ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවට බඳවා ගනු ලබන්නේ සංඛ්‍යාත්මක වශයෙන් ඉතා සීමිත පිරිසක් වන අතර එය අතිශය තරගකාරී තෝරා ගැනීමේ ක්‍රියාවලියක් හරහා සිදු කෙරේ. මේ නිසා ඔවුන්ට හොඳ වැටුපක් ලැබිය යුතු බව අපිත් පිළිගනිමු. එහෙත් අපගේ අදහස වන්නේ මේ වැටුප් වැඩි කිරීමට පෙර සිටම ඔවුන්ට වෙනත් පාර්ශ්වයන්ට සාපේක්ෂව හොඳ වැටුපක් තිබූ බවත් මෙවර වැටුප් වැඩි කිරීමේ දී රටේ වාතාවරණය සහ මහජනයාගේ කැප කිරීම් ද සලකා අනෙකුත් සියලුම පාර්ශ්වයන් මෙන්ම මහ බැංකු සේවකයන් විසින් ද කිසියම් කැප කිරීමක් කළ යුතුව තිබුණු බවයි.
මෑතදී සිදුකළ මහ බැංකුවේ විශාල වැටුප් වැඩි කිරීම ගැන මැතිසබය තුළත් ජනසමාජය තුළත් බොහෝ විවේචන සිදුවෙමින් තිබේ. මීට පෙරත් වර්ෂ තුනෙන් තුනට මහ බැංකු නිලධාරීන්ගේ වැටුප් සැලකිය යුතු ප්‍රතිශතවලින් වැඩි වී තිබුණත් ඒ කිසිම විටෙක ඒ ගැන මෙවැනි කතාබහක් සිදු වූ බවක් නම් අපට මතක නැත. එහෙත් මෙවර වැටුප් වැඩි වීම නම් මේ වන විට රටේ ඉමහත් ආන්දෝලනයකට තුඩු දී ඇත. ඒ වෙනත් හේතුවක් නිසා නොව ඉතිහාසයේ දරුණුතම ආර්ථික අර්බුදයෙන් මේ රටේ ජනතාව අසීමිතව බැට කමින් බලවත් කැප කිරීම් කරමින් (වේදනා විඳිමින්) සිටියදී මහ බැංකු සේවකයන්ගේ වැටුප් ඔවුන් විසින්ම විශාල ලෙස වැඩිකරගෙන තිබීමයි. මේ අනුව රට පත්ව ඇති ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩ ගැනීම සඳහා කැපකිරීම් කරන ලෙස හෝ වේදනාව (pain) විඳ ගන්නා ලෙස මහ බැංකුව සාමාන්‍ය මහජනයාට දෙසන්නේ වැදි බණ බවත්, මහජනයාට අනුගමනය කිරීමට කියන ඒ කැප කිරීම සිදු කිරීමට මහ බැංකු නිලධාරීන් සූදානම් නැති බවත් මහජනයාට මේ වන විට විශ්වාස කිරීමට සිදුව තිබේ. ඒ නිසා මේ වැටුප් වැඩි කිරීම සාධාරණීකරණය කරමින් මහ බැංකුව කරන කරුණු පැහැදිලි කිරීම්වලින් වන්නේ මහ බැංකු අධිපතිවරයා කෙරෙහි තව තවත් මහජන විරෝධය වර්ධනය වීමයි. ඒ නිසා මහ බැංකුවේ වැටුප් වැඩි කිරීම ගැන පාර්ලිමේන්තුවට කරුණු කිව්වාම සියල්ල හරි ද යන ප්‍රශ්නය සාමාන්‍ය මහජනයා වෙනුවෙන් අපට මහ බැංකුවෙන් විමසීමට තිබේ.
කරුණු එසේ වුවත් මහ බැංකුව දැන් සූදානම් වන්නේ මේ වැටුප් වැඩි කිරීම ගැන පාර්ලිමේන්තුවට කරුණු පැහැදිලි කීරීමටය. මේ ගැන රටේ උත්තරීතර සභාව වන පාර්ලිමේන්තුවට මහ බැංකුවේ ස්ථාවරය පැහැදිලි කිරීම ගැන අපට කිසිම ප්‍රශ්නයක් නැත. එහෙත් තම වැටුප් ගැන මහ බැංකුවේ පැහැදිලි කිරීම්වලින්, මේ මොහොතේ මෙන්ම තවත් සැලකිය යුතු කාලයක් තිස්සේ කැපකිරීම් කරන සහ වේදනා විඳින සාමාන්‍ය මහජනයාට ඵලක් තිබේ ද? ඒ කෙසේ වෙතත් මේ වැටුප් වැඩි කිරීම ගැන පාර්ලිමේන්තුවට කරුණ පැහැදිලි කිරීමට ඉල්ලීමක් කර ඇති බවට මහ බැංකුව මේ වන විටත් නිල නිවේදනයක් මගින්ම රටට ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත. මහ බැංකුව නිකුත් කළ එම නිවේදනයේ මෙසේ සඳහන් වේ.
