ලොව රටවල් ගණනාවකට ඉන් බලපෑම්
මියන්මාරයේ පසුගියදා හටගත් දරුණු භූමිකම්පාවේ උණුසුම මධ්‍යයේ ජපානයේ ශාන්තිකර කලාපීය (පැසිෆික් ) වෙරළබඩ තීරය ආශ්‍රිතව ඉදිරියේදී හටගනු ලබන දරුණු භූමිකම්පාවක් (මෙගා ක්වේක්) හා ප්‍රබල සුනාමි තත්ත්වයක් හේතුවෙන් ජපානය ඇතුළු රටවල් ගණනාවක වැසියන් තුන් ලක්ෂයකට අධික පිරිසක් ක්ෂණයකින් මිය යනු ඇති බවත් එම ව්‍යසනය මත ගොඩනැඟිලි සියගණනක් පොළොවට සමතලා වන බව ජපන් රජය විසින් පෙරේදා (31දා) නිවේදනය කර තිබේ. ජපානයේ නගෝයා විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්ය ෆුකුවා නොබුවෝ ගේ ප්‍රධානත්වයෙන් යුතු කමිටුවක් මගින් ජපාන රජයේ ආපදා කළමනාකරණ ඇමැති සකායි මනබු වෙත පෙරේදා දිනයේදී භාරදී ඇති වාර්තාවක අඩංගු කරුණු මත පදනම්ව ජපන් රජය විසින් මෙම ඉදිරියේදී හටගත හැකි දරුණු දැවැන්ත භූමිකම්පාව හා සුනාමිය සම්බන්ධයෙන් වූ අනතුරු ඇඟවීම නිකුත් කර තිබේ.
ජපන් රජයට භාර දී තිබෙන අදාළ විද්වත් වාර්තාවට අනුව ඉදිරි වසර 30ක කාලයේ ඕනෑම අවස්ථාවකදී මෙම රිච්ටර් මාපකයේ 8 සිට 9 දක්වා වූ අගයක් සනිටුහන් කරන දැවැන්ත භූමිකම්පාව හටගනු ඇති අතර ඉන් ලොව බොහෝ රටවල දැවැන්ත විනාශයක් සිදු වනු ඇත. මේ සම්බන්ධයෙන් අධ්‍යයනය කර ඇති ජපන් විද්වත් කමිටුවට අනුව ඉදිරියේදී ජපානය කේන්ද්‍ර කරගෙන හටගත හැකි දැවැන්ත භූමිකම්පාවේ අගය රිච්ටර් මාපකයේ 9ක් වශයෙන් සටහන් වුවහොත් ජපානයේ ජනගහනයෙන් සියයට 1ක් එනම් මිලියන 1.23ක් දෙනා සිටින ස්ථානවලින් ඉවත් කරගැනීමට සිදු වන අතර එම භූමිකම්පාව ශීත ඍතුවේ රාත්‍රී කාලයක හටගතහොත් හටගන්නා ප්‍රබල සුනාමිය හා ගොඩනැඟිලි කඩා වැටීම් හේතුවෙන් දෙලක්ෂ අනූඅටදහසක ජනගහනයක් මිය යනු ඇත. රාත්‍රී කාලයේ හටගන්නා භූමිකම්පාවකදී අවදානම් ප්‍රදේශවලින් ජනතාව ඉවත් කරගැනීමට වැඩි අවස්ථාවක් නොලැබීම හා අඳුරේ ඇතිවන දර්ශනය වීමේ ගැටලු මත දැවැන්ත විනාශයක් හටගැනීමේ හැකියාව වැඩි බව වාර්තා වී තිබේ. අදාළ දැවැන්ත භූමිකම්පාව හේතුවෙන් සිදු වන විනාශය මත ජපානයේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය දැවැන්ත අනතුරකට පත් කරලමින් ජපාන ආර්ථිකයට ඇමරිකානු ඩොලර් ටි්‍රලියන 1.81 ක අලාභ හානියන් සිදුවන බවට මේ වන විට ඇස්තමේන්තු කර තිබේ. මෙම විනාශකාරී භූමිකම්පාව හේතුවෙන් ජපන් ආර්ථිකයට ජපන් යෙන් ටි්‍රලියන 270.3ක අලාභ හානියක් සිදු වනු ඇතැයි ඒ සම්බන්ධ වාර්තාව රජයට භාර දී ඇති විද්වත් කමිටුව විසින් අවධාරණය කර තිබේ. වසර 100 ත් 150ත් අතර කාලයකට වරක් ලොව හටගන්නා මෙම දැවැන්ත භූමිකම්පාව හටගන්නා කේන්ද්‍රස්ථානය වශයෙන් ජපානයේ නිරිතදිග ශාන්තිකර කලාපයේ කිලෝ මීටර් 900ක ප්‍රදේශයක් හඳුනාගෙන තිබේ. ජපාන රජයට අනුව ඉදිරියේදී හටගන්නා මෙම භූමිකම්පාවෙන් සිදුවිය හැකි විනාශය අවම කරලීමට නම් අදාළ විද්වත් වාර්තාවේ සඳහන් නිර්දේශයන් ක්‍රියාත්මක කිරීම හා සැලසුම් මත ක්‍රියාත්මක වීම අනිවාර්යයෙන් සිදු කළ යුතු වේ. භූමිකම්පාවන් හටගැනීමේ අවදානමක් සහිත සෙයිස්මික් කලාපයේ පිහිටා තිබෙන ජපානය අයත් වන භූගෝලීය කලාපය ‘ගිනි වළල්ලක්’ වශයෙන් හැඳින්වෙන අතර ලොව පුරා හටගන්නා රිච්ටර් මාපකයේ 6ක් හෝ එයට වැඩි අගයක් සටහන් වන භූමිකම්පාවලින් සියයට 20ක් හටගනුයේ ජපානයේය. එරට වාර්ෂිකව සිදුවන ජනතාවට දැනෙන භූමිකම්පාවන් ප්‍රමාණය 2000ක් පමණ වන වන බව වාර්තා වී තිබේ.
සංස්කරණය – ඒමන්ති මාරඹේ
