මෙරට ඉතිහාසයේ 2509ක් මුද්දර නිකුත් විය…
පුද්ගල චරිත වෙනුවෙන් සමරු මුද්දර නිකුත් කරන්නේ ජනාධිපතිවරයාගේ අනුමැතිය මතයි…
1837 වර්ෂයේ දී ශ්‍රීමත් රෝලන්ඩ් හිල් විසින් බි්‍රතාන්‍යයේ රාජකීය තැපැල් සේවා ආයතනයට ඉදිරිපත් කරන ලද තැපැල් ප්‍රතිසංස්කරණ යෝජනාවලියක් මගින්, තැපෑල හරහා ලිපි බෙදාහැරීම සඳහා ගාස්තු අයකර ගැනීමේ දී එම ගෙවීම් සනාථ කෙරෙන රිසිට් පතක් වෙනුවට ඒ, ඒ මිල ගණන් දැක්වෙන සංකේතාත්මක නිර්මාණශීලී කුඩා සහතික පතක් අදාළ ලිපි කවරයේ අලවා යැවීමත්, එය භාවිත කළ පසු දින මුද්‍රාවකින් අවලංගු කිරීමත් හඳුන්වාදෙන ලදී. එම යෝජනාවලියට අනුව 1840 වර්ෂයේ මැයි මස 05 හෝ 06 ලොව ප්‍රථම මුද්දරය නිකුත් විය. එංගලන්තයේ දී නිකුත් කරන ලද ලොව ප්‍රථම තැපැල් මුද්දරයේ සිදුරු විදමන් සහිත දාර නොවීය. කතුරෙන් කපා වෙන් කර තිබිණි. එමෙන්ම එංගලන්ත නාමය ද සඳහන් නොවිණි. එම සම්ප්‍රදාය මේ දක්වා බි්‍රතාන්‍ය මුද්දරවල දකින්නට ලැබීම විශේෂත්වයකි.
ලොව ප්‍රථම මුද්දරයට බි්‍රතාන්‍ය මහ රැජිනගේ උඩුකය සිත්තම් කළ හෙන්රි කොබෝල්ට් 1857 අප්‍රේල් මස 01 වැනිදා මෙරට දී නිකුත් කරන ලද ප්‍රථම මුද්දරයේ සිත්තම්කරුවීම ද විශේෂත්වයකි. එදා සිට මේ දක්වා මෙරට නිකුත් කර ඇති මුද්දර ප්‍රමාණය 2509කි. චිත්‍ර ශිල්පී ඉසුරු චතුරංග විසින් නිර්මාණය කරන ලද මෙරට 2509 මුද්දරය නිකුත් කරනු ලැබුණේ පසුගිය 4 වැනිදා ය. උතුරු ඇමෙරිකාවේ ප්‍රධාන සංඝ නායක ආචාර්ය අග්ගමහා පණ්ඩිත හේනේපොළ ගුණරතන නාහිමියන්ට දක්වන උපහාරයක් ලෙස නිකුත් කරන ලද එම සමරු මුද්දරයේ සිත්තම් වී ඇත්තේ උන්වහන්සේගේ උඩුකය ඡායාරූපයකි. ඇමෙරිකාව ඇතුළු ලෝකය පුරා බොහෝ රටවල ථේරවාදී බුදුදහම ප්‍රචාරණය කිරීමට ආචාර්ය හේනේපොළ ගුණරතන හාමුදුරුවෝ සිදු කර ඇති අමිල මෙහෙවර අගයමින් නිකුත් කරන ලද එම සමරු මුද්දරය ජනගත කිරීමේ උත්සවයට ගිහි පැවිදි විශාල පිරිසක් පැමිණ සිටියහ. හෝමාගම හරිත සරසවි ශ්‍රවණාගාරයේ පැවැති එම උත්සවය අතරතුර මුද්දර කාර්යාංශයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ ප්‍රචාරක නිලධාරි චන්න මුණසිංහ මහතා සමග සම්මුඛ වෙමින් මෙරට මුද්දර නිකුත් කිරීමේ ක්‍රමවේදය ගැන අපි විමසා බැලුවෙමු.
