ශ්‍රී ලංකාවේ හදවත වන් මධ්‍යම පළාතේ පිහිටා ඇති ස්වභාවික, විස්මිත හා ඓතිහාසික වැදගත්කමකින් යුත් අභයභූමියකි: නාමල් උයන. සශ්‍රීක හරිත හා පෞරාණික භූ දර්ශන මධ්‍යයේ පිහිටා ඇති මෙම පුදබිම ජෛව විවිධත්වයේ තෝතැන්නක් පමණක් නොවේ – මිනිසුන් ස්වභාවධර්මය ගැන සැලකිලිමත් වන ආකාරය සහ දැඩි යුතුකමකින් එය ආරක්ෂා කිරීමට වගකීම ගන්නා ආකාරය පෙන්නුම් කරන සංකේතයකි. මෙම පාරිසරික උරුමය සංරක්ෂණය කිරීමේ ගෞරවය හිමි වන මූලිකම චරිතය පූජ්‍ය වනවාසී රාහුල හිමියන් ය.
නාමල් උයන වසර මිලියන 260කට වඩා ඈත අතීතයට දිවෙන දුර්ලභ නා ගස් විශේෂයක් (Mesua ferrea) ඇතුළු විවිධ ශාක හා සත්ත්ව විශේෂ සඳහා ප්‍රසිද්ධය. එහෙත්, මෙම ස්වභාවික ආශ්චර්ය රැකගැනීම සඳහා වූ ගමන අභියෝගවලින් පිරී තිබේ. ශීඝ්‍ර නාගරීකරණය, වන විනාශය සහ තිරසාර නොවන ඉඩම් පරිහරණය හේතුවෙන් නාමල් උයන පරිසර පද්ධතියේ හරය ඛාදනය වීමේ තර්ජනයට ලක් විය. මෙම අභියෝග සඳහා පූජ්‍ය වනවාසී රාහුල හිමියන්ගේ දායකත්වය ලබා දුන් ආකාරය විමසා බැලීම ඉතා වැදගත් ය. බෞද්ධ භික්ෂූන් වහන්සේ නමක් ලෙස රාහුල හිමියන් ස්වභාවධර්මය කෙරෙහි ගැඹුරු ගෞරවයක් සහ අධ්‍යාත්මික සම්බන්ධතාවයක් ඇති කර ගනිමින්, සියලු ජීවීන් සහ ඔවුන්ගේ පරිසරය කෙරෙහි උන්වහන්සේගේ කැපවීම ප්‍රකට කර ඇත.
පාරිසරය කෙරෙහි ඇති සැලකිලිමත්බව වෙනුවෙන් රාහුල හිමියන්ගේ ගමන ආරම්භ වූයේ සරල නමුත් ගැඹුරු අවබෝධයකින් ය. සියලු ජීව ආකාරවල අන්තර් සම්බන්ධිත බව. මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ යහපැවැත්ම ස්වාභාවික ලෝකයේ යහපැවැත්මට විශාල ලෙස සම්බන්ධ වී ඇති බව උන්වහන්සේ වටහා ගෙන තිබුණි. මෙම ආචාරධර්මය තම මාර්ගෝපදේශක මූලධර්මය කර ගනිමින් උන්වහන්සේ නාමල් උයන අනාගත පරපුර වෙනුවෙන් සුරක්ෂිත කිරීමේ මෙහෙවරක් ආරම්භ කරන ලදී.
රාහුල හිමියන්ගේ දූරදර්ශී නායකත්වය යටතේ නාමල් උයන සුවිශේෂී පරිවර්තනයකට ලක් විය. උන්වහන්සේ ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන්, රාජ්‍ය ආයතන සහ සංරක්ෂණ සංවිධාන බලමුළු ගන්වා මෙම පාරිසරික නිධානය රැකගැනීම සඳහා සහයෝගයෙන් කටයුතු කර උපදේශනය, අධ්‍යාපනය සහ සංරක්ෂණ ප්‍රයත්න හරහා උන්වහන්සේ ජෛව විවිධත්වයේ වැදගත්කම සහ බිඳෙනසුලු පරිසර පද්ධති ආරක්ෂා කිරීමේ හදිසි අවශ්‍යතාවය පිළිබඳව දැනුවත් කළේය.