‘2024-2026 කාලපරිච්ඡේදයට අදාළව වෘත්තීය සංගම් සමග එළඹුණු ත්‍රෛවාර්ෂික සාමූහික ගිවිසුම යටතේ පාලක මණ්ඩලය විසින් අනුමත කරන ලද ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකු සේවකයන්ගේ අවසන් වරට සිදු කළ වැටුප් සංශෝධනය පිළිබඳ ව ඇතැම් පාර්ලිමේන්තු සාමාජිකයන් විසින් පසුගිය දින කිහිපයේ දී පාර්ලිමේන්තු සභාවාරයන්හි දී දක්වන ලද අදහස් සහ ප්‍රකාශ පිළිබඳ ව මාධ්‍යයන්හි විවිධ පුවත් පළ වී ඇති අයුරු ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව නිරීක්ෂණය කර ඇත.
මෑතක දී සිදු කරන ලද මහ බැංකු වැටුප් සංශෝධන ක්‍රියාවලිය හා වැටුප් සංශෝධනය කිරීමට හේතු පාදක වූ කරුණු පිළිබඳ ව යෝග්‍ය පාර්ලිමේන්තු කමිටුවක් හරහා පාර්ලිමේන්තු සාමාජිකයන්ට පැහැදිලි කිරීමට අවස්ථාවක් ලබා දෙන ලෙස, සාමාන්‍යයෙන් මහ බැංකුව පාර්ලිමේන්තුව සමග සන්නිවේදනය කරනු ලබන ආකාරයට මුදල් අමාත්‍යවරයා වශයෙන් ජනාධිපතිතුමා වෙත, 2023 අංක 16 දරන ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකු පනතේ 80 (2) (ආ) වගන්තිය ප්‍රකාර ව ඉල්ලීමක් කරන ලෙස, 2024 පෙබරවාරි මස 21 දින පැවති පාලක මණ්ඩල රැස්වීමේ දී පාලක මණ්ඩල සාමාජිකයන් විසින් අධිපතිතුමාගෙන් ඉල්ලා සිටින ලදි. ඒ අනුව, අධිපතිතුමා විසින් 2024 පෙබරවාරි මස 22 වැනි දින ලිඛිත ඉල්ලීමක් සිදු කරන ලදි. මහ බැංකුව එම ඉල්ලීමට අනුව ලැබෙන අවස්ථාවක දී හෝ තොරතුරු ලබා දෙන ලෙස කරනු ලබන ඉල්ලීමක දී සිය ස්ථාවරය පැහැදිලි කරනු ඇත.’
මෙය මාධ්‍ය නිවේදනයක් වුවත් එමගින් මහ බැංකුවේ වැටුප් වැඩි කිරීම ගැන මේ රටේ මහජනයාට කිසිවක් පැහැදිලි කර නැති අතර ඉන් කියා ඇත්තේ මෑතක දී සිදු කරන ලද මහ බැංකු වැටුප් සංශෝධන ක්‍රියාවලිය හා වැටුප් සංශෝධනය කිරීමට හේතු පාදක වූ කරුණු පිළිබඳව පාර්ලිමේන්තු සාමාජිකයන්ට පැහැදිලි කිරීමට මහ බැංකුව විසින් අවස්ථාවක් ඉල්ලා ඇති බවයි. එහෙත් මේ වැටුප් වැඩි කිරීම ගැන බලවත් මහජන විරෝධයක් ද මතුව ඇත. මේ කියන පාර්ලිමේන්තු සාමාජිකයින් පත්වන්නේ කෙසේ ද? එනම් මේ මහජන නියෝජිතයින්ට බලය දෙන්නේ රටේ අතිමහත් බහුතර ජනයායි. මේ රටේ පරමාධිපත්‍ය බලය හිමි ඔවුන්ටයි. එහෙත් මහ බැංකුවේ මේ නිවේදනය අනුව නම් මහජනතාවට මේ ගැන කරුණු කිව යුතු බවට මහ බැංකුවේ පාලක මණ්ඩල සාමාජිකයන් විසින් අධිපතිතුමාගෙන් ඉල්ලා ඇති බව සඳහන් නොවේ. ඒ නිසා පාර්ලිමේන්තුව පවා පත් කරන මේ රටේ මහජනයාට මේ ගැන කරුණු පැහැදිලි කිරීම ද වැදගත්ය.
ඇතැම් පාර්ලිමේන්තු සාමාජිකයන්ගේ අදහස් සහ ප්‍රකාශ පිළිබඳ පළ වූ විවිධ පුවත් ගැන ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව නිරීක්ෂණය කිරීම නිසා මෙසේ පාර්ලිමේන්තු සාමාජිකයන්ට මේ ගැන කරුණු පැහැදිලි කිරීමට අවස්ථාවක් ලබා දෙන ලෙස ඉල්ලා ඇත. එහෙත් රටත් මහජනයාත් අමාරුවෙන් සිටින මෙවැනි අවස්ථාවක මහ බැංකුවේ වැටුප් වැඩි කිරීම ගැන එල්ල වී ඇති බලවත් මහජන විරෝධය ගැන ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවට නිරීක්ෂණය වී නැද්ද යන ප්‍රශ්නය අපට මතු වේ. අපට නම් හැඟෙන්නේ මේ ගැන මහජනයාට කෙතරම් කරුණු පැහැදිලි කළත්, මහ බැංකුවේ මේ සුපිරි වැටුප් වැඩි කිරීමේ යම් වෙනසක් කරන තුරු පැනනැගී ඇති මහජන විරෝධයේ නම් වෙනසක් සිදු නොවනු ඇති බවයි. මේ තීරණය ගෙන ඇත්තේ මහ බැංකු අධිපති ආචාර්ය නන්දලාල් වීරසිංහ මහතා විසින් නොව ඔහු ද සිටින මහ බැංකු පාලක මණ්ඩලය විසිනි. එහෙත් මේ සම්බන්ධයෙන් වන විරෝධය තනිකරම පාහේ එල්ල වී ඇත්තේ ආචාර්ය නන්දලාල් වීරසිංහ මහතාට ය. ඒ නිසා මේ පාලක මණ්ඩලයේ සිටින නිලධාරීන්ගේ නම් ටික ද මේ සමගම සිහිපත් කර ගනිමු. මේ පාලක මණ්ඩලයේ සභාපතිවරයා වන්නේ මහ බැංකුවේ අධිපතිවරයායි. එහි සෙසු සාමාජිකයින් වන්නේ නිහාල් ෆොන්සේකා, ආචාර්ය රවී රත්නායක, අනුෂ්ක විජේසිංහ, විශ් ගෝවින්දසාමි, රජීව් අමරසූරිය සහ මනිල් ජයසිංහ යන පත් කළ සාමාජිකයින් හය දෙනායි. මහ බැංකු සේවකයන්ගේ මේ වැටුප් සංශෝධනය අනුමත කර ඇත්තේ මේ අයගෙන් සමන්විත මහ බැංකු පාලක මණ්ඩලය විසිනි. ඒ නිසා මෙය මහ බැංකු අධිපති ආචාර්ය නන්දලාල් වීරසිංහගේ තනි තීරණයක් නොව සාමූහික තීරණයකි. එහෙත් මේ සමගම තවත් ප්‍රශ්නයක් මතු වේ. එනම් මහ බැංකු පාලක මණ්ඩලයට අනුමත කිරීම සඳහා මේ වැටුප් සංශෝධනය සකස් කළේ කවුද යන්නයි. එය සකස් කළේ මහ බැංකුව විසින් විය යුතුය. එය පසුව මහ බැංකු පාලක මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කර අනුමත කරගත්තා විය යුතුය. මේ අපට වැටහෙන දෙයයි. මෙහි වැරැද්දක් ඇත්නම් මහ බැංකුවට පැහැදිලි කළ හැකිය. එසේම රටත්, ජනතාවත් මුහුණ දී සිටින අසීරු තත්ත්වය ගැන යන්තම් හෝ සිතා මීට වඩා අඩු වැටුප් වැඩි කිරීමක් සකස් කර පාලක මණ්ඩලයේ අනුමැතියට ඉදිරිපත් කළේ නම් එය පාලක මණ්ඩලය විසින් අනුමත නොකරනු ඇති ද? එයත් අනිවාර්යයෙන්ම පාලක මණ්ඩලය විසින් අනුමත කරනු ඇතැයි අපට සිතිය හැකිය. එහෙත් මහ බැංකුව විසින් සකස් කරදුන් මේ විශාල වැටුප් වැඩි කිරීම අනුමත
කිරීමේ දී ඉහත සඳහන් කළ මහ බැංකු පාලක මණ්ඩල සාමාජිකයින්ට, සාමාන්‍ය මහජනයා විසින් මේ අවස්ථාවේ රජය සහ මහ බැංකුව එක්ව සිදුකරන ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණවල පීඩාවන්ට මුහුණ දෙමින් ඔවුන් කරමින් සිටින කැපකිරීම් සහ විඳිමින් සිටින ඉමහත් වේදනා ගැන අබමල් රේණුවකවත් හැඟීමක් ඇති වූයේ නැද්ද? මහ බැංකු අධිපතිවරයා හැරුණු විට සෙසු සාමාජිකයින් පත් කරන්නේ ආර්ථිකය, බැංකුකරණය, මූල්‍යය, ගිණුම්කරණය සහ විගණනය, නීති හෝ අවදානම් කළමනාකරණය සම්බන්ධව විශේෂඥ දැනුමක් සහිත සාමාජිකයන්ගෙනි. ඔවුන්ට මේ මොන සුදුසුකම් තිබුණත් මේ අයට, මේ රටේ සාමාන්‍ය ජනයා සිටින අමාරු තත්ත්වය ගැන පොඩි හෝ හැඟීමක් තිබෙන්නේ ද යන ප්‍රශ්නය මතු වේ. මීට පෙර අවස්ථාවල දී එනම් නියෝජ්‍ය අධිපතිවරුන් සඳහා වර්ෂ 2006 දී සියයට 93.15 කින් සහ වර්ෂ 2015 දී සියයට 72.83 කින් වැටුප් වැඩි වීම් සිදුව ඇත. එහෙත් ඒ අවස්ථා දෙකටම රටත්, මහජනයාත් දැන් මුහුණ දෙමින් සිටින තත්ත්වය සමාන කළ නොහැකිය. මහ බැංකුව පැත්තෙන් නැගෙන තවත් තර්කයක් වන්නේ මීට පෙර මීටත් වඩා වැඩි ප්‍රතිශතයන්ගෙන් වැටුප් වැඩි වූ අවස්ථාවල දී පවා මහ බැංකු සේවකයන් විසින් රජයට ගෙවිය යුතු බදු පවා ගෙවන ලද්දේ මහ බැංකුව විසින්ම වන බවයි. එහෙත් 2019.03.31 දිනෙන් පසු එම සේවකයින් විසින් ගෙවිය යුතු බදු මහ බැංකුව විසින් දැරීම නවතා ඇති බවයි. මේ සම්බන්ධයෙන් කිව යුතු වන්නේ මහ බැංකුව හෝ වෙනත් රාජ්‍ය ආයතනයක් විසින් හෝ තම සේවකයින් විසින් තම වැටුප් මත ආණ්ඩුවට ගෙවිය යුතු බදු එම ආයතනය විසින් ගෙවන ලද්දේ නම් එය වැරදි පිළිවෙතක් බවයි. මෙය කවර ආයතනයක් විසින් කළත් කර ඇත්තේ වැරදි වැඩකි. එසේ නම් රජයට පවා ආර්ථික උපදෙස් දෙන රටේ ප්‍රමුඛතම මූල්‍ය අධිකාරිය වශයෙන් මහ බැංකුව කර ඇත්තේ හරි වැඩක් ද? කිසිසේත්ම නැත. මේ කරුණුත් මහජනයාගේ දැනගැනීම සඳහා අනාවරණය වීම නම් හොඳ දෙයකි.
මේ සුපිරි වැටුප් වැඩි වීම ගැන මහ බැංකුව පැත්තෙන් නැගෙන තවත් තර්කයක් වන්නේ රජයට උපයන විට බදු ගෙවීමෙන් පසු ඉතිරි වන වැටුප ගත් විට සියයට 70 ක් වැනි මේ කියන තරම් විශාල ප්‍රතිශතයකින් වැටුප් වැඩි වී නොමැති බවයි. එහෙත් රජය විසින් උපයන විට ගෙවීමේ බදු පනවා ඇත්තේ මහ බැංකු සේවකයින්ට පමණක් ද? අනිත් සියලුම සේවකයන් පවා තම වැටුප් මත අදාළ රජයේ බදු ගෙවිය යුතු වේ. මෙය මහ බැංකුවේ සේවකයන්ට පමණක් අදාළ වන බද්දක් නොවේ.
මේ කියන 2024-2026 ට අදාළ වැටුප් සංශෝධනයේ දී මහ බැංකුවේ විශේෂයෙන් අවධානයට ලක්ව ඇති කරුණක් වන්නේ ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ නිශ්චිත, සුවිශේෂී අරමුණු ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා කාර්යක්ෂම සහ ඉහළ ඵලදායීතාවයකින් යුතුව එකී කටයුතු සඳහා දායකත්වය ලබා දිය හැකි සුදුසුකම්ලත්, විශේෂ නිපුණතාවයන්ගෙන් හෙබි මානව සම්පතක් පවත්වා ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය වීමයි. මේ සඳහා ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවට බඳවා ගනු ලබන්නේ සංඛ්‍යාත්මක වශයෙන් ඉතා සීමිත පිරිසක් වන අතර එය අතිශය තරගකාරී තෝරා ගැනීමේ ක්‍රියාවලියක් හරහා සිදු කෙරේ. මේ නිසා ඔවුන්ට හොඳ වැටුපක් ලැබිය යුතු බව අපිත් පිළිගනිමු. එහෙත් අපගේ අදහස වන්නේ මේ වැටුප් වැඩි කිරීමට පෙර සිටම ඔවුන්ට වෙනත් පාර්ශ්වයන්ට සාපේක්ෂව හොඳ වැටුපක් තිබූ බවත් මෙවර වැටුප් වැඩි කිරීමේ දී රටේ වාතාවරණය සහ මහජනයාගේ කැප කිරීම් ද සලකා අනෙකුත් සියලුම පාර්ශ්වයන් මෙන්ම මහ බැංකු සේවකයන් විසින් ද කිසියම් කැප කිරීමක් කළ යුතුව තිබුණු බවයි.
මහ බැංකු විධායක නිලධාරීන්ගේ සංගමය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් මේ වැටුප් වැඩි කිරීම සිදු නොවුණේ නම් ඉතිරි වී සිටින මහ බැංකු නිලධාරීන්ගෙන් ද සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව මෙන්ම රට ද හැර යෑම තවදුරටත් තීව්‍ර වී මහ බැංකුවේ කටයුතු අඩාල විය හැකිව තිබුණු බව කියා තිබුණි. අප නම් කියන්නේ රට යන අයට යන්න කියා ඒ සඳහා මහ බැංකුවට අලුත් බඳවා ගැනීම් කරන ලෙසයි. ඒ සඳහා බැඳීමට තවත් මෙවැනිම වූ සුදුස්සන් රටේ තවත් නැතුවා නොවේ. එසේම මේ සඳහනින් තවත් පැහැදිලි වන්නේ මහජනයාට ආර්ථික පීඩාවන්ගේ වේදනාව විඳ ගන්න කියන බැංකුවේ සිටින මේ නිලධාරීන් රට වෙනුවෙන් කැප කිරීම් සිදු කිරීමට සූදානම් නැති බව නොවේ ද? එහෙත් මේ කියන්නේ මහ බැංකු නිලධාරීන්ට මේ මොහොතේ කිසිදු වැටුප් වැඩි කිරීමක් සිදු නොකළ යුතු බව නොවේ. ඔවුන්ට ද අනිවාර්යයෙන්ම වැටුප් වැඩි කිරීමක් කළ යුතුය. එහෙත් රට සහ මහජනයා මුහුණ දී සිටින වාතාවරණය අනුව කිසිසේත්ම මේ මට්ටමින් නම් නොවේ. පසුගිය වසර කිහිපයේ රටේ පැවති ආර්ථික අර්බුදය හේතුවෙන් සේවකයන්ගේ මූර්ත වැටුප් විශාල ලෙස පහළ යෑම සහ බදු ප්‍රතිපත්තියේ සිදු කළ සංශෝධන හේතුවෙන් සේවක වැටුපෙන් වැය කළ හැකි ආදායම සීමා වීමත් සිදුව ඇති බව සත්‍යයකි. එය සිදුව ඇත්තේ මහ බැංකු සේවකයන්ට පමණ ද? මේ නිසා සේවය හැර රට ගොස් ඇත්තේ මහ බැංකු නිලධාරීන් පමණ ද? සේවකයින් සේවයෙන් ඉවත්ව යෑම කැපී පෙනෙන ලෙස ඉහළ යෑම අභියෝගයක් වී ඇත්තේ මහ බැංකුවට පමණ ද? මේ රටේ මහජනයා වෙනුවෙන් අපි මහ බැංකුවෙන් ප්‍රශ්න කර සිටිමු.
ශ්‍යාම් නුවන් ගනේවත්ත
[email protected]