“විවිධ පුද්ගලයන්, ආයතනවලට උපහාර වශයෙන් මුද්දර නිකුත් කරදෙන ලෙසට වසරකට ඉල්ලීම් රාශියක් ලැබෙනවා. ඒ සියලුම ඉල්ලීම මුද්දර කාර්යාංශයේ මුද්දර නිකුත් කිරීමේ උපදේශන මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කරනවා. සෑම අවුරුද්දකම සැප්තැම්බර්, ඔක්තෝබර් මාසවල මුද්දර උපදේශන මණ්ඩලයේ සාමාජිකයන් රැස්වෙලා ලැබිලා තියෙන ඉල්ලීම් ගැන සාකච්ඡා කර මුද්දර නිකුත් කිරීමට සුදුසු පුද්ගලයන්, ආයතන තෝරාපත් කරගන්නවා. මුද්දර නිකුත් කිරීමට යෝජනා වී තිබෙන පුද්ගලයන් නිර්දේශ කර, තැපැල් කටයුතු භාර ඇමැතිවරයා මාර්ගයෙන් ජනාධිපතිවරයාට ඉදිරිපත්කොට එතුමාගේ අනුමැතිය මත තමයි මුද්දර නිකුත් කිරීමට කටයුතු කරන්නේ. පුද්ගල සම්බන්ධයක් නැති අනෙකුත් මුද්දර නිකුත් කිරීමට තැපැල් කටයුතු ඇමැතිවරයාගේ අවසරය ප්‍රමාණවත්. ඒ වගේම මුද්දර නිකුත් කිරීමට පුද්ගල නාම ඉදිරිපත් වූ පමණින් මුද්දර නිකුත් කරන්නේ නෑ. ජාතික වශයෙන් හෝ ජාත්‍යන්තර වශයෙන් සිදු කර ඇති සේවය ගැන සැලකිලිමත් වෙමින් තමයි මුද්දර නිකුත් කිරීමට නිර්දේශ කරන්නේ. හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවන් ලෝකය පුරා බුදුදහම ප්‍රචාරණය කිරීමට සිදු කර තිබෙන සේවයට උපහාර පිදීමක් විදිහට තමයි මේ සමරු මුද්දරය නිකුත් කෙරෙන්නේ…” හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවන්ගේ ශිෂ්‍ය ආචාර්ය ඇත්කඳවක සද්ධාජීව හාමුදුරුවන්ගේ පිළිගැනීමේ දේශනය ශාලාව පුරා රැව්පිළිරැව් දෙන්නට ගත්හ. එහෙයින් අපේ සාකච්ඡා මොහොතකට නතර කෙරිණි.
උත්සව සභාවට වැඩම කර සිටි, මහා විහාරවංශික ශ්‍යාමෝපාලි මහා නිකායේ කෝට්ටේ කල්‍යාණි ශ්‍රී ධර්ම මහා සංඝ සභාවේ මහානායක, ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ කුලපති ආචාර්ය ඉත්තෑපාන ධම්මාලංකාර නාහිමිපාණන් වහන්සේගෙන් අවසර ලබාගත් ඇත්කඳවක සද්ධාජීව හාමුදුරුවෝ උත්සව සභාවේ අසුන්ගෙන සිටි ගිහි පැවිදි සියලුම ආරාධිතයන් පිළිගනිමින් හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවන්ට දක්වන උපහාරයක් ලෙස සමරු මුද්දරය නිකුත් කිරීමට විශාල කර්ත්‍යවයක් ඉටු කර ඇති ප්‍රවාහන, මහා මාර්ග හා ජනමාධ්‍ය අමාත්‍ය බන්ධුල ගුණවර්ධන මහතාට ද විශේෂ ස්තුතියක් පුද කර සිටියහ. එමෙන්ම මහනුවර දිස්ත්‍රික්කයේ තුම්පනේ උඩ පළාතේ, නැඟෙනහිර කෝරළයේ දෙහිදෙණිය වසමේ හේනේපොළ ගමේ දිළිඳු පවුලකින් මෙලොව එළිය දුටු හේනේපොළ ගුණරතන හිමියන් අනේකවිධ දුෂ්කරතා මැදින් ශාසනයේ දොරගුළු විවර කරගෙන බුදුදහම ලොව පතළ කිරීමට සිදු කර ඇති මෙහෙවර ඇත්කඳවක සද්ධාජීව හාමුදුරුවෝ අපූරුවට පැහැදිලි කළහ. උන්වහන්සේගේ මුවින් ගිලිහෙන වචන දෙසවනේ රැඳෙනවිට මේ වනවිට වෙස්ට් වර්ජිනියා භාවනා මධ්‍යස්ථානාධිපති ලෙස වැඩ සිටින හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවන් ජීවිතයෙන් වැඩි කාලයක් ධර්ම දූත සේවයෙහි නිරත වෙමින් සිදු කර ඇති ශාසනික මෙහෙවර මගේ මතකයට නැඟිණි.