නාමල් උයන සංරක්ෂණය වෙනුවෙන් රාහුල හිමියන්ගේ දැක්ම හරහා තිරසාර භාවිතයන් කෙරෙහි උන්වහන්සේගේ අවධාරණය යොමුව ඇත. මානව ක්‍රියාකාරකම් සහ පාරිසරික සංහිඳියාව අතර ඇති සියුම් සමතුලිතතාවය හඳුනා ගනිමින්, උන්වහන්සේ නැවත වන වගා කිරීමේ මුලපිරීම්, වගකීම් සහිත සංචාරක ව්‍යාපාරය වෙනුවෙන් පෙනී සිටි අතර පරිසරයට සිදුවන හානිය අවම කරන පරිසර හිතකාමී කෘෂිකාර්මික ක්‍රම ප්‍රවර්ධනය කළේය. සංරක්ෂණය සඳහා වූ උන්වහන්සේගේ සාකල්‍ය ප්‍රවේශය නාමල් උයනේ වෘක්ෂලතා සහ සත්ත්ව විශේෂ ආරක්ෂා කරනවා පමණක් නොව මිනිසුන් සහ සොබාදහම අතර සහජීවනය ද ඇති කරයි. තම පාරිසරික ක්‍රියාකාරීත්වයට ඔබ්බෙන්, නූතන ජීවිතයේ අවුල් සහගත තත්ත්වයන් මධ්‍යයේ ප්‍රඥාව සහ සැනසීම සොයන පුද්ගලයන්ට අධ්‍යාත්මික මාර්ගෝපදේශකයෙකු සහ උපදේශකයෙකු ලෙස රාහුල හිමියෝ සේවය කරති. උන්වහන්සේගේ ඉගැන්වීම් දයානුකම්පාව, සිහිය සහ සියලු ජීවීන්ගේ අන්තර් සම්බන්ධය අවධාරණය කරයි.
නාමල් උයනේ භාරකරු ලෙස රාහුල හිමියන්ගේ කීර්ති නාමය ශ්‍රී ලංකා දේශසීමාවෙන් ඔබ්බට විහිදේ. පාරිසරික සංරක්ෂණය සඳහා උන්වහන්සේගේ නොසැලෙන කැපවීම ලොව පුරා සිටින පුද්ගලයින්ට සහ ප්‍රජාවන්ට උත්තේජනයක් වන බව නොරහසකි. පාරිසරික හායනය සහ පාරිසරික අර්බුදවලින් සලකුණු වූ යුගයක, උන්වහන්සේගේ පණිවිඩය වූයේ “අපි ස්වභාවධර්මයේ කොටසක් මිස එයින් වෙන් නොවෙමු“ යන්න යි.
නාමල් උයනට ඇති තර්ජන සහ අභියෝග
ස්වභාව සෞන්දර්යය තිබියදීත්, නාමල් උයන නවීකරණයේ සහ තිරසාර නොවන භූමි භාවිතයේ පීඩනයෙන් මිදී නොමැත. ශීඝ්‍ර නාගරීකරණය, වන විනාශය සහ ආක්‍රමණය මෙම බිඳෙනසුලු පරිසර පද්ධතියට පැවැත්මේ තර්ජන එල්ල කළ අතර, එහි සියුම් සමතුලිතතාවය සහ ප්‍රතිස්ථාපනය කළ නොහැකි ජෛව විවිධත්වය අනතුරේ හෙළයි. පරිසර විනාශයේ අවතාරය විශාල ලෙස මතුවෙමින් තිබෙන හෙයින් නාමල් උයනේ අනාගතය පරම්පරා ගණනාවකට සුරක්ෂිත කිරීමට කඩිනම් ක්‍රියාමාර්ගයක් අවශ්‍ය විය. ඒ වෙනුවෙන් රාහුල හිමියන් ඉටුකළ කාර්යයභාරය ප්‍රශංසනීය ය.
බෞද්ධ භික්‍ෂූ පරපුරක පුරුකක් වන පූජ්‍ය රාහුල හිමියන් ස්වභාව ධර්මය කෙරෙහි දක්වන ගැඹුරු ගෞරවය සහ ආධ්‍යාත්මික ප්‍රතිපත්ති කෙරෙහි ඇති නොසැලෙන කැපවීම පාරිසරික සංරක්ෂණය කරා යන ගමනට මඟ පෙන්වීය. බුදුදහමේ අකාලික ඉගැන්වීම්වලින් ආභාසය ලැබූ රාහුල හිමියෝ මනුෂ්‍යත්වය සහ ස්වභාවික ලෝකය අතර ඇති නෛසර්ගික සම්බන්ධය හඳුනා ගත්හ.
රාහුල හිමියන්ගේ දැක්ම
නාමල් උයන පිළිබඳ රාහුල හිමියන්ගේ දැක්ම හුදු සංරක්‍ෂණයෙන් ඔබ්බට විහිදී ගියේය – ස්වභාවධර්මයේ සෑම දෙයක්ම එකට බැඳී ඇති බවත් ඒවා එකිනෙකින් වියුක්ත කළ නොහැකි බවත් වටහා ගත් උන්වහන්සේ දයානුකම්පාව සහ සිහිය පිළිබඳ බෞද්ධ ඉගැන්වීම් උකහා ගනිමින් පරිසරය කෙරෙහි ගැඹුරු ගෞරවයක් සහ තිරසාර ජීවන පිළිවෙත් සඳහා කැපවීමක් ඇති කිරීමට උත්සාහ කළේය. උපදේශනය, අධ්‍යාපනය සහ ප්‍රජා සහභාගීත්වය තුළින් රාහුල හිමියන් පරිසර සංරක්ෂණය කෙරෙහි ජාතික වශයෙන් වැදගත්වන වැඩපිළිවෙළක් සකස් කරන ලදී.
රාහුල හිමියන්ගේ දූරදර්ශී නායකත්වය යටතේ නාමල් උයන සංරක්ෂණය කිරීමේ පරිවර්තනීය ගමනක් ආරම්භ කළේය. ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන්, රාජ්‍ය ආයතන සහ සංරක්ෂණ සංවිධාන සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කරමින් උන්වහන්සේ නාමල් උයනේ පාරිසරික අඛණ්ඩතාව ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීම සහ සංරක්ෂණය කිරීම අරමුණු කරගත් මුලපිරීම්වලට නායකත්වය දුන්නේය.
රාහුල හිමියන්ගේ මෙහෙවරෙහි කේන්ද්‍රීය වූයේ ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන් සවිබල ගැන්වීම සහ අනාගත පරපුර අතර පාරිසරික දැනුවත්භාවය වගා කිරීමයි. අධ්‍යාපනික වැඩසටහන්, පුහුණුව සහ බිම් මට්ටමේ මුලපිරීම් හරහා නාමල් උයන ජාතික උරුමයක් කිරීමේ ක්‍රියාදාමය ආරම්භ කිරීමට උන්වහන්සේ කටයුතු කරන ලදී. නාමල් උයන වෙනුවෙන් උන්වහන්සේගේ නොපසුබස්නා කැපවීම අනාගත පරම්පරාවන් සඳහා ස්වභාවික ලෝකය ආරක්ෂා කිරීම සහ සංරක්ෂණය කිරීමේ අපගේ හවුල් වගකීම සිහිකරවයි. ජාතික වගකීමෙන් යුතුව නාමල් උයන වැනි ස්ථාන පරම්පරා ගණනාවකට අඛණ්ඩව දියුණුවට පත් කිරීමට සහ ආරක්ෂා කිරීම අපගේ සාමූහික වගකීම විය යුතුය.
පූජ්‍ය වනවාසී රාහුල හිමියන්ගේ උත්සාහය තුළින් නාමල් උයන ජෛව විවිධත්වයේ අභය භූමියක් බවට පත්වී ඇත. රාහුල හිමියන් තුළ ඇති පරිසර සංවේදීතාවය උන්වහන්සේ සමස්ත මනුෂ්‍ය වර්ගයා සහ ජීවී අජීවී පාරිසරික වස්තූන් කෙරෙහි ඇති යහපත් ආකල්පය ප්‍රකට කරවයි. නාමල් උයන තිරසාර පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ සහ පාරිසරික අධ්‍යාපනයේ ආදර්ශයක් බවට පත්ව ඇත. ලොව පුරා සිටින සංචාරකයන් එම භූමිය වෙත ඇදී එන්නේ එහි පාරිසරික වටිනාකම ගැන මවිත වී පමණක් නොව, රාහුල හිමියන්ගේ සර්වකාලීන ඥානය සහ පාරිසරික සංහිඳියාව සඳහා වූ කැපවීමෙන් යමක් ඉගෙන ගැනීමට ය.
පූජ්‍ය වනවාසී රාහුල හිමියන් විසින් ජාතික නාමල් උයන ආරක්ෂා කර සමස්ත ලෝක ප්‍රජාවට දායාද කරමින් සිදු කළ ජාතික මෙහෙවර පිළිබඳව නිසි ඇගයීමක් කිරීම, උන්වහන්සේගේ නොසැලෙන පෞරුෂය පිළිබඳව ප්‍රජාව දැනුවත් කිරීම, ඉදිරියටත් නාමල් උයන ජාතික උරුමයක් ලෙස සංරක්ෂණය කිරීම වෙනුවෙන් උන්වහන්සේ සමග එක්ව කටයුතු කිරීම සමස්ත මනුෂ්‍ය වර්ගයා වෙනුවෙන්ම සිදුකරන ආයෝජනයක් වනු නිසැකය. වනවාසී රාහුල හිමියන් කුසට අහරක් නොවළඳා, මිරිවැඩිසඟලක් නොපළඳා වනසතුන් ගැවසෙන වනාන්තරයේ පාගමනින්ම ඇවිද ගොස්, නාමල් උයන අද පවතින තත්ත්වයට ගැනීමට විශාල ප්‍රයත්නයක් දරා තිබේ. අද වන විට ජාතික නාමල් උයන සංරක්ෂණය කිරීමට අමතරව එම ප්‍රදේශයේ දියුණුව ඇති කරමින් ද සිදු කර ඇති මෙහෙවර ඉහළින් අගය කළ යුතුමය.
ආචාර්ය ප්‍රභාත් ඒකනායක
පීඨාධිපති, ශාස්ත්‍ර පීඨය, පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලය
