ත්‍රිකුණාමල නගරය හා තදාසන්න ප්‍රදේශවල සියලුම වර්ගයේ ඝන අපද්‍රව්‍ය වර්ග කිරීමකින් තොරව පරිසරයට මුදා හැරීමෙන් මිනිස් හා සත්ත්ව ප්‍රජාවගේ ජීවිත අනතුරට පත්ව ඇතැයි පරිසර සංවිධාන ද චෝදනා කරයි. ත්‍රිකුණාමල දිස්ත්‍රික්කයේ, ත්‍රිකුණාමල – අනුරාධපුර ප්‍රධාන මාර්ගයේ කින්නියා ප්‍රදේශයේ කින්නියා උණුවතුර ළිං අසල සිට කිලෝමීටරයක පමණ දුරින් විල්ගම වෙහෙර ප්‍රදේශයේ කැළිකසළ එක්රැස් කිරීමේ ස්ථානයන් පවත්වාගෙන යන අතර එම ස්ථානයට ආසන්නම නගරයේ සියලුම වර්ගයේ ඝන අපද්‍රව්‍ය වර්ග කිරීමකින් තොරව පරිසරයට මුදාහරින බව පරිසර සංවිධානය පෙන්වා දෙයි. නගරයේ මස් හා මාළු වෙළෙඳ සල් මගින් ඉවත් කරන දේ හා හිස් කැබලි ආදී කැළිකසළ ද පොළොව මතු පිට දමා යන අතර සමස්ත නගරයේම වැසිකිළි අපද්‍රව්‍ය හා මස් මාංශ ද පරිසරයට මුසුවෙමින් කුණු වීම හා පල්වීම නිසා සෞඛ්‍යමය ගැටලු රැසක් ඇති වී තිබේ.
මෙම අපද්‍රව්‍යවලට ගෘහස්ථ අපද්‍රව්‍යවල සිට ඉලෙක්ට්‍රොනික් අපද්‍රව්‍ය සහ කාර්මික අතුරු නිෂ්පාදන වැනි අන්තරායකර ද්‍රව්‍ය දක්වා සියල්ල ඇතුළත් වේ. මස් සහ මාළු වෙළඳසල්වලින් අපද්‍රව්‍ය සහ නගරයේ එකතු වන සියලු කුණු බැහැර කරනු ලබන අතර, එමගින් මෙම ප්‍රදේශය දැඩි ලෙස දූෂණයට පත්ව තිබේ. මීට අමතරව, ප්ලාස්ටික් ඇසුරුම්, බෝතල්, වීදුරු ආදී දිරාපත් වන සහ දිරාපත් නොවන අපද්‍රව්‍ය සහ වෙනත් ආකාරයේ ඝන අපද්‍රව්‍ය පොළව මත විසිරී ඇති අතර එමඟින් අපිරිසිදු අවුල් සහගත තත්ත්වයක් ඇති කර දේශීය පරිසරය දූෂණය වේ.
සෞඛ්‍ය අවදානම් සහ පාරිසරික බලපෑම
වර්ගීකරණයකින් තොරව ඝන අපද්‍රව්‍ය මුදා හැරීමෙන් මහජන සෞඛ්‍යය දැඩි ලෙස අවදානයට ලක්ව තිබේ. වඩාත්ම වැදගත් කරුණක් වන්නේ වැසිකිළි අපද්‍රව්‍ය සහ අනෙකුත් දිරාපත් වන කාබනික ද්‍රව්‍ය නිසියාකාරව බැහැර නොකිරීම තුළින් ගම්වාසීන්ට සෞඛ්‍ය ගැටලු ඇතිවී තිබේ.
මීට අමතරව ඉලෙක්ට්‍රොනික අපද්‍රව්‍ය පරිසරයට දැඩි තර්ජනයක් එල්ල කරයි. ඉවතලන බැටරි, පරිගණක උපාංග සහ පැරණි විදුලි උපකරණ වැනි අයිතම බොහෝ විට ඊයම් වැනි විෂ රසායන අඩංගු වේ. මෙම රසායනික ද්‍රව්‍ය පසට කාන්දු වී භූගත ජලය දූෂණය කළ හැකි අතර එය ප්‍රදේශයේ මිනිසුන්ට සහ සතුන්ට පානීය ජලය සඳහා මූලික මූලාශ්‍රය වේ. පරිසර විද්‍යාඥයින් පවසන පරිදි, විශාල වශයෙන් කුණු කසළ එක්රැස් කිරීම තුළින් ප්‍රසිද්ධ කින්නියා උණු වතුර ළිං පවා අපවිත්‍ර වීමේ අවදානමකට ලක් විය හැකිය.
වනජීවී සහ අලි හැසිරීම්වලට බලපෑම්
මිනිස් ප්‍රජාවට එල්ල වන අනතුරුවලට අමතරව, අපද්‍රව්‍ය වැරදි ලෙස ප්‍රතිචක්‍රීකරණය නොකිරීම නිසා ප්‍රදේශයේ වන සතුන්ගේ ජීවිතවලට විශාල තර්ජනයක් එල්ල වී තිබේ. විශේෂයෙන්ම අලි ඇතුන් 10 දෙනකුගෙන් පමණ සමන්විත රංචුවක් කසළ ගොඩවල් ආශ්‍රිත ප්‍රදේශයේ නිරන්තරයෙන් කුණු කසළ ආහාරයට ගැනීමට පුරුදු වී සිටිති. ප්‍රදේශයේ සුලබ දසුනක් වන මෙම අලි ප්ලාස්ටික් ද්‍රව්‍ය, කුණු වූ මස් ඇතුළු ඉවතලන අපද්‍රව්‍ය ආහාරයට ගැනීමට පටන් ගෙන තිබේ. මෙම අලි ඇතුන් අනිසි ලෙස ප්‍රදේශයේ සැරිසැරීම තුළ ගම්වාසීන්ගේ ද ජීවිත අවදානමකට ලක්ව තිබේ.
මුල් කාලයේ සාමකාමීව කුණු කසළ ආහාරයට ගැනීමට පුරුදු වී සිටි අලි දැන් ගම්වාසීන්ගේ වගාවල් පවා හානි කරන තත්ත්වයකට පත්ව තිබේ.
මෙමගින් අලි ඇතුන් සහ මිනිසුන් අතර ඉතා අනතුරුදායක සිදුවීම්වලට මුහුණ දීමට ඇති ඉඩකඩ වැඩි අතර නිසි කසළ කළමනාකරණ ක්‍රියාමාර්ග කඩිනමින් ක්‍රියාත්මක නොකළහොත් මෙම තත්ත්වය තවත් උග්‍ර විය හැකි බවට ගම්වාසීන් පවසයි.
දේශීය ජල මූලාශ්‍රවලට තර්ජන
ත්‍රිකුණාමලයේ වෙන් නොකළ අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමේ වඩාත් භයානක ප්‍රතිවිපාකයක් වන්නේ ප්‍රදේශයේ භූගත ජල මූලාශ්‍ර දූෂණය විය හැකි වීමයි. බොහෝ ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන්හි පානීය, කෘෂිකර්මාන්තයට සහ දෛනික භාවිතය සඳහා භූගත ජලය අත්‍යවශ්‍ය වේ. කෙසේ වෙතත්, කාබනික සහ අකාබනික අපද්‍රව්‍ය පරිසරයට එකතු වීමෙන් විෂ රසායනිකයන් පසට එකතු වීම අවසානයේ භූගත ජල සැපයුමට බලපෑමක් ඇති කරයි.
මෙලෙස වෙන් නොකළ අපද්‍රව්‍ය හේතුවෙන් ජනප්‍රිය සංචාරක ආකර්ෂණයක් මෙන්ම සංස්කෘතික උරුමයක් වන කින්නියා උණු වතුර ළිංවලට පවා බලපෑම් එල්ල විය හැකි බව පරිසර සංවිධාන ප්‍රකාශ කරයි. මෙම කැළිකසළ ප්‍රතිචක්‍රීකරණයට නිසියාකාරව විසඳුම් නොගතහොත් උණු දිය උල්පත්වල ස්වභාවික සුන්දරත්වය සහ පවතින දේශීය ආර්ථිකයට සහ සංචාරක කර්මාන්තයට එය විනාශකාරී බලපෑමක් ඇති කරනු ඇත.