1954 වර්ෂයේ දී ඉන්දියාවේ ධර්ම ප්‍රචාරණ වැඩසටහන්වලට සම්බන්ධ වෙමින් හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවන් විසින් වසර හැත්තෑවක් පුරාවට සිදු කරගෙන ගිය විදේශීය ධර්ම දූත මෙහෙවර සුළු පටු නැත. සාංචිය, දිල්ලිය ඇතුළු ඉන්දියාවේ ප්‍රදේශ ගණනාවක වසර තුනක් ධර්ම ප්‍රචාරණ කටයුතුවල නියැළුණු උන්වහන්සේ කිරින්දේ ශ්‍රී ධම්මානන්ද නායක හාමුදුරුවන්ගේ ආරාධනාවක් මත මැලේසියාවට වැඩම කළහ. වසර දහයක් පුරාවට එරට ධර්ම ප්‍රචාරණ කටයුතුවල නිරත වූ හේනේපොළ ගුණරතන හාමුදුරුවෝ මඩිහේ පක්‍ද්ක්‍දාසීහ නාහිමියන්ගේ උපදෙස් මත 1968 වර්ෂයේ දී ඇමෙරිකාවේ වොෂින්ටන් විහාරයට වැඩම කළහ. එරට ආරම්භ වූ ප්‍රථම ථේරවාදී බෞද්ධ විහාරස්ථාන වූ වොෂින්ටන් පන්සල දියුණු කිරීමට හේනේපොළ ගුණරතන හාමුදුරුවෝ සිදු කර ඇති කැපකිරීම් අපිරිමිතය. එමෙන්ම දැනුම සොයා යෑමට උත්සුක උන්වහන්සේ ඇමරිකාවේ විශ්වවිද්‍යාල දෙකකින් අධ්‍යාපනය ලබාගනිමින් දැනුමෙන් ද පෝෂණය වූහ. ඒ වනවිට ඇමෙරිකාව තුළ ප්‍රසිද්ධ චරිතයක් වෙමින් සිටි හේනේපොළ ගුණරතන හාමුදුරුවන්ට ඇමෙරිකානු රජය විසින් භාරදූර රාජකාරියක් භාර දුන්නාහ. ඒ සරණාගතයන් ලෙස ඇමරිකාවට පැමිණෙන වියට්නාම ජාතිකයන්ගේ සුබසාධන කටයුතු සම්බන්ධයෙන් සොයාබැලීමය. එම කටයුත්ත සාර්ථකව නිම කළ හේනේපොළ ගුණරතන හාමුදුරුවන්ට ඇමෙරිකානු ගුවන් හමුදාව විසින් කර්නල් පදවියක් පිරිනැමූහ. ලෝක ඉතිහාසයේ භික්‍ෂූන් වහන්සේනමකට ඇමෙරිකානු ගුවන් හමුදාව විසින් කර්නල් පදවියක් පිරිනැමූ ප්‍රථම අවස්ථාව එය විය. ඇමෙරිකා විශ්වවිද්‍යාලයකින් ආචාර්ය උපාධියක් ලබාගත් පළමු භික්‍ෂූන්වහන්සේ ද හේනේපොළ ගුණරතන හමුදුරුවෝය. එමෙන් ම උන්වහන්සේ ඇමෙරිකාවේ විශ්වවිද්‍යාල රාශියක දේශන පවත්වා තිබේ. ඇමෙරිකානු බෞද්ධ ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වරට ආරණ්‍ය සේනාසනයක් ආරම්භ කර ඇත්තේ හේනේපොළ ගුණරතන හාමුදුරුවෝය. ඒ වොෂින්ටන් නගරයේ සිට කිලෝමීටර් එකසිය තිහක් දුරින් පිහිටි සැනමිඩෝ නම් වූ විශාල ජාතික වනඋද්‍යානය තුළ පිහිටි වෙස්ට් වර්ජිනියා භාවනා මධ්‍යස්ථානයයි. ලෝක ප්‍රකට ‘නැෂනල් ජෝග්ගොෆ්‍රි සඟරාව විසින් සිදු කරන ලද සමීක්‍ෂණයකට අනුව එම භාවනා මධ්‍යස්ථානය ලෝකයේ සුවිශේෂී පූජනීය ස්ථාන පන්සිය අතුරින් එකකි. මෙරට සිරිමා බෝධිය, දළදා මාලිගාව, දඹුලු විහාරය, පොලොන්නරුව ගල් විහාරය බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන හතරක් ලෝකයේ සුවිශේෂී පූජනීය ස්ථාන පන්සිය අතරට ඇතුළත්ය. ඇමෙරිකාවෙන් හඳුනාගෙන තිබෙන එකම පූජනීය ස්ථානය හේනේපොළ ගුණරතන හාමුදුරුවෝ ප්‍රමුඛ වී ගොඩනඟන ලද වෙස්ට් වර්ජිනියා භාවනා මධ්‍යස්ථානය පමණි. බටහිර සමාජය තුළ ‘භාවනා’ පාලි වචනය සහ භික්‍ෂූන් වහන්සේ අමතන ‘භන්තේ’ පාලි වචනය හඳුන්වා දී ප්‍රචලිත කර ඇත්තේ ද හේනේපොළ ගුණරතන හාමුදුරුවෝ ය.
එමෙන්ම හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවෝ විසින් රචනා කර ඇති, විස්ඩම් පබ්ලිකේෂන් යටතේ ප්‍රකාශයට පත්කර ඇති ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉංග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථය නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස් පුවත්පත කරන ලද සමීක්‍ෂණයකට අනුව ලොව පුරා තිබෙන බෞද්ධ භාවනා කෘති අතරින් ප්‍රධානතම කෘතිය ලෙස නම් කර තිබේ. ලොව වැඩිම පාඨක පිරිසක් කියවන නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස් පුවත්පත විසින් එම පර්යේෂණය සිදු කර ඇත්තේ ලොව පිළිගත් විශ්වවිද්‍යාල මහාචාර්යවරු, විද්‍යාඥයින් මෙන්ම භාවනා ගුරුවරු සහ භාවනා කරන පුද්ගලයන් පාදක කරගෙනය. නිවැරදි සිහිය පිහිටුවාගැනීම පිළිබඳ ඉගැන්වෙන එම ග්‍රන්ථය මේ වනවිට ලොව පුරා භාෂා තිහකට පරිවර්තනය කර තිබීම ද විශේෂත්වයකි. ඇමරිකාව තුළ මිලියන දහයකට අධික පිටපත් සංඛ්‍යාවක් මුද්‍රණය කර ඇති මේ ග්‍රන්ථය එරට වසර දහයක් පුරා ඉහළම ආදායම් ලබන කෘති අතර ඉදිරියෙන්ම තිබේ. භාවනාවෙන් සිත දියුණු කරගැනීම ඇතුළු ජීවිතය පිළිබඳ අවබෝධ කරදෙන ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉංග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථය ඇමරිකාව, එංගලන්තය සහ තායිලන්ත විශ්වවිද්‍යාල විෂය නිර්දේශයට ඇතුළත් කර ඇති බව ද වාර්තා වේ. එමෙන්ම මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉංග්ලිෂ්’ ලොව පිළිගත් විශ්වවිද්‍යාල රාශියක සහ ජාත්‍යන්තර පාසල්වල නිර්දේශිත ග්‍රන්ථයක් ලෙස නම් කර දැනට වසර ගණනාවක් වන බව ද සැබෑය. එමෙන්ම වසර පහකට පෙර විස්ඩම් සඟරාව සිදු කළ සමීක්‍ෂණයක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ලෝකයේ සිටින සුවිශේෂී භික්‍ෂූන් වහන්සේ තුන්නම අතර හේනේපොළ ගුණරතන නාමය ද සඳහන් වී තිබේ. සෙසු දෙනම දළයි ලාමා සහ තික්නා ඛාන් ය.
ලොව පුරා මෙවැනි අති උත්තම ශාසනික සේවයක් ඉටු කරමින්, ලෝක පූජිත වී සිටින ආචාර්ය හේනේපොළ ගුණරතන නාහිමියන් වෙනුවෙන් කෘතවේදීත්ව පුද කරමින් මෙරට රජයෙන් සමරු මුද්දරයක් නිකුත් කිරීමට, උපහාර පින්කමක් පැවැත්වීම ප්‍රමාදවීම ගැන සිත තුළ මතු වූයේ දුකකි. උන්වහන්සේ විසින් සම්බුද්ධ ශාසනයට සිදු කර ඇති අපිරිමිත මෙහෙවර ගැන අවධානය යොමු කරමින්, කල් ගතව හෝ මෙරට කෘතවේදීත්වය පුද කිරීමට සමරු මුද්දරයක් නිකුත් කිරීමත්, මෙවැනි උපහාර උළෙලක් සංවිධානය කිරීම ජාතික යුතුකමක් ඉටු කිරීමක් බව සැබෑය.
එමෙන්ම මා විසින් රචනා කරන ලද හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවන්ගේ ගිහි පැවිදි ජීවිත කතාව ඇතුළත් ‘තුම්පනෙන් ඇමෙරිකාවට වැඩි සඟරජ’ ග්‍රන්ථයේ දෙවැනි කොටස එම උපහාර පින්කම තුළ එළිදැක්වීම ද විශේෂත්වයකි. වසර අනූහයක් ආයු වළඳමින් අදටත් දිනපතා කිලෝ මීටර් පහක් සක්මන් කරන, අවුරුද්දකට තුන් මාසයක් භාවනා යෝගීව වැඩ සිටින, මනා සිහියෙන් අතීත මතක සිහිපත් කරන අපේ කාලයේ ධර්ම භාණ්ඩාගාරික හිමිනමක් ලෙස ප්‍රකට අති උතුම් හේනේපොළ ගුණරතන නාහිමියන්ගේ චරිතාපදානය ග්‍රන්ථාරූඪ කිරීමට ලැබීම ජීවිතයේ පෙර කුසලයක් පඩිසම් දීමක් ලෙස මම සිතමි. හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවන්ට දීර්ඝායුෂ ප්‍රාර්ථනා කරමින් අපි උත්සව සභාවෙන් පිට මං වීමු.
තරංග රත්නවීර
]]>හේනේපොළ හාමුදුරුවන්ට වයස අවුරුදු 96යි…දවසකට කිලෝ මීටර් පහක් සක්මන් කරනවා…
ශ්‍රී ලාංකිකයකු රචනා කරන ග්‍රන්ථයක ඉහළම පරිවර්තනය මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ් පොත…
මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ් පොත ඇමරිකාව තුළ පිටපත් මිලියන දහයයි ලොව පුරා භාෂා තිහකට පරිවර්තනය වෙලා…
භාවනා, භන්තෙ වචන ඉංග්‍රීසි භාෂාවට එකතු කළේ හේනේපොළ ගුණරතන හාමුදුරුවෝ…
‘මයින්ඩ්ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ලොව විශිෂ්ට භාවනා අත්පොතය. නිවැරදි සිහිය පිහිටුවා ගැනීම යන කාරණය පිළිබඳ ඉගැන්වෙන මෙම ග්‍රන්ථය මේ වනවිට ලොව පුරා භාෂා තිහකට පරිවර්තනය කර තිබීම ද විශේෂත්වයකි. ඇමරිකාව තුළ මිලියන දහයකට අධික පිටපත් සංඛ්‍යාවක් මුද්‍රණය කර ඇති මේ ග්‍රන්ථය එරට වසර දහයක් පුරා ඉහළ ම ආදායම් ලබන කෘති අතර ඉදිරියෙන්ම තිබේ. භාවනාවෙන් සිත දියුණු කරගැනීම ඇතුළු ජීවිතය පිළිබඳ අවබෝධ කරදෙන ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථය ඇමරිකාව, එංගලන්තය සහ තායිලන්ත විශ්වවිද්‍යාලවල විෂය නිර්දේශයට ඇතුළත් කර ඇති බව ද වාර්තා වේ. එමෙන්ම මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ලොව පිළිගත් විශ්වවිද්‍යාල රාශියක සහ ජාත්‍යන්තර පාසල්වල නිර්දේශිත ග්‍රන්ථයක් ලෙස නම් කර දැනට වසර ගණනාවක් වන බව ද සැබෑය.
