝචනය සඳහා ද සමාජ මාධ්‍යය භාවිතා කළ හැක. සමාජ හා ආර්ථික පර්යේෂණ මෙන්ම රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති සඳහා මහජන මත විමසුම ද සමාජ මාධ්‍ය මගින් ඉතා සරලව හා කඩිනමින් සිදුකළ හැක. බොහෝ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති හා භාවිතාවන් සඳහා සමාජය දක්වන ප්‍රතිචාර සමාජ මාධ්‍ය මගින් දැක ගැනීමට රාජ්‍ය පාලකයන් උත්සාහ කරන්නේ නම් ඒ හරහා බොහෝ ප්‍රතිපත්ති නිවැරදි කර ගැනීමට, කඩිනම් කිරීමට හැකිවනු ඇත.
සමාජ මාධ්‍ය මගින් සමාජය විසින් ලබාදෙනු ලබන අවධානය හෝ විවේචන හා අදහස් දැක්වීම් ක්‍රමානුකූලව ලබාගැනීමේ ඉඩකඩ සොයාබැලීම, රාජ්‍ය වියදම් අවම කිරීමේ ක්‍රමෝපායන්ද වනු ඇත. බොහෝ විට රාජ්‍ය සේවාවන්වල ජනතා අදහස් විමසීම් හෝ පර්යේෂණ කිරීම කල්ගත වන හා වියදම් අධික ක්‍රියාමාර්ගයන් වේ. රටේ සමාජයේ සිදුවන බොහෝ දේ පිළිබඳ සමාජ මාධ්‍ය හරහා දක්වන ජනතා ප්‍රතිචර අවධානයට ලක් කරන්නේ නම් ඒවා පර්යේෂණ සේ භාර ගැනීමට රාජ්‍ය පාලකයන්ට හැකිවනු ඇත.
● සමාජ මාධ්‍යය විනය පාලකයෙක් ලෙස
ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලනයේ හා රාජ්‍ය සේවයේ ද පවතින බොහෝ අනිසි කටයුතු මහජනතාව කඩිනමින් දැන ගන්නේ සමාජ මාධ්‍ය හරහාය. මේ නිසා බොහෝ එවැනි කටයුතු සඳහා කෙළින්ම හෝ වක්‍රව කටයුතු කරන අය සමාජ මාධ්‍ය ප්‍රචාරයන් පිළිබඳ තැති ගැන්මක් ද පවතී. මෙම තැතිගැන්ම මත විධිමත්ව හෝ අවධිමත්ව දේශපාලන උපදෙස් මත චක්‍රලේඛ බවට පෙරළේ. රජයේ උපදෙස් බවට ඒවා පත්වුවත්, රජයේ නිලධාරීන්ගේ අදහස් දැක්වීම් සීමා කළත් ඒවා සමාජගතවීම සිදුවේ. බොහෝදුරට රාජ්‍ය සේවකයාගේ හා ආයතනවල මූල්‍ය හා පරිපාලන විනය ආරක්ෂා කිරීමට ආයතන සංග්‍රහයන්ට වඩා සමාජ මාධ්‍යය හේතු වී ඇත. අයුතු හෝ දූෂිත හෝ මහජන විරෝධී ක්‍රියාවන් කිරීමට පෙර රාජ්‍ය නිලධාරියා දෙවරක් සිතීමට පෙළඹී ඇත්තේ සමාජ මාධ්‍ය බලපෑම නිසාය. රාජ්‍ය සේවයේ අකටයුතු හෝ දූෂණ පිළිබඳ කරුණු දැක්වීම සඳහා අතීතයේ සිට භාවිතාවන්නේ මහජන පෙත්සම් ක්‍රමය වේ. ඈත පිටිසර ජීවත් වන ගැමියකු රජයේ නිලධාරියකුගෙන් වූ අකටයුත්තක් පිළිබඳ පෙත්සමක් ලිවීමට හා එය තැපැල් කිරීමට දින කිහිපයක් වෙහෙසවන අතර බොහෝදුරට ඒ සඳහා තවත් කිහිපදෙනකුගේ සහාය ද ලබා ගනී. බොහෝදුරට ඔහුට දින කිහිපයකින් ලැබෙන්නේ පෙත්සම ලැබුණු බවට වූ පිළිතුරකි. දිගු කලක් ඔහුගේ පැමිණිල්ලට හෝ පෙත්සමට පිළිතුරක් නොලැබෙන්නේ නම් කලක් ගිය පසු ඔහු එය අමතක කරනු ඇත. එම තරුණ දේශපාලන කරුණක් නම් ඔහු ඒ සඳහා ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ ඉදිරි මැතිවරණයකදීය. රාජ්‍ය සේවයේ ඉහළ කළමනාකරණය විසින් මහජනතාවට සිදුවන පීඩාවන් වැළැක්වීම සඳහා මහජන අදහස් හා පැමිණිලි ලබා ගැනීමට විවිධ ක්‍රම භාවිතා කරයි. ඒ අනුව බොහෝ රජයේ කාර්යාලවල පැමිණිලි පෙට්ටි ක්‍රම හඳුන්වාදී ඇත. බොහෝ දුරට මෙම පැමිණිලි පෙට්ටිවල ඇති පැමිණිලි සඳහා පසු විපරම් කළමනාකරණයන් කෙබඳු විදිහට ක්‍රියාත්මක වන්නේ දැයි දන්නේ මේවාට සම්බන්ධ නිලධාරීන් පමණි. මෙම ගතානුගතික ක්‍රමවලින් මිදි ඇත්තේ සමාජ මාධ්‍ය භාවිතය ඉහළ යෑමත් සමගය. පැමිණිලි පෙට්ටිවල ඇති අදහස්වලට වඩා සමාජ මාධ්‍ය අදහස් සැලකිල්ලට ගැනීමේ ක්‍රමයක් තුළ බොහෝදුරට එවැනි අකටයුතු සඳහා සම්බන්ධ රාජ්‍ය සේවකයන් පිළිබඳ යම් යම් තීරණ ගැනීමේ ඉඩකඩ පවතී. දැනට බොහෝ දුරට රාජ්‍ය නිලධාරීන්ගේ විවිධ එකමුතු හා සමාජ සම්බන්ධතා සඳහා මුහුණු පොත (FB) විශාල ලෙස යොදාගනී. එබදු පරිදිම රාජ්‍ය ආයතනයක මහජන අදහස් ලබාගැනීම සඳහා මුහුණ පොත අනුකරණය නීත්‍යානුකූල කවුළුවක් විවෘත කළ හැක. මේ මගින් අදහස් යෝජනා මෙන්ම ඡායාරූප හෝ පටිගත කළ සාක්ෂි කඩිනමින් ලබාගත හැක. මෙය ලිපි මගින් ලැබෙන පැමිණිලි කළමනාකරණයට වඩා කඩිනම් පහසු හා වියදම් අවම ප්‍රවේශයකි.
මේ අනුව රාජ්‍ය සේවය කළමනාකරණය කිරීමේදී සමාජ මාධ්‍ය සහකරුවෙක් ලෙස කටයුතු කිරීම රාජ්‍ය සේවයට මෙන්ම පාලකයන්ට ද නිවැරදිවීමට අවස්ථාව ඇති කරයි. ඔවුන්ගේ නිවැරදිභාවය හා කාර්යක්ෂම භාවය සමාජය අපේක්ෂා කරයි. ඔවුන්ගේ දූෂිත හෘද සාක්ෂිය මත නිකුත් කරන චක්‍රලේඛ වලට වඩා විවෘත භාවයක් සහිත සමාජ මාධ්‍ය රජයේ මෙන්ම සමාජයේ හා ආර්ථිකයේ නිවැරදිතාව හා ඵලදායී බව වැඩිකර ගැනීම සඳහා සුබවාදීව යොදාගැනීම යුගයේ ජනතා අවශ්‍යතාව ඉටු කිරීමකි. රට වටකර වැට බැන්දත් කට වටකර වැට බැඳීමට නොහැකිය යන පැරණි කියමන අදට වලංගු කර ගත යුත්තේ සමාජ මාධ්‍යයට වැට බැඳිය නොහැකිය යනුවෙන් පාලකයා හා පාලිතයා තේරුම් ගැනීමකිනි.
ජිනසිරි දඩල්ලගේ
]]>