විසඳුමක් ලෙස කොම්පෝස්ට් සෑදීම සහ අපද්‍රව්‍ය වර්ගකර ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීම
ප්‍රදේශයේ එකතු වන දිරාපත් වන අපද්‍රව්‍ය තුළින් කෘෂිකර්මාන්තයට අවශ්‍ය පොහොර නිෂ්පාදනයට මෙම කුණු කසළ යොදාගත හැකිය. මෙම අපද්‍රව්‍ය කොම්පෝස්ට් බවට සැකසීමෙන් එය ගොවිතැනට සහ අනෙකුත් කෘෂිකාර්මික කටයුතු සඳහා පස සරු කිරීමට යොදා ගත හැකි උසස් තත්ත්වයේ පොහොර බවට පත් කළ හැකිය.
එමෙන්ම දිරාපත් නොවන අපද්‍රව්‍ය වර්ගීකරණය කිරීම තුළින් ඒවා ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීමට පහසු වේ. නගර සභාව තුළින් මේ සඳහා අවශ්‍ය පසුබිම සකස් කිරීම තුළ නගරයේ එකතු වන කුණු කසළ සියල්ලම නිසි ලෙස ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කළ හැකිය. තවද, බලධාරීන්ට ත්‍රිකුණාමලය සහ ඒ අවට ප්‍රදේශවල වඩා හොඳ කසළ වර්ග කිරීමේ සහ ප්‍රතිචක්‍රීකරණ ක්‍රම හඳුන්වා දිය හැකිය. මෙමගින් මිනිසාගේ සෞඛ්‍ය මෙන්ම පරිසරය ද ආරක්ෂා වන අතරම ජලය සහ පස වැනි වැදගත් ස්වභාවික සම්පත් ද ආරක්ෂා වනු ඇත.
නිගමනය
ත්‍රිකුණාමලයේ අපද්‍රව්‍ය වර්ගීකරණය නොකර මුදා හැරීම පිළිබඳව කඩිනම් අවධානය යොමු කළ යුතු වර්ධනය වන අර්බුදයකි. ක්ෂණික ක්‍රියාමාර්ගයකින් තොරව, ප්‍රදේශයේ මිනිසුන්ගේ සහ සතුන්ගේ සෞඛ්‍ය මෙන්ම පරිසරය ද අඛණ්ඩව පිරිහීමට ලක් වනු ඇත. කුණුවෙන කාබනික ද්‍රව්‍ය තිබීම, අන්තරායකර විද්‍යුත් අපද්‍රව්‍ය තිබීම සහ අලි ඇතුන් වැනි වන සතුන්ට සිදුවන අහිතකර බලපෑම ප්‍රශ්නයේ බරපතළකම ඉස්මතු කරයි.
මෙම අන්තරාය අවම කිරීම සඳහා කොම්පෝස්ට් සහ අපද්‍රව්‍ය වර්ග කිරීම වැනි අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණ විසඳුම් ක්‍රියාත්මක කිරීමට පළාත් පාලන ආයතන ප්‍රමුඛත්වය දිය යුතුය. පාරිසරික සංවිධාන සමග එක්ව කටයුතු කිරීමෙන්, ත්‍රිකුණාමලයට කලාපයේ ස්වභාවික සුන්දරත්වය අනාගත පරපුරට සුරකින අතරම මිනිසුන් සහ වන සතුන් යන දෙඅංශයෙන්ම ආරක්ෂා වන තිරසාර අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණ පද්ධතියක් සංවර්ධනය කළ හැකිය.
පී. එම්. ප්‍රමොද් නිලුපුල්
භාෂා හා සන්නිවේදනය අධ්‍යයන පීඨය,
ත්‍රිකුණාමල මණ්ඩපය,
ශ්‍රී ලංකා නැඟෙනහිර විශ්වවිද්‍යාලය.