විස්ටම් පබ්ලිකේෂන් යටතේ ප්‍රකාශයට පත්කර ඇති ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථය නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස් පුවත්පත කරන ලද සමීක්‍ෂණයකට අනුව ලොව පුරා තිබෙන බෞද්ධ භාවනා කෘති අතරින් ප්‍රධානතම කෘතිය ලෙස ද පසුගියදා නම් කර තිබේ. ලොව වැඩි ම පාඨක පිරිසක් කියවන නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස් පුවත්පත විසින් එම පර්යේෂණය සිදු කර ඇත්තේ ලොව පිළිගත් විශ්වවිද්‍යාල මහාචාර්යවරු, විද්‍යාඥයින් මෙන්ම භාවනා ගුරුවරු සහ භාවනා කරන පුද්ගලයන් පාදක කරගෙනය. එමෙන්ම එම පර්යේෂණය සමාජ විද්‍යාත්මක ක්‍රමවේදයන් භාවිත කරමින් සිදුකරන ලද සත්‍ය ගවේෂණයක් බව ද ලොව පිළිගෙන ඇත. නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස් පුවත්පත විසින් යම් පුද්ගලයෙක් සම්බන්ධයෙන් වාර්තාවක් පළකරනුයේ අදාළ පුද්ගලයා ගැන සියයට සීයක් නිවැරැදි තොරතුරු තහවුරු කරගැනීමෙන් අනතුරුව බව ද ලොව පිළිගෙන ඇත. ඒ අනුව නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස් පුවත්පත විසින් සිදු කරන ලද පර්යේෂණයක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස භාවනාවට හොඳම අත්පොත ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථය තෝරාපත් කරගැනීම සුවිශේෂී ජයග්‍රහණයකි.
ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් රචනා කර ඇති ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථය අප මෙතරම් අතිවඩනුයේ අන් කවරක් නිසා නොව, එහි කර්තෘ ශ්‍රී ලාංකීක භික්‍ෂූන්වහන්සේ නමක් වූ නිසා ය. මහනුවර දිස්ත්‍රික්කයේ තුම්පනේ උඩ පළාතේ, නැඟෙනහිර කෝරළයේ දෙහිදෙණිය වසමේ හේනේපොළ ගමේ දිළිඳු පවුලක ජන්ම ලාබය ලැබ, කුඩා කාලයේ දීම පැවිදි ජීවිතයට ඇතුළත් වී උඩු ගම් බලා ගමන් කරමින් මේ වනවිට එක්සත් ජනපදයේ වෙස්ට් වර්ජීනියා භාවනා මධ්‍යස්ථානාධිපති ලෙස වැඩසිටින මහාචාර්ය අග්‍ර මහා පණ්ඩිත හේනේපොළ ගුණරතන හාමුදුරුවෝ වීම නිසා ය. ලෝකය පුරා ථේරවාදී බුදුදහම ප්‍රචාරණය කරන ස්වාමීන් වහන්සේ අතර පෙරමුණේ සිටින ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ සහ කැනඩාවේ ප්‍රධාන සංඝ නායක, අග්‍ර මහා පණ්ඩිත, මහාචාර්ය හේනේපොළ ගුණරතන හාමුදුරුවෝ ධර්ම විනයධර මෙන්ම ශබ්ද ශාස්ත්‍රය ද මනා සේ ප්‍රගුණ කළ මහා ප්‍රාඥයෙකි. එමෙන්ම පෙර අපරදිග භාෂාවන් පිළිබඳ ප්‍රවීණත්වයක් උසුලන පැනවතෙකි. ලොව පුරා බුදුදහම පතල කිරීමට උන්වහන්සේ සිදු කර ඇති මෙහෙවර සුළු පටු නැත.
මේ වනවිට වෙස්ට් වර්ජීනියා භාවනා මධ්‍යස්ථානාධිපති ලෙස වැඩ සිටින හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවන්ට වයස අවුරුදු අනූහයකි. අදට ද දවසට කිලෝ මීටර් පහක් සක්මන් කරන උන්වහන්සේ නිවැරැදි සිහියෙන් කටයුතු කරන බව අපට පවසා සිටියේ ආචාර්ය ඇත්කඳවක සද්ධාජීව හාමුදුරුවෝය. හේනේපොළ නායක හාමුදුරුවන්ගේ සෙවනැල්ල සේ වැඩසිටින, උන්වහන්සේගේ කනිෂ්ඨ ශිෂ්‍යයෙක් වන සද්ධාජීව හාමුදුරුවෝ ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථයට හිමි වූ ජාත්‍යන්තර ඇගයීම දකිනුයේ අපේ රටට ලැබුණු සුවිශේෂී ජයග්‍රහණයක් ලෙසට ය. එමෙන්ම ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස්’ සතිමත් බව කියන වචනය ලෝකය පුරා සුවිශේෂී වශයෙන් වටිනාකමක් ලැබී තිබෙන, ලොව විශාල පිරිසක් එකතු වී සිටින වචනයක් බව ද පැහැදිලිය. ‘සතිමත්’ බව වචනය ලොව පුරා ප්‍රචලිත කරවීම අරමුණු කරගෙන හේන්පොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවන් විසින් ප්‍රථම වරට ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථය ප්‍රකාශයට පත්කොට ඇත්තේ 1994 වර්ෂයේ දී ය. බුදුදහමේ මූලික ඉගැන්වීම්වලට අනුගතව භාවනාවට ප්‍රවේශය ලබාගන්නේ කෙසේද? භාවනා කරනුයේ ඇයි? භාවනාවේ අරමුණු සකසා ගන්නේ කෙසේද? යන සියලු කරුණු සම්බන්ධයෙන් නිවැරැදිව සහ සරලව ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථයට ඇතුළත් කර තිබීම ද පාඨක ආකර්ශනය වැඩිවීමට ප්‍රධාන සාධකයකි. එම ග්‍රන්ථය රචනා කිරීමේ දී හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවන්ගේ තීක්‍ෂණ ධර්ම ඥානය හොඳින් ඉස්මතු කර තිබෙන බව ද පැහැදිලිය. වර්තමාන ලෝකයේ ත්‍රිපිඨකය පිළිබඳ මනා අවබෝධයක් සහිත උගත්, බුද්ධිමත් භික්‍ෂූන්වහන්සේ අතර හේන්පොළ ගුණරතන හාමුදුරුවෝ ඉදිරියෙන් ම සිටින බවට අවිවාදයක් නැත. 2500 සම්බුද්ධ ජයන්තිය වෙනුවෙන් පැවැති ත්‍රිපිටක සංගායනාවේ දී බුරුම පොත් පරිශීලනය කිරීමට ලැබීමෙන් ලැබූ දැනුමෙන් ද උන්වහන්සේ සන්නද්ධ බව සද්ධාජීව හාමුදුරුවෝ අපට සිහිපත් කළහ.
එමෙන් ම උන්වහන්සේ නිරන්තරයෙන් ඇසුරු, නිසරු කළ කොටහේනේ පක්‍ද්ක්‍දාකිත්ති, වල්පොළ රාහුල, ඹබරැන්දේ සිරිසීවලී, යක්කඩුවේ පක්‍ද්ක්‍දාරාම නායක හාමුදුරුවන් වැනි මහා යතිවරු යටතේ විද්‍යාලංකාර පිරිවෙනේ දී දහම් දැනුම ලබමින් ධර්මය, ත්‍රිපිඨක ධර්මය පිළිබඳ මනා දැනුමකින් පෝෂණය වී සිටින බව ද සැබෑය. මේ වනවිට ලොව වැඩි ම රටවල් සංඛ්‍යාවකට සංචාරය කර ඇති භික්‍ෂූන්වහන්සේ ලෙස උන්වහන්සේ ලබා ඇති දැනුම ද සුළු පටු නැත. ලොව පුරා වැඩි ම විශ්වවිද්‍යාල සංඛ්‍යාවක දේශන පැවැත්වූ භික්‍ෂූන්වහන්සේ ලෙස ප්‍රකටව සිටිනුයේ ද හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවෝ ය. ඇමරිකාවේ විශ්වවිද්‍යාල දෙකක දර්ශන අංශයේ මහාචාර්වරයෙක් ලෙස කටයුතු කිරීමෙන් ලැබූ අද්දැකීම් ද උන්වහන්සේගේ දැනුම් ගබඩාවේ තැන්පත් වී තිබෙන බව සැබෑය. භාවනා ගුරුවරයෙක් හැටියට වසර හතළිහකට වැඩි කාලයක් දීර්ඝව කටයුතු කිරීමෙන් ලැබූ අත්දැකීම් ද බොහෝය.
අදට ද අවුරුද්දකට මාස තුනක් භාවනාවට කාලය යොදවමින්, දවසේ පැය අටක, නවයක කාලයක් භාවනා යෝගීව වැඩ සිටිති. වසර හතළිහක් පුරාවට භාවනාව තුළින් උන්වහන්සේ දියුණු කරගත් ශක්තියත්, ත්‍රිපිටක ඥානය, පෙර අපරදිග භාෂාවන් පිළිබඳ පුළුල් දැනුම ආදී සියලු දැනුම් සම්භාරය ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථයේ අන්තර්ගතව තිබෙන බවට විවාදයක් නැත. එහෙත් කවර අත්දැකීමක්, දැනුම් සම්භාරයක් එකතු කරගෙන සිටිය ද, මූලික බුදුදහම තුළ භාවනාව පිළිබඳ විග්‍රහා කෙරෙන සූත්‍රගත කරුණු ම පමණක් පදනම් කරගෙන ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථය රචනා කිරීමට උන්වහන්සේ වග බලාගෙන සිටී ම ද විශේෂත්වයකි. එම ග්‍රන්ථය ලොව අංක එකේ භාවනා අත්පොත බවට පත්වීමට ඒ සියලු කරුණු පාදක වී ඇති බවට ද විවාදයක් නැත.
මහා දැනුම් සම්භාරයක එකතුවක් ලෙස නිර්මාණය වී ඇති ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථය ක්‍රමානුකූලව, පියවරෙන්, පියවර පාඨකයන් අතර ජනප්‍රිය වෙමින් එම පොතෙහි අන්තර්ගත සුවිශේෂී වචන කිහිපයක් ඉංග්‍රීසි භාෂාවට ඇතුළත් වී තිබෙන බව ද වාර්තා වේ. ‘භාවනා, භන්තෙ’ කියන වචන දෙක ම ඉංග්‍රීසී භාෂාවේ ද එලෙසින් ම භාවිත වීම විශේෂත්වයකි. එමෙන් ම මේ වනවිට ලෝකයේ මිලියන ගණනක පිරිසක් උන්වහන්සේ විසින් රචනා කරන ලද ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථය පරිශීලනය කරන බව ද වාර්තා වේ. ඒ සියලු ම පුද්ගලයන් මාර්ගයෙන් ක්‍රමානුකූලව තව තවත් එම ග්‍රන්ථය පාඨකයන් අතරට ආකර්ශනය වන බව ද පැහැදිලි ය. ඉනිදු පැහැදිලි වනුයේ හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවන් විසින් රචනා කරන ලද ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථයේ ඇති වටිනාකමය.
එමෙන් ම ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථය පදනම් කරගෙන තවත් පොත් රාශියක් උන්වහන්සේ විසින් රචනා කර තිබේ. ඒ සියලු පොත් භාෂා තුන, හතරකට පරිවර්තනය වීම විශේෂ කරුණකි. ‘මයින්ඩ් ෆුල්නස් ඉන් පේන් ඉන්ග්ලිෂ්’ ග්‍රන්ථය භාෂා තිහකට පරිවර්තනය වීම මෙරට ඉතිහාසයේ ශ්‍රී ලාංකිකයකු විසින් රචනා කරන ලද ග්‍රන්ථයක ඉහළ ම පරිවර්තනය ලෙස ඉතිහාසගත වන බව ද සතුටින් සිහිපත් කළ යුතුය. එමෙන් ම හේනේපොළ ගුණරතන නායක හාමුදුරුවන් රචනා කරන ලද පොත්වලින් ලැබෙන සියලුම ආදායම මෙරට දුගී දුප්පත් පවුල්වල දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය නැංවීමට වෙන් කොට තිබීම ද ජාතියට වාසනාවකි. උන්වහන්සේගේ දැනුම හරහා මුළු මහත් ලෝකයට ම ආමන්ත්‍රණය කිරීමට ලැබීම ථේරවාදී කේන්ද්‍රස්ථානය යැයි සම්මත අපේ රටට මහත් අභිමානයකි. මුළු ලෝකයෙන් ම ගරුබහුමන් ලබන හේනේපොළ ගුණරතන හාමුදුරුවන් උපන්දා සිට අනූපස් වැනි විය පසු කරන මේ දක්වා ‘දිවිපෙත’ සහිත ‘තුම්පනෙන් ඇමෙරිකාවට වැඩි සඟ රජු’ චරිතාප්‍රදානය සටහන් තැබීමට ලැබීම ජීවිතයේ මා ලද මහත් භාග්‍යයකි.
තරංග රත්නවීර
]]